M. J. Mutalipova, B. X. Xod. Jayev qiyosiy pedagogika

Taqrizchilar: pedagogika fanlari doktori, professor
N.M.Egamberdiyeva,
pedagogiga fanlari doktori, professor
Sh.E.Qurbonov
SO'Z BOSHI
O‘zbekiston Respublikasida qiyosiy pedagogik tadqiqotlarga hozirgi kundagi qiziqish ikkita eng muhim tendensiyaga bog‘liqligi bilan tushuntiriladi. Birinchisi yurtimizning mustaqillikka erishishi va milliy ta’lim tizimining shakllanishi va rivojlanishi bo‘lsa, ikkinchisi - globallashuv va jamiyatni axborotlashtirish, mavjud jahon tendensiyalari hamda jahon ta’lim sarhadlariga integratsiyaning zarurligidadir.
Iqtisodiyotning globallashuv jarayoni, transmilliy kompaniyalar, jahon moliyaviy korporatsiyalari va shu kabi tashkilotlamin” rivojlanishi dunyoning turli mamlakatlaridagi ta’lim muassasalarida tahsil olayotgan bo‘lajak mutaxassislarga qat’iy talab qo'ymoqda. Bu esa o‘z navbatida turli davlatlar ta’lim tizimini jahon standartlariga moslashtirish va tenglashtirish masalasini qo‘ymoqda. Boshqacha qilib aytganda, ta’lim tizimlarini taqqoslash, burning uchun chet el ta’lim tajribalarini o‘rganish, tahlil qilish va ijobiy jihatlarini “ko‘chirish” zarurati paydo bo‘ldi. Lekin shunchaki “ko'chirish” emas, balki har bir xalqning milliy-madaniy mentaliteti, o‘ziga xosligi, urf-odatlari, an’analarini saqlagan holda amalga oshirish, shu bilan birga raqobatbardosh ta’lim tizimini yaratish masalasi nazarda tutiladi. Qo‘lingizdagi "Qiyosiy pedagogika” darsligi yurtimizda mazkur fan bo‘yicha ilk darslik bo‘lib, uning mazmunida aynan shu masala bo‘yicha ma’lumotlar berilgan:

1. 
   Yurtimiz vachat elolimlarining'iQiyosiypedapogika”ga oid ilndy ishlari, xulosalari asosida qiyosid-pednkogia tizimiar, taraqqiyot va tadqiqot bosq^^a! o‘r”anib chiqildi.
   

2. 
   Qator davlatlar ta’lim tizimi, uning yurtimiz ta’lim tizimi bilan o'xshash va farqli jihatlari aniq ma’lumotlar bilan berildi.
   
3. 
   Jahon mamlakatlari ta’lim tizimi mazmuni ko‘p variantli test asosida ham yoritildi.
   
4. 
   Darslikda u yoki bu davlat ta’lim tizimining o‘ziga xosligini ko'rsatib beruvchi ayrim ta’hm muassasalari haqida so‘z yuritildi, bu esa o‘z navbatida talabalar dunyoqarashini kengaytirib, milliy va regional ta’limdagi xilma-xillikni ko‘rish imkonini beradi.
   
5. 
   Darslikda shuningdek, rasmlar, chizmalar berilgan, bu vizual ma’lumotlar o‘z navbatida mavzuni oson tushunishga yordam beradi.
   
6. 
   Darslik mazmunida berilgan tasniflash, tizimlashtirish, turli ta’lim tizimlarini taqqoslash “Qiyosiy pedagogika”ni pedagogik fanlaming bir turi sifatida o‘rganish zaruratini ko‘rsatadi.
   
7. 
   O z- o'zini tekshirish uchun savollar va topshiriqlar nazariy ma’lumotlami to‘liq tushunib olishga yordam beradi.
   
8. 
   Darslik mazmunini o‘zlashtirgan talaba qiyosiy-pedagogik tadqiqot o‘tkaza olish malakasiga ega bo'ladi.
   
9. 
   Xalqaro dasturlar va grantlar e'lon qiluvchi rivojlangan davlatlar ta’lim tizimi haqida to‘liq va aniq ma’lumotlar olish imkonini beradi.
   
10. 
    Darslikda “Bilasizmi?”, “Bu qiziq!” ruknlari ham berilgan, unda dunyo ta’lim sarhadlarida amalga oshirilayotgan qiziqarli ma’lumotlar o‘z ifodasini topgan.
    
11. 
    Darslikda yurtimiz va qator chet el davlatlari ta’lim tizimi qiyosiy tahlil qilindi. Bu davlatlardagi maktabgacha va boshlang'i ch ta’lim, umumiy o‘rta ta’lim, kasbiy ta’lim uzluksiz ta’lim turlari sifatida ko'rib chiqildi.
    

Yurtimiz ta'lim sohsida erishilgan yutuqlarni yanada yuksaltirish, bu sohada rivojlangan davlatlar bilan raqobatbardosh bo‘la olish uchun ta'limni isloh qilishni davom ettirish, uni modemizatsiyalash, ta’limni rivojlantirish borasidagi zamonaviy nazariyalami o‘rganish, taqqoslash, tahlil qilish va o‘quv tarbiyaviy jarayonga tadbiq etish masalalari mazkur qo‘llanmaning asosiy maqsadidir.
Mualliflar “Qiyosiy pedagogika” fani bo‘yicha yaratilgan ilk darslik bo‘yicha sizning fikr-mulohazalaringizni kutib qoladi.

1.