M. J. Mutalipova, B. X. Xod. Jayev qiyosiy pedagogika

Tavsiflash metodi nihoyatda aniqlik va ob’ektivlikni talab etadi.
Ushbu metod ta’lim tizimini boshqarish, o’qituvchilar tayyorlash, o’quv
yurtlarining dastur va rejalari, bolalar va yoshlar faoliyatini tashkil etishda qo’llanadi.
Statistik metod tavsiflash metodi bilan uzviy bog’langan. Bu metod ta’lim tizimiga oid raqamlar, ma’lumotlami tahlil va talqin qiladi, baholaydi. Xususan, o’qitish bosqichlari bo’yicha ta’lim oluvchilaming o’zlashtirishi, o’quvchilaming ijtimoiy tarkibi kabilar shular jumlasidandir.
Tarixiy metod ta’lim tizimining paydo bo’lishi va shakllanishi, uning rivojidagi an’analar va turli tarixiy davrdagi o’zgarishlami tadqiq etadi. Zero, tarixiy metod tahlil qilinayotgan pedagogik hodisaning hozirgi holatini ancha chuqur tushunishga yordam beradi.
Sotsiologik metod boshqa metodlar bilan uzviy bog’liq. U ta’lim tizimining ijtimoiy xarakterini baholash, ta’lim tizimining maqsadi, vazifalari, mazmuni va metodlarini tahlil qilish kabilami nazarda tutadi.
Analitik metod orqali ta’lim tizimining asosiy xususiyatlari ijtimoiy- siyosiy jihatdan baholanadi, ta’lim tizimining tuzilishigi asos bo’ladigan umumiy tamoyillar belgilanadi, ta’lim mazmuni va uning fan-texnika taraqqiyotining zamonaviy darajasi talablariga mosligi aniqlanadi.

“Qiyosiy pedagogika”
fanining fanlararo
bog’liqligi
Qiyosiy pedagogika birinchi
navbatda didaktika, tarbiya nazariyasi va amaliyoti, pedagogika tarixi kabi fanlar bilan bog’liq. Pedagogika tarixi turli tarixiy davrlarda ta’limning rivojlanish masalalarini vertikal qiyoslab o’rgansa, qiyosiy pedagogikaning predmeti turli davladardagi ta’lim tizimini bitta davr ichida o’rganish, ya’ni gorizontal qiyoslashdir. “Vertikal” va “gorizontal” yondashuvlar birikmasi esa ko’nlayotgan muammoni to’liq, chuqur tavsiflashga imkon beradi.
Shuningdek, qiyosiy pedagogik fanlarga oid bo’lgan falsafa, sotsiologiya, xronologiya, iqtisodiyot kabi fan sohalari bilan ham bog’liq.
Bugungi kunda fanning pedagogika, qiyosiy pedagogika sohalarida falsafaning metodologik funksiyalari tan olingan, zero falsafa pedagogik tajribani anglashda va pedagogik konsepsiyalami yaratishda nazariy maslak hisoblanadi. Undan tashqari qiyosiy pedagogik tadqiqot doirasida pedagogik bilimlami olish jarayoni falsafaning umumiy qonuniyatlariga bo’ysunadi.
Ta’lim tarbiya nazariyasi


Qiyosiy pedagogikaning psixologiya bilan bog’liqligi an’anaviy hisoblanadi, zero bir davlat ta’lim tizimining tuzilishi shaxsning rivojlanishi va psixik faoliyati qonunlari, inson tabiati hususiyati bilan birgalikda amalga oshiriladi. Shuningdek, pedagogik tajribalami bir davlatdan ikkinchi davlatga o’tkazishdaf • psixulugiya fuilaiillfl|g ayrim sohalaii bo’yicha tadqiqotlar ham dolzarb hisoblanadi. Jumladan, etnopsixologiya “milliy harakter”, “milliy mentalitet” kabi tushunchalarni o’rganadi, bu tushunchalar o’z navbatida qiyosiy pedagogika uchun alohida qiziqish uyg’otadi.
Sotsiologik tadqiqotlarning natijalari, qiyosiy pedagogikaga turli davlatlarda ta’lim rivojlanishining qonuniyatlari, yo’nalishlari haqidagi boy ma’lumotlami beradi. Bu esa o’z navbatida ta’lim tizimi rivojining kelajakdagi strategiyasini belgilashga imkon beradi.