Маъмурий ҳуқуқ фани

• O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI
• ICHKI ISHLAR VAZIRLIGI
• AKADEMIYA

• МАЪМУРИЙ ҲУҚУҚ КАФЕДРАСИ
• “МАЪМУРИЙ ҲУҚУҚ” ФАНИ
• 1 – М А В З У :
• “МАЪМУРИЙ ҲУҚУҚ ФАНИ, ПРЕДМЕТИ, МАЪМУРИЙ-ҲУҚУҚИЙ НОРМАЛАР ВА МУНОСАБАТЛАР”
• МАЪРУЗА МАШҒУЛОТИ

• Маъруза машғулоти – 2 соат
• Мустақил таълим – 14 соат

• Маърузачи – Маъмурий ҳуқуқ кафедраси катта ўқитувчиси подполковник РУСТАМОВ САНЖАР СУХРОБОВИЧ

• Маъруза машғулотининг
• саволлари:
• 1. Маъмурий ҳуқуқ тушунчаси, предмети ва тизими. Ижтимоий ва давлат бошқарувларининг тушунчаси ва хусусиятлари, функцияси ва асосий принциплари.
• 2. Маъмурий ҳуқуқнинг давлат ва жамият қурилишини такомиллаштиришдаги роли.
• 3. Маъмурий-ҳуқуқий норма ва муносабатлар тушунчаси, турлари ва элементлари, тузилиши ва ўзига хос хусусиятлари.
• 4. Ички ишлар органлари фаолиятини такомиллаштиришда маъмурий ҳуқуқнинг аҳамияти.

1-савол

• 1-савол

• Бошқарув бу – кўзланган мақасадга эришиш йўлида муайян ҳодисалар, хатти-ҳаракатлар ва муносабатларни мақсадга мувофиқ равишда тартибга солувчи фаолиятдир.

• ТУРЛАРИ

• Механик, техник бошқарув (техника, машина, технологик жараёнларни бош-қариш )бошқарув.

• Ижтимоий бошқарув (ижтимоий жараёнларни, инсонлар ва ташкилотларни бошқариш).

• Биологик бошқарув (тирик организмлар ҳаёт фаолияти жараёнларини бошқариш).

• ТАРКИБИЙ ЭЛЕМЕНТЛАРИ

• Субъект

• Объект

• Тўғри алоқа

• Акс алоқа

• “Давлат бошқаруви” – кенг маънода – давлат ҳокимияти ваколатларига эга бўлган давлат органлари ва уларнинг мансабдор шахслари, яъни ҳокимиятнинг барча бўғинлари томонидан (қонун чиқарувчи, ижро этувчи, суд ҳокимияти) давлат ишларини бошқаришга айтилади. Доимо давлат ҳокимияти ваколатига таянган ҳолда амалга оширилади.
• Тор маънода – жамиятдаги ижтимоий жараёнларни бевосита ташкил этиш бўйича давлат органларининг ижрочилик (ижро этиш ва фармойиш бериш) фаолияти.

• “Ижтимоий бошқарув” - инсонларни асосий мақсад йўлида жипслаштириш, ўзаро муносабатларини тартибга солиш орқали бутун жамиятни бошқаришга айтилади.

• “Нодавлат бошқаруви” – инсонларнинг муайян мақсадларга эришиш учун бирлашган жамоалар, тузилмалар ва бирлашмалар ишларини бошқаришга айтилади. Нодавлат бошқарувининг маҳсули тавсия, таклиф характерига эга ҳамда муайян жамоа, тузилма ва бирлашмагагина тааллуқли бўлади.

• “Эҳтиёж” – “Манфаат” – “Мақсад” – “Қарор” – “Ҳаракат” – “Натижа”лар бу – давлат бошқарувини ташкил этиш ва амалга оширишда ўзаро боғлиқ бўлган ижтимоий механизм, яъни ижтимоий ҳодисалар занжири юзага келади.

• - ижро этувчи ҳокимиятни амалга оширишга қаратилган ҳамда қонун чиқариш ва одил судлов фаолиятидан шакли, услублари ва мазмунига кўра ажралиб турадиган алоҳида фаолият тури ҳисобланади. Давлат бошқаруви – бу қонунлар ва бошқа норматив (қонуности) ҳужжатларни қўллаш бўйича олиб бориладиган ижрочилик ва фармойиш бериш фаолиятидир;

• - бу ижро этувчи ҳокимият фаолиятининг объектив қонуниятларига асосланган ва давлат манфаатлари, фуқаролар ҳуқуқлари ва эркинликларини, жамоат тартиби ва хавфсизлигини таъминлашга қаратилган доимий ва режали фаолиятдир. Давлат бошқаруви жараёнида давлат вазифалари ва функциялари амалга оширилади;

• - ҳуқуқни қўллаш билан бир вақтда маъмурий ҳуқуқ ижодкорлиги (ҳуқуқ ўрнатиш) фаолиятини амалга оширади. Давлат бошқаруви органларининг ҳуқуқ ижодкорлиги шунда намоён бўладики, улар ваколатлари доирасида бошқа ҳуқуқ субъектлари (бошқарув объекти) учун мажбурий бўлган хулқ-атвор қоидаларини ишлаб чиқадилар ва тасдиқлайдилар, уларнинг бажарилиши устидан назоратни амалга оширадилар, маъмурий юрисдикциявий (ҳуқуқни ҳимоя қилиш) фаолиятни юритадилар;

• - қонунийлик принципига амал қилади, яъни ижро этувчи ҳокимият органларининг фаолияти қонунлар ва бошқа норматив-ҳуқуқий ҳужжатларга асосланади. Бошқарув фаолияти давлат органлари томонидан фақатгина уларга берилган ваколат доирасидагина амалга оширилади;

• - вертикал (субординациявий, иерархик) ва горизонталь алоқалар ва муносабатлар асосида ташкил этилади. Бошқарув жараёнида энг кўп тарқалган муносабатлар вертикал бўлиб, бошқарув субъектларининг маъмурий ва интизомий бўйсунуви асосида вужудга келади. Сўнгги вақтларда бошқарув жараёнида бошқарув субъектларининг тенглигига асосланган янги шаклдаги горизонталь муносабатларнинг вужудга келишини ҳам кузатиш мумкин (масалан, ижро этувчи ҳокимият органлари ўртасида ваколатларни қайта тақсимлаш, оммавий ёки маъмурий-ҳуқуқий шартномалар тузиш ва ҳоказо);

• - қонунларни ижро этиш, шунингдек, фуқароларнинг ҳуқуқ ва эркинликларини ҳимоя қилиш зарурати вужудга келган ҳамма жойда амалга оширилади. Давлат бошқаруви давлат ва жамият ҳаётининг муҳим соҳалари – хўжалик-иқтисодий, ижтимоий-маданий ва маъмурий-сиёсий соҳаларда амалга оширилади. Давлат бошқаруви нафақат давлатга қарашли бўлган объектларни, балки нодавлат нотижорат ва бошқа ташкилотларни ҳам қамраб олади (бунда давлат бошқаруви тартибга солиш ва контрол-назорат фаолияти сифатида намоён бўлади);

• ДАВЛАТ БОШҚАРУВИНИНГ АСОСИЙ ФУНКЦИЯЛАРИ

• ДАВЛАТ БОШҚАРУВИ ОРГАНЛАРИ ФАОЛИЯТИНИ АХБОРОТ БИЛАН ТАЪМИНЛАШ

• ФАРМОЙИШ БЕРИШ

• РЕЖАЛАШТИРИШ

• ТАШКИЛ ЭТИШ

• ДАВЛАТ БОШҚАРУВИ ТИЗИМИ РИВОЖЛАНИШИНИНГ ИСТИҚБОЛИНИ БЕЛГИЛАШ

• МУВОФИҚЛАШТИРИШ

• РАҲБАРЛИК ҚИЛИШ

• КОНТРОЛЬ ҚИЛИШ

• ТАРТИБГА СОЛИШ

• ҲИСОБГА ОЛИШ

• ДАВЛАТ БОШҚАРУВИНИНГ АСОСИЙ ПРИНЦИПЛАРИ

• ҚОНУННИНГ УСТУНЛИГИ ПРИНЦИПИ

• ФУҚАРОЛАРНИНГ ҚОНУН ОЛДИДА ТЕНГЛИГИ ПРИНЦИПИ

• КОМПЕТЕНЦИЯ ДОИРАСИДА ЖАВОБГАРЛИК ПРИНЦИПИ

• ФУНКЦИЯ ВА ВАКОЛАТЛАРНИНГ ТАҚСИМЛАНИШ ПРИНЦИПИ

• ДАВЛАТ БОШҚАРУВИДА ФУҚАРОЛАРНИНГ ИШТИРОКИ ПРИНЦИПИ

• БОШҚАРУВДА СОҲАВИЙЛИК ВА ҲУДУДИЙЛИКНИ ИНОБАТГА ОЛИШ

• ДАВЛАТ БОШҚАРУВИНИНГ ДЕМОКРАТИК ЖАРАЁНЛАР БИЛАН БОҒЛАНГАНЛИГИ

• КОЛЛЕГИАЛЛИК ПРИНЦИПИ

• БОШҚАРУВ

• ИЖТИМОИЙ
• БОШҚАРУВ

• ДАВЛАТ
• БОШҚАРУВИ

• ДАВ.БОШ.
• ВАЗИФАСИ

• ЖАМОА

• ИНДИВИДУАЛ
• (давлат
• бошқарувида
• ўз ҳуқуқларидан
• фойдаланишига
• кўра)

• ДАВ.БОШ.
• ПРИНЦИПИ

• ДАВ.БОШ.
• ФУНКЦИЯСИ

• ДАВЛАТ
• БОШҚАРУВ
• СУБЪЕКТЛАРИ

• ДАВ.БОШ.
• МАҚСАДИ

• ДАВЛАТ БОШҚАРУВ ОРГАНИ

• Ўз.Р.Фуқаролари

• Чет эл фуқаролари

• Фуқаролиги
• бўлмаган
• шахслар

• Давлат
• хизматчилари

• Жамоат бирлаш-
• малари (касаба
• уюшмалари,
• сиёсий партиялар
• ва ҳ.к.)

• Ҳокимият ваколатига эга

• Маъмурий ҳуқуқ деб – давлат бошқарувини ташкил этиш тартибини, бошқарувни амалга ошириш жараёнида вужудга келадиган турли-туман ижтимоий муносабатларни тартибга солувчи нормаларни ўз ичига олган алоҳида ҳуқуқ тармоғига айтилади.

• П Р Е Д М Е Т И

• Давлат бошқаруви органларининг ижро этиш ва фармойиш бериш фаолияти натижасида юзага келадиган ижтимоий муносабатлар

• Маъмурий ҳуқуқнинг мақсади

• Ижро этувчи ҳокимиятнинг самарали фаолият кўрсатиши учун шарт-шароит яратиш

• Фуқаролар, жамоат бирлашмалари ва корхоналарнинг ижро этувчи ҳокимият фаолияти билан боғлиқ бўлган ҳуқуқ эркинликларини амалга оширилишини таъминлаш

• Фуқароларни ва жамиятни қонунга хилоф маъмурий мажбурловдан ҳимоя қилиш

• Маъмурий ҳуқуқнинг вазифаси

• Давлатни бошқариш жараёнида юзага келадиган ижтимоий муносабатларни тартибга солиш

• Маъмурий ҳуқуқ нормалари давлат ҳуқуқи нормаларидан келиб чиққан ҳолда, аввало давлат бошқарувига хос бўлган хусусиятларни ва унинг бошқа давлат фаолияти турлари билан (конунчилик, суд, прокурор назорати) ўзаро муносабатини, шунингдек, давлат бошқаруви принципларини мустаҳкамлайди

• жумладан

• Маъмурий ҳуқуқ - ижро этувчи ҳокимият, бошқарув фаолияти ва бошқарувнинг ўзи давлат ва жамият ҳаётининг барча соҳаларини қамраб олганлиги сабабли, ҳуқуқ тизимида асосий ўринни эгаллайди ҳамда бошқа ҳуқуқ тармоқларига таъсир кўрсатади, ёки аксинча, уларнинг таъсирига учрайди

• Маъмурий ҳуқуқ – давлат органларини ташкил этиш, қайта ташкил этиш ва тугатиш тартиби, унинг вазифа ва мақсадлари, ваколатлари ҳамда ҳуқуқий мақомининг бошқа томонларини, тузилиши ва фаолият жараёнини белгилаб беради

• Маъмурий ҳуқуқ – жамоат ташкилотлари ва жамоат органларининг ҳуқуқий мақомини ўрнатишда катта аҳамиятга эга

• жумладан

• Маъмурий ҳуқуқ - ижро этувчи ҳокимият, бошқарув фаолияти ва бошқарувнинг ўзи давлат ва жамият ҳаётининг барча соҳаларини қамраб олганлиги сабабли, ҳуқуқ тизимида асосий ўринни эгаллайди ҳамда бошқа ҳуқуқ тармоқларига таъсир кўрсатади, ёки аксинча, уларнинг таъсирига учрайди

• Маъмурий ҳуқуқ – бошқарилувчи объектларнинг алоқаларини тартибга солади. Ушбу нормалар режалаштириш тартибини, моддий ресурсларни таксимлаш ва иш ҳақини белгилашни мустаҳкамлайди

• Маъмурий ҳуқуқ нафақат бошқарувни, балки бошқарилувчи фаолиятни ҳам тартибга солади ва бошқалар

• УМУМИЙ ҚИСМ

• МАЪМУРИЙ ҲУҚУҚ ФАНИ ТИЗИМИ

• МАХСУС ҚИСМ

• Тартибга солади

• Ялпи бошқарув

• Институтлар

• Ижро этувчи ҳокимият фаолиятининг алоҳида соҳалари

• Институтлар

• Давлат бошқаруви тушунчаси, ўзига хос хусусиятлари ва асосий принциплари

• Давлат бошқаруви шакллари ва усуллари

• Давлат бошқаруви субъектлари ва уларнинг ҳуқуқий мақоми

• Давлат бошқарувида қонунийлик ва интизомни таъминлаш

• Ижтимоий-маданий соҳани

• Маъмурий-сиёсий соҳани

• Иқтисодиёт соҳасини

• Тармоқлараро бошқарув соҳасини

• Давлат бошқарувида маъмурий-ҳуқуқий мажбурлов чоралари

• Маъмурий ҳуқуқбузарлик ва маъмурий жавобгарлик

• Маъмурий процесс

• 2-савол

• 2017 — 2021 йилларда
• Ўзбекистон Республикасини
• ривожлантиришнинг бешта устувор йўналиши бўйича Ҳаракатлар стратегияси (07.02.2017 йил ПФ-4947)

• Давлат ва жамият қурилиши тизимини такомиллаштириш

• Депутатлар

• Сенаторлар

• ЭЛЕКТРОН ПАРЛАМЕНТ

• ДАВЛАТ ВА ЖАМИЯТ ҚУРИЛИШИ ТИЗИМИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШ

• Қонун устуворлигини таъминлаш ва
• суд-ҳуқуқ тизимини янада ислоҳ қилиш

• Олий суд

• Олий хўжалик суди

• ОЛИЙ СУД

• Хўжалик судларини иқтисодий судларга ўзгартириш

• ИҚТИСОДИЙ СУД

• Қонун устуворлигини таъминлаш ва
• суд-ҳуқуқ тизимини янада ислоҳ қилиш

• «Ишонч телефонлари» орқали мурожаатни қабул қилиш, кўриб чиқишнинг ҳуқуқий асосларини белгилаш

• Ишонч телефони

• «Халқ қабулхонаси» институтининг умумий қоидаларини белгилаш

• Халқ қабулхонаси

• Мурожаатларни кўриб чиқиш ва натижаларини эълон қилиш

• Қонун устуворлигини таъминлаш ва
• суд-ҳуқуқ тизимини янада ислоҳ қилиш

• 1

• 2

• 1

• 2

• ИҚТИСОДИЁТНИ РИВОЖЛАНТИРИШ ВА ЛИБЕРАЛЛАШТИРИШ

• Осиё тараққиёт банки

• Халқаро тараққиёт ва тикланиш банки

• Халқаро қишлоқ хўжалиги тараққиёти жамғармаси

• Халқаро тараққиёт уюшмаси

• «Қишлоқ хўжалигини ишлаб чиқаришини модернизация қилиш» лойиҳасига

• «Чорвачилик секторини ривожлантириш» лойиҳасига

• «Қашқадарё ва Жиззах вилоятларида сут маҳсулотларини ишлаб чиқаришни кенгайтириш ва қайта ишлашни ривожлантириш» лойиҳасига

• «Орол бўйи минтақасида иқлим ўзгаришига мослашиш ва оқибатларини юмшатиш» лойиҳасига

• Жалб қилинадиган маблағ миқдори
• (млн. АҚШ доллари)

• 14 млн.

• 23,8 млн.

• 150 млн.

• 150 млн.

• ИҚТИСОДИЁТНИ РИВОЖЛАНТИРИШ ВА ЛИБЕРАЛЛАШТИРИШ

• Пахта экин майдонларини 49 минг гектарга ва
• ғалла майдонларини 10 минг гектарга қисқартириш

• 8,1

• 27,2

• 5,9

• 2,9

• 10,9

• 4

• Янги боғлар
• (минг гектар)

• 15,4

• 7,3

• 9

• 26,4

• 14,1

• 59
• минг гектар

• 72,2
• тысяч гектаров

• ИҚТИСОДИЁТНИ РИВОЖЛАНТИРИШ ВА ЛИБЕРАЛЛАШТИРИШ

• 1941–1945 йиллардаги уруш ва меҳнат фронти фахрийлари,
• нафақахўрлар, ногиронлар, ёлғиз қариялар ва аҳолининг бошқа ночор қатламларидан камида 35 минг нафарининг санаторий муассасаларида бепул даволанишини ташкил қилиш

• Бепул асосда камида 10 минг нафар ногирон ва ёлғиз қарияни протез-ортопедия буюмлари ва техник реабилитация воситалари билан таъминлаш

• «Тез тиббий ёрдам хизмати»ни жами 1200 та махсус автотранспорт воситаси билан таъминлаш

• Дори воситалари ва тиббий буюмларнинг 343 номланиши бўйича қатъий нархларни белгилаш

• ИЖТИМОИЙ СОҲАНИ РИВОЖЛАНТИРИШ

• 15 000
• та арзон уй-жой қуриш

• 415,3 км
• ичимлик суви

• 219,5 км
• электр энергияси

• 316,9 км
• табиий газ қувурлари

• 291 км
• ички йўллар

• 134
• та бозорлар

• ИЖТИМОИЙ СОҲАНИ РИВОЖЛАНТИРИШ

• Қишлоқ жойларда:

• 86 та янги автобус йўналишини жорий этиш

• 537 та замонавий автобус харид қилиш

• 13 та автостанцияларни қуриш ва реконструкция қилиш

• Жамоат транспортида электрон тўлов тизимини жорий этиш

• Ижтимоий соҳани ривожлантириш

• 63 та супермаркет

• 139 та минимаркет

• 40 та гипермаркет қуриш

• Ижтимоий соҳани ривожлантириш

• Хавфсизлик, миллатлараро тотувлик ва диний бағрикенгликни таъминлаш,
• вазмин, ўзаро фойдали ва конструктив ташқи сиёсатни амалга ошириш

• 28 банд

• 3 та янги қонун

• 6 та Президент қарори

• 2 та Давлат дастури

• 5 та ВМ қарори

• - Орол фожиасининг оқибатларини юмшатиш;

• Хавфсизлик, диний бағрикенглик ва миллатлараро
• тотувликни таъминлаш

• - киберхавфсизлик соҳасида ахборот, норматив-ҳуқуқий асослар тизимини такомиллаштириш;

• - Халқаро ҳарбий ва ҳарбий-техник ҳамкорлик соҳасидаги амалдаги норматив-ҳуқуқий ва шартномавий базаларни таҳлил қилиш;
• Ушбу соҳада хорижий шериклар билан икки томонлама ҳамкорликни янада ривожлантириш бўйича устувор йўналишларни белгилаб олиш ва таклифлар тайёрлаш;

• - миллатлараро муносабатлар соҳасидаги сиёсатнинг устувор йўналишлари концепциясини ва диний соҳадаги давлат сиёсати концепциясини ишлаб чиқиш.

• - Ўзбекистон Республикасининг 2017 йилга мўлжалланган ташқи сиёсий ва ташқи иқтисодий фаолияти стратегиясининг лойиҳасини ишлаб чиқиш;

• Вазмин, ўзаро фойдали ва конструктив
• ташқи сиёсатни амалга ошириш

• - Ўзбекистоннинг халқаро миқёсдаги ижобий нуфузини кенг тарғиб қилиш бўйича комплекс чора-тадбирларни тайёрлаш, тасдиқлаш ва амалга оширилишини таъминлаш;

• Қўшни давлатлар билан Давлат чегараларини ҳуқуқий расмийлаштириш бўйича музокаралар жараёнини давом эттиришни назарда тутувчи Давлат чегараларини делимитация ва демаркация қилиш масалалари бўйича 2017 йилга мўлжалланган тадбирлар режасини ишлаб чиқиш;

• Халқ дипломатиясини фаоллаштириш, Ўзбекистон хорижий мамлакатлар билан дўстлик ва маданий-маърифий алоқалар жамиятлари Кенгаши фаолиятини такомиллаштириш.

• «Миллий хавфсизлик» концепцияси ва Мудофаа доктринаси

• “Дипломатик хизмат тўғрисида”ги, “Халқаро шартномалар тўғрисида”ги, Консуллик устави тўғрисида”ги қонунлар

• Ўзбекистоннинг хорижий шериклар билан 2017 йилдаги сиёсий-дипломатик соҳадаги ҳамкорлигини ривожлантиришга доир
• «Йўл харитаси» лойиҳасини ишлаб чиқиш

• Хавфсизлик, миллатлараро тотувлик ва диний бағрикенгликни таъминлаш,
• вазмин, ўзаро фойдали ва конструктив ташқи сиёсатни амалга ошириш

• Ўзбекистоннинг хорижий шериклар билан 2017 йилдаги савдо-иқтисодий, инвестициявий, технологик ва молиявий-техник ҳамкорлигини тубдан ривожланиши ва кенгайишини таъминлашга доир
• «Йўл харитаси» лойиҳасини ишлаб чиқиш

• 3-савол

• ДАВЛАТ БОШҚАРУВ
• ОРГАНИ

• Ҳокимият ваколатига эга

• Ўз.Р.Фуқаролари

• Чет эл фуқаролари

• Фуқаролиги
• бўлмаган
• шахслар

• Давлат
• хизматчилари

• Жамоат бирлаш-
• малари (касаба
• уюшмалари,
• сиёсий партиялар
• ва ҳ.к.)

• Давлат бошқарувидаги
• ижтимоий муносабатлар

• Маъмурий-ҳуқуқий
• нормалар билан
• тартибга солинади

• Маъмурий-ҳуқуқий
• муносабатлар

• М
• А
• Ъ
• М
• У
• Р
• И
• Й
• -
• Ҳ
• У
• Қ
• У
• Қ
• И
• Й
• Н
• О
• Р
• М
• А

• Х
• У
• С
• У
• С
• И
• Я
• Т
• Л
• А
• Р
• И

• Ижро этувчи ҳокимият органлари тизимининг фаолият кўрсатишини тартибга солиш ва ташкил этишни таъминлаш.

• Ижро этувчи ҳокимиятнинг конституциявий вазифасини самарали амалга оширилишини таъминлаш.

• Маъмурий-ҳуқуқий нормалар давлат томонидан ўрнатилади ва уларни бажарилиши мажбурий ҳисобланади.

• Маъмурий-ҳуқуқий муносабат иштирокчиларининг хулқ-атворини ва хатти-ҳаракатларини тартибга солади.

• Маъмурий-ҳуқуқий муносабат иштирокчиларининг юридик ҳуқуқлари ва мажбуриятларини аниқлаб беради.

• Маъмурий-ҳуқуқий нормалар хусусий эмас, балки оммавий манфаатларини амалга ошириш воситаси ҳисобланади.

• Маъмурий-ҳуқуқий нормалар кўп ҳолларда ижро этувчи ҳокимиятни амалга ошириш жараёнида ўрнатилади

• Мақсади

• Вазифаси

• Тушунчаси

• Давлат томонидан ўрнатилган ва бажарилиши махсус давлат воситалари билан таъминлайдиган, хулқ-атвор меъёридир.

• Маъмурий-ҳуқуқий нормалар ўзаро поғонама-поғона
• (иерархик) бўйсунишга эга

• КОНСТИТУЦИЯВИЙ НОРМАЛАР

• ҚОНУНЛАРНИНГ НОРМАЛАРИ

• ИЖРО ЭТУВЧИ ҲОКИМИЯТ
• СУБЪЕКТЛАРИНИНГ НОРМАЛАРИ
• (Масалан, Ўз.Р.Ҳукумати, вазирлик,
• маҳаллий ҳокимликлар томонидан
• ўрнатиладиган нормалар)

• МАЪМУРИЙ-ҲУҚУҚИЙ НОРМАЛАР

• Юридик аҳамиятига
• кўра бирламчи
• хусусиятга эга

• Юридик аҳамиятига
• кўра иккиламчи
• хусусиятга эга

• Субъектлар хулқ-атворига таъсир этиш усулига кўра

• Субъектлар ва уларни тартибга солинишига кўра

• Ваколат берувчи

• Бажарилиши шарт
• бўлган

• Тақиқловчи

• Давлат органи, корхона,
• ташкилотлар
• фаолиятини

• Рағбатлантирувчи

• Фуқаролар
• хулқ-атворини

• Жамоат бирлашмалари
• ва диний ташкилотлар
• фаолиятини

• Давлат хизмати
• ходимларининг
• фаолиятини

• Вазифасига кўра

• Моддий

• Процессуал

• Маконда амал қилишига кўра

• Маҳаллий

• Республика

• Халқаро

• Вақт бўйича амал қилишига кўра

• Муносабатларни тартибга солиш ҳажмига кўра

• Умумий

• Тармоқлараро

• Тармоқ

• Муддатли

• Муддатсиз

• Узоқ муддатли

• Қисқа муддатли

• МАЪМУРИЙ-ҲУҚУҚИЙ НОРМАЛАРНИНГ ТУРЛАРИ

• Императив
• (Қатъий)

• Мажбурият юклаш шаклига кўра

• Тавсиявий

• Диспозитив

• МАЪМУРИЙ-ҲУҚУҚИЙ НОРМАЛАР

• ҚЎРИҚЛАШ

• ҲИМОЯ
• ҚИЛИШ

• ТАРТИБГА СОЛИШ - яъни давлат бошқаруви
• соҳасида юзага келадиган муносабатларни ташкил этиш, тартибга
• солиш ва такомиллаштириш­га қаратилган. Маъмурий-ҳуқуқий
• нормалар воситасида давлат бош­қаруви субъектларининг
• ҳуқуқий ҳолати ва ваколатлари белгиланади, улар фаолиятининг
• шакллари ва усуллари, фуқаролар ҳамда ташки­лотларнинг ўзаро
• муносабатлари тартибга солинади.

• Ф
• У
• Н
• К
• Ц
• И
• Я
• Л
• А
• Р
• И

• Маъмурий ҳуқуқ нормалари қўриқлаш
• ва ҳимоя қилиш функциясини ҳам
• бажаради, яъни маъмурий ҳуқуқ
• соҳаси­даги ижтимоий муносабатларнинг
• қўриқланиши ва ҳимоя қилиниши­ни
• таъминлайди. Бу нормалар ғайриқонуний
• қилмишлар содир этиш­дан ўзини тийишни
• талаб этади, шунингдек, маъмурий
• ҳуқуқ билан қўриқланадиган муносабатларга
• тажовуз содир этилганда маъмурий таъсир
• кўрсатиш билан боғлиқ бўлган муносабатларни
• тартибга солади.

• МАЪМУРИЙ-ҲУҚУҚИЙ
• НОРМА

• ГИПОТЕЗА

• САНКЦИЯ

• ДИСПОЗИЦИЯ

• таркиби

• Риоя қилиш

• Қўллаш

• Бажариш

• Фойдаланиш

• Ваколатли орган (м/ш) томонидан моддий ёки процессуал
• нормаларнинг талабларига асосланган индивидуал
• юридик ҳужжатларни қабул қилиши (масалан, лавозимга
• тайинлаш ҳақидаги буйруқ, фуқаронинг шикояти
• юзасидан чиқарилган қарор чиқарилиши ва ҳ.к.)

• Маъмурий-ҳуқуқий нормаларнинг талабларига ихтиёрий
• бўйсуниши. Субъектнинг тақиқланган ҳаракатларни
• бажаришдан тийилишини назарда тутади.

• МАЪМУРИЙ-ҲУҚУҚИЙ НОРМАЛАРНИ АМАЛДА ЖОРИЙ
• ЭТИШНИНГ ШАКЛЛАРИ

• Субъектнинг давлат бошқаруви соҳасида субъектив
• ҳуқуқларини амалга оширш билан боғлиқ қонуний
• ҳаракатларни ихтиёрий бажаришини назарда тутади.
• (Масалан, фуқарони транспорт воситасини бошқаришга
• бўлган ҳуқуқини амалга ошириши).

• Маъмурий-ҳуқуқий нормалар билан тартибга солинаётган
• бошқарувга оид муносабат иштирокчиларининг юридик
• қоидалар, тақиқлар ва ижозатларга қатъий риоя қилишида
• ифодаланади. Мазкур шакл кўпинча ҳуқуқ-тартибот ва
• давлат интизомини таъминлашда қўлланилади.

• МАЪМУРИЙ-ҲУҚУҚИЙ МУНОСАБАТ

• Х
• У
• С
• У
• С
• И
• Я
• Т
• Л
• А
• Р
• И

• Маъмурий-ҳуқуқий муносабатлар фақат мазкур муносабатларни вужудга келтирадиган ва улар орқали амалда жорий этиладиган маъмурий-ҳуқуқий нормаларга мувофиқ юзага келади, ўзгартирилади ёки бекор қилинади.

• Маъмурий-ҳуқуқий муносабатлар алоҳида соҳада, аниқроқ айтганда, давлат бошқаруви субъектларининг ижроия-бошқарув, яъни ҳокимият-ташкилий фаолияти соҳасида вужудга келади. Бу ҳуқуқий муносабат тарафларининг ҳуқуқлари ва мажбуриятлари мазкур турдаги давлат фаолиятининг вазифалари билан узвий боғлиқ.

• Маъмурий-ҳуқуқий муносабатлар ҳам ҳуқуқ каби давлат томонидан қўриқланади. Ҳуқуқий муносабатни ташкил этувчи ҳуқуқлар ва мажбуриятларни бузганлик учун юридик жавобгарлик белгиланади. Бу билан ҳуқуқий муносабатлар ижтимоий муносабатларнинг бошқа турларидан, хусусан ахлоқий муносабатлардан фарқ қилади.

• Маъмурий-ҳуқуқий муносабатларда субъектнинг мавжудлиги муқар­рардир. Бундай субъект сифатида, одатда, давлат бошқарувининг тегишли органи (ёки мансабдор шахс) намоён бўлади. Мазкур муносабатлар ижроия-бошқарув фаолиятини амалга ошириш бўйича мажбурият ва ҳуқуқларга эга бўлган субъектнинг иштирокисиз вужудга келиши мумкин эмас.

• Маъмурий-ҳуқуқий муносабатларнинг тарафлари субъектив ҳуқуқлар ва юридик мажбуриятлар билан ўзаро боғлиқ. Бу боғланиш натижасида юзага келувчи ҳуқуқий муносабат доирасида бир тарафнинг (ҳуқуқий муносабат субъектининг) ҳуқуқига бошқа тарафнинг мажбурияти мос келади, ёки аксинча.

• Маъмурий-ҳуқуқий муносабатлар иродавий хусусият касб этади, чунки унинг ўз-ўзидан намоён бўлиши ва иштирокчиларининг ёки ҳеч бўлмаса, улардан бирининг хоҳиш-иродасисиз амал қилиши мумкин эмас. Бинобарин, ҳуқуқий муносабатга туртки берувчи иродавий ҳаракат юз бериши зарур.

• МАЪМУРИЙ-ҲУҚУҚИЙ МУНОСАБАТ ИШТИРОКЧИЛАРИНИНГ

• Х
• У
• С
• У
• С
• И
• Я
• Т
• Л
• А
• Р
• И

• ушбу муносабатларнинг томонлардан бири – ҳамма вақт ҳокимият ваколатлари берилган ижро этувчи ҳокимият органи ёки унинг мансабдор шахслари

• маъмурий-ҳуқуқий муносабатларнинг томонларидан бири қарор (фармойишлар) қабул қилиш ва мажбурлов чораларини қўллашга ҳақли, чунки улар тегишли давлат-ҳокимият ваколатига эга

• томонлардан бири норматив талабларни бузган ҳолларда давлат ва унинг органлари олдида жавобгарликни юзага келтиради

• маъмурий-ҳуқуқий муносабатларнинг иштирокчилари ўртасида юзага келадиган низолар кўп ҳолларда ваколатли ижро этувчи ҳокимият органининг бевосита юридик ҳокимият ва бир томонлама фармойиш йўли билан маъмурий (суд билан боғлиқ эмас) тартибда ҳал этилади

• кўпгина ижро этувчи ҳокимият органлари ва уларнинг мансабдор шахслари давлат номидан иш кўриб, норматив ҳужжатларни қабул қилиш ҳуқуқига эга

• маъмурий-ҳуқуқий муносабатлар томонлардан бирининг ташаббуси билан юзага келиши мумкин, лекин иккинчи томоннинг розилиги (хоҳиши) мажбурий ҳисобланмайди

• МАЪМУРИЙ-ҲУҚУҚИЙ
• МУНОСАБАТ ЭЛЕМЕНТЛАРИ

• СУБЪЕКТ

• ЮРИДИК ФАКТ

• ОБЪЕКТ

• МАЪМУРИЙ-ҲУҚУҚИЙ МУНОСАБАТЛАРНИНГ ЭЛЕМЕНТЛАРИ

• Маъмурий-ҳуқуқий муносабатларнинг субъекти – бошқарув функциясини амалга ошириш бўйича маъмурий-ҳуқуқий нормалар билан маълум бир мажбуриятлар юклатилган ва давлат-ҳокимият ваколатига эга шахслар

• Юридик фактлар – маъмурий-ҳуқуқий муносабатларнинг пайдо бўлиши, ўзгариши ёки тугатилишига олиб келадиган фактлар

• Маъмурий-ҳуқуқий муносабат-ларнинг объекти - давлат бошқарувини ташкил этиш ва амалга ошириш жараёнида маъмурий ҳуқуқ субъектларини хатти- ҳаракатлари йиғиндиси, яъни уларнинг ижобий ёки салбий хулқ-атворлари.

• давлат органлари ва уларнинг тузилмалари

• маъмурий ҳуқуқ ва мажбуриятларга эга жамоат тузилмаларининг вакиллари

• давлат органлари ва ташкилотлари, жамоат бирлашмаларининг хизматчилари

• корхоналар, муассасалар, ташкилотлар

• жамоат бирлашмалари ва нодавлат ташкилотлар

• Ўзбекистон Республикасининг фуқаролари

• чет эл фуқаролари ва фуқаролиги бўлмаган шахслар

• Умумий объект – ижро этувчи ҳокимиятни амалга оширишда юзага кела-диган ижтимоий муносабатлар

• Бевосита объект – субъектлар-нинг хулқ-атвори

• Ҳаракатлар – субъектнинг фаол хоҳиш иродасининг натижаси ҳисобланади

• Ҳодисалар – кишилар хоҳиш иродасига боғ-лиқ бўлмаган (табиий офат-лар, шахснинг вафоти ва ҳ.к.)

• Ҳуқуқий
• (тегишли маъмурий-ҳуқуқий нормаларнинг талабларига кўра)

• Ҳуқуққа хилоф (тегишли маъмурий-ҳуқуқий нормаларнинг талабларига зид)

• МАЪМУРИЙ-ҲУҚУҚИЙ
• МУНОСАБАТЛАРНИНГ ТУРЛАРИ

• Мазмунига
• кўра

• Моддий

• Процессуал

• Иштирокчиларнинг ҳуқуқ ва
• мажбуриятларининг ўзаро
• нисбатига кўра

• Вертикал

• Горизонталь

• Тарафлари тенг ҳуқуқли бўлган
• маъмурий-процессуал муносабатлар

• Турли битимлар кўринишидаги
• маъмурий-шартнома муносабатлари

• Бевосита бошқарув таъсири
• кўрсатилишига сабаб бўлган
• муносабатлар

• МАЪМУРИЙ-ҲУҚУҚИЙ
• МУНОСАБАТЛАРНИНГ ТУРЛАРИ

• Бевосита бошқарув таъсири кўрсатилишига сабаб бўлган муносабатлар. Улар вертикаль муносабатлар учун асос бўлиб хизмат қилади, яъни бир тарафлама юридик бошқарув қарорини қабул қилиш учун зарур бўлган шарт-шароитлар яратиш учун мўлжалланган. Булар – бир ҳуқуқий даражада турган ижро этувчи органлар (мансабдор шахслар) ўртасида юзага келувчи, масалан, бошқарувнинг қўшма норматив ҳужжатларини тайёрлаш ва қабул қилиш (масалан, икки вазирлик ўртасида); биргаликдаги бошқарув ҳаракатларини мувофиқлаштириш; қўшма мажлислар (масалан, икки вазирлик ҳайъатларининг мажлисларини) ўтказиш; идоралараро маслаҳат ёки мувофиқлаштириш кенгашларини тузиш билан боғлиқ бўлган алоқалар; булар ижро этувчи ҳокимият органлари ва, масалан, касаба уюшмалари ўртасидаги мазкур уюшмаларнинг қонуний манфаатларини қондириш борасидаги муносабатлардир.

• Иштирокчиларнинг ҳуқуқ ва мажбуриятларининг ўзаро
• нисбатига кўра

• Вертикал

• Горизонталь

• Вертикал маъмурий-ҳуқуқий муносабатлар бир муносабат субъектининг бошқасига бўйсуниши доирасида – ижро этувчи ҳокимиятнинг юқори турувчи ва қуйи турувчи органлари ўртасида, ижро этувчи ҳокимият органлари ва тобе ташкилотлар ўртасида, ижро этувчи ҳокимият органларининг бири бошқасига бўйсунувчи тузилмалари ўртасида; бири бошқасига бўйсунувчи давлат хизмати ходимлари ўртасида юзага келади.

• Горизонталь маъмурий-ҳуқуқий муносабатлар бир-бирига бўйсунмайдиган субъектлар ўртасида вужудга келади. Бундай муносабатлар ижро этувчи ҳокимиятнинг бир-бирига бўйсунмайдиган органлари, шунингдек корхоналар, муассасалар, ташкилотлар ва фуқаролар ўртасида улар бошқарув соҳасидаги ўз ҳуқуқларини рўёбга чиқаришлари муносабати билан (масалан, фуқаро ижро этувчи ҳокимият органига шикоят билан мурожаат этганда, жамоат ташкилоти рўйхатдан ўтказилганда ва ш.к.) вужудга келади.

• Мазмунига кўра

• Моддий

• Процессуал

• Моддий маъмурий-ҳуқуқий муносабатлар қаторига бошқарув соҳасида юзага келувчи ва маъмурий ҳуқуқнинг моддий нормалари билан тартибга солинувчи ижтимоий муносабатлар киради.

• Маъмурий-процессуал муносабатлар бошқарув соҳасида индивидуал-аниқ ишлар ҳал қилиниши туфайли юзага келадиган ва маъмурий-ҳуқуқий нормалар билан тартибга солинадиган муносабатлардир.

• Масалан, фуқароларнинг аризалари ва шикоятларини ижро этувчи ҳокимият органлари ва уларнинг мансабдор шахслари томонидан ҳал қилиш билан боғлиқ бўлган муносабатлар маъмурий-процессуал муносабатлар ҳисобланади. Моддий ва процессуал маъмурий-ҳуқуқий муносабатларнинг ўзаро алоқаси шундан иборатки, моддий муносабатлар процессуал муносабатлар воситасида амалга оширилади.

• 4-савол

• Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 10 апрелдаги “Ички ишлар органларининг фаолияти самарадорлигини тубдан ошириш, жамоат тартибини, фуқаролар ҳуқуқлари, эркинликлари ва қонуний манфаатларини ишончли ҳимоя қилишни таъминлашда уларнинг масъулиятини кучайтириш чора-тадбирлари тўғрисида»ги №5005-сонли Фармонининг мазмун-моҳияти

• Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 10 апрелдаги “Ички ишлар органларининг фаолияти самарадорлигини тубдан ошириш, жамоат тартибини, фуқаролар ҳуқуқлари, эркинликлари ва қонуний манфаатларини ишончли ҳимоя қилишни таъминлашда уларнинг масъулиятини кучайтириш чора-тадбирлари тўғрисида» Фармони

• Кириш Жамиятда барқарорлик, тинчлик ва осойишталикни қарор топтириш... нинг аҳамияти... яхлит ҳуқуқий тизим яратилган бўлиб, унда ички ишлар органларининг ўрни... ... ИИО тизимида амалга оширилган ислоҳатлар ва уларнинг натижалари... Бугунги кунда юзага келётган хавф-хатар ва таҳдидлар... Уларни олдини олиш ва барҳам бериш бўйича янги вазифалар. ИИО фаолиятидаги камчилик ва муаммолар (9 йўналишда)

• 2. ИИО фаолияти устидан парламент ва жамоатчилик назоратини амалга ...

• 1. Ички ишлар органлари тизимини ислоҳ қилишнинг энг муҳим йўналишлари...

• 3, 4, 5 . ИИО тизимидаги институционал ўзгартиришлар амалга ошириш ...

• 6, 7. ИИО тизимини тубдан ислоҳ қилиш комплекс чора-тадбирлар Дастури ва уни амалга ошириш бўйича Махсус комиссия таркиби тасдиқланган

Фуқароларнинг ҳуқуқлари, эркинликлари ва қонуний манфаатларини ҳимоя қилиш, жамоат тартибини сақлаш, шахс, жамият ва давлат хавфсизлигини таъминлаш, ҳуқуқбузарликларнинг олдини олиш ва профилактикаси бўйича республикада яхлит ҳуқуқий тизим яратилган бўлиб, унда ички ишлар органлари муҳим ўрин эгаллайди.

• Фуқароларнинг ҳуқуқлари, эркинликлари ва қонуний манфаатларини ҳимоя қилиш, жамоат тартибини сақлаш, шахс, жамият ва давлат хавфсизлигини таъминлаш, ҳуқуқбузарликларнинг олдини олиш ва профилактикаси бўйича республикада яхлит ҳуқуқий тизим яратилган бўлиб, унда ички ишлар органлари муҳим ўрин эгаллайди.

• Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил
• 10 апрелдаги ФАРМОНИ

Бугунги кунда юзага келётган хавф-хатар ва таҳдидлар, аввало, халқаро терроризм, диний экстремизм, ноқонуний миграция, одам савдоси, ёшлар ўртасида халқимизга ёт ғоялар тарқалишининг тобора кучайиб бораётганлиги ички ишлар органлари олдига ўз вақтида уларнинг олдини олиш ва уларга барҳам бериш бўйича янги вазифаларни қўймоқда.

• Бугунги кунда юзага келётган хавф-хатар ва таҳдидлар, аввало, халқаро терроризм, диний экстремизм, ноқонуний миграция, одам савдоси, ёшлар ўртасида халқимизга ёт ғоялар тарқалишининг тобора кучайиб бораётганлиги ички ишлар органлари олдига ўз вақтида уларнинг олдини олиш ва уларга барҳам бериш бўйича янги вазифаларни қўймоқда.

• Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил
• 10 апрелдаги ФАРМОНИ

Шу билан бирга, кейинги йилларда ички ишлар органлари фаолиятида тўпланиб қолган жиддий камчилик ва муаммолар ушбу вазифаларни самарали бажаришда тўсиқ бўлмоқда. Хусусан:

• Шу билан бирга, кейинги йилларда ички ишлар органлари фаолиятида тўпланиб қолган жиддий камчилик ва муаммолар ушбу вазифаларни самарали бажаришда тўсиқ бўлмоқда. Хусусан:

• Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил
• 10 апрелдаги ФАРМОНИ

• биринчидан, республика, ўрта ва қуйи бўғиндаги бўлинмалар ўртасида асосий вазифа ва функциялар аниқ тақсимланмагани ҳар бир ходимнинг фаолияти устувор йўналишларини ва ишнинг пировард натижаси учун шахсий жавобгарлигини белгилашни қийинлаштирмоқда;
• иккинчидан, амалдаги ташкилий-штат тузилмалари куч ва воситалардан оқилона фойдаланишни таъминламаяпти, оқибатда марказий ва ўрта бўғиннинг баъзи хизматларида етарли иш ҳажми бўлмай туриб, керагидан ҳам ортиқча штат бирликлари сақланиб турган бир пайтда, қуйи бўлинмалар зиммасига ҳаддан зиёд хизмат вазифалари юкланишига олиб келмоқда;
• учинчидан, ички ишлар органлари мансабдор шахслари, шу жумладан профилактика инспекторларининг аҳоли билан мулоқоти йўлга қўйилмаган, фуқаролар билан муомала маданияти пастлигича қолмоқда, аҳолининг энг муҳим муаммоларини ҳал етиш борасида фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари ва фуқаролик жамиятининг бошқа институтлари билан самарали ҳамкорлик таъминланмаяпти;

• тўртинчидан, жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатлари юзаки кўриб чиқилмоқда, уларда кўтарилаётган масалалар ҳар томонлама чуқур таҳлил қилинмаяпти, мурожаатларга расмиятчилик учунгина жавоб берилаётгани фуқароларнинг норозилигини келтириб чиқармоқда, уларни Ўзбекистон Республикаси Президентининг Халқ қабулхоналарига ва бошқа ташкилотларга шикоят билан мурожаат етишга мажбур қилмоқда;
• бешинчидан, ички ишлар органлари мансабдор шахсларининг аҳоли олдида ҳисобот бериб боришининг таъсирчан тизими, уларнинг фаолияти устидан жамоатчилик, парламент ва депутатлик назоратининг самарали механизмлари жорий этилмаган, бу еса ходимларнинг зиммасига юклатилган вазифаларни самарали бажариши учун масъулиятини ошириш имконини бермаяпти; олтинчидан, ҳуқуқбузарликларнинг олдини олиш ва профилактикаси бўйича ишлар асосан, содир этилган ғайриқонуний қилмишларнинг оқибатларига қарши курашишдан иборат бўлиб қолмоқда, ҳуқуқбузарликларнинг барвақт олдини олиш, уларни содир етиш сабаблари ва шарт-шароитларини чуқур таҳлил қилиш, аниқлаш ва бартараф етиш бўйича тизимли ва самарали чора-тадбирлар кўрилмаяпти;

• еттинчидан, ўсиб келаётган авлодни бузғунчи ғоялардан ҳимоя қилишга, ёшлар жиноий фаолиятга, авваламбор, терроризм ва диний экстремизмга жалб этилишининг олдини олишга етарлича эътибор қаратилмаяпти, ички ишлар органларининг тарбиявий ўрни сезилмаяпти; 
• саккизинчидан, ички ишлар органлари ходимларини тайёрлаш, қайта тайёрлаш ва уларнинг малакасини ошириш тизими ҳозирги талабларга жавоб бермайди, порахўрлик ва хизмат мавқеини суиистеъмол қилиш ҳолатлари ҳамон учраб турибди;
• тўққизинчидан, энг янги ахборот-коммуникация технологияларини тизимга жорий етиш, ички ишлар органларини замонавий воситалар ва асбоб-ускуналар билан жиҳозлаш даражаси қониқарсизлигича қолмоқда

2017-2021-йилларда Ўзбекистон Республикасини ривожлантиришнинг бешта устувор йўналиши бўйича Ҳаракатлар стратегиясида белгиланган вазифаларга мувофиқ, шунингдек ички ишлар органлари фаолияти самарадорлигини тубдан ошириш, фуқароларнинг ҳуқуқлари, эркинликлари ва қонуний манфаатлари ишончли ҳимоя қилинишини таъминлаш мақсадида:

• 2017-2021-йилларда Ўзбекистон Республикасини ривожлантиришнинг бешта устувор йўналиши бўйича Ҳаракатлар стратегиясида белгиланган вазифаларга мувофиқ, шунингдек ички ишлар органлари фаолияти самарадорлигини тубдан ошириш, фуқароларнинг ҳуқуқлари, эркинликлари ва қонуний манфаатлари ишончли ҳимоя қилинишини таъминлаш мақсадида:

• Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил
• 10 апрелдаги ФАРМОНИ

• биринчидан, ички ишлар органларини аҳолига ўз вақтида ва сифатли ёрдам кўрсатадиган, ҳар бир ходими томонидан “Халқ манфаатларига хизмат қилиш”ни ўз хизмат бурчи деб биладиган ижтимоий йўналтирилган профессионал тузилмага айлантириш;
• иккинчидан, замонавий хавф-хатар ва таҳдидларни, бажарилаётган ишлар муҳимлиги ва кўламини эътиборга олган ҳолда ички ишлар органлари барча даражадаги бўлинмаларининг вазифа ва функцияларини аниқ белгилаш ҳамда тақсимлаш, ташкилий-штат тузилмасини мақбуллаштириш, куч ва воситалардан оқилона фойдаланиш;
• учинчидан, халқ билан аниқ мақсадни кўзлаб ўтказиладиган тизимли мулоқотни таъминлаш, фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари, фуқаролик жамиятининг бошқа институтлари билан яқин ҳамкорликни ривожлантириш, аҳолининг энг муҳим муаммолари ҳал этилишига ҳар томонлама кўмаклашиш;

• тўртинчидан, жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатлари билан ишлашни ташкил этишнинг сифат жиҳатидан мутлақо янги тартибини ўрнатиш, мурожаатларни кўриб чиқиш ва ҳал этишга юзаки ва расмиятчилик билан ёндашувларга чек қўйиш, фуқароларнинг ҳуқуқлари ва қонуний манфаатларини ҳимоя қилиш учун ваколат доирасида барча воситаларни ишга солиш;
• бешинчидан, ички ишлар органлари мансабдор шахсларининг аҳоли олдида мунтазам ҳисобот бериб бориши тизимини, қилинган ишларга баҳо беришнинг аниқ мезонларини, шунингдек уларнинг фаолиятида қонунийликни таъминлаш бўйича жамоатчилик, парламент ва депутатлик назоратининг самарали механизмларини жорий этиш;
• олтинчидан, аввало, ҳуқуқбузарликларнинг содир этилиш сабаблари ва шарт-шароитларини ўз вақтида бартараф этиш, аҳолининг барча қатламлари ҳуқуқий маданиятини ошириш, уларда қонунга ҳурмат, қонун бузилишининг ҳар қандай кўринишига муросасизлик туйғусини сингдириш йўли билан ҳуқуқбузарликларнинг барвақт профилактикаси ва олди олинишини таъминлаш;

• еттинчидан, вояга етмаганлар ва ёшларни Ватанга муҳаббат, ватанпарварлик, миллий ва умуминсоний қадриятларни ҳурмат қилиш руҳида тарбиялаш, ўсиб келаётган авлодни терроризм, диний экстремизм, зўравонлик ва шафқасизлик ғояларидан ҳимоя қилишга қаратилган тизимни ривожлантириш;
• саккизинчидан, ички ишлар органлари ходимларини тайёрлаш, қайта тайёрлаш ва уларнинг малакасини ошириш тизимини тубдан қайта кўриб чиқиш ҳамда янада такомиллаштириш, улар томонидан ҳуқуқбузарликлар содир этилишига олиб келаётган сабаб ва шарт-шароитларни бартараф этиш;
• тўққизинчидан, ички ишлар органлари барча бўлинмаларининг фаолияти янада самарали бўлишини таъминлайдиган замонавий ахборот-коммуникация технологияларини кенг жорий этиш;
• ўнинчидан, ички ишлар органлари фаолиятининг моддий-техника таъминотини янада яхшилаш, ходимларнинг самарали ишлаши учун муносиб шарт-шароитлар яратиш, уларни хизмат турар жойлари билан таъминлаш.

• Ўзбекистон Республикаси ички ишлар вазирининг ҳуқуқбузарликларнинг олдини олиш ва профилактикаси ҳолати тўғрисидаги ҳисоботи эшитилади

• Бир йилда икки марта

• Ҳар чоракда

• тегишинча Қорақалпоғистон Республикаси ички ишлар вазири, Тошкент шаҳар ички ишлар бош бошқармаси ва вилоятлар ички ишлар бошқармалари бошлиқларининг ҳисоботлари эшитилади

• Ҳар чоракда
• Ўр.ҳар ойда

• туман (шаҳар) ички ишлар бошқармалари (бўлимлари) бошлиқларининг ҳисоботлари ҳамда ҳар ойда уларнинг ёшлар масалалари бўйича ўринбосарлари – ҳуқуқбузарликлар профилактикаси бўлими (бўлинмаси) бошлиқларининг ҳисоботлари эшитилади

• Ички ишлар органлари мансабдор шахсларининг ҳисоботлари эшитилаётганда улар зиммасига юклатилган вазифалар бажарилиши юзасидан кўрилаётган чоралар ва ишлар натижаси танқидий муҳокама қилиниши, улар фаолиятининг самарадорлигига алоҳида баҳо берилиши, шунингдек эгаллаб турган лавозимига лойиқ ёки нолойиқлиги ҳақида тавсиялар қабул қилиниши белгилаб қўйилсин