Ma’ruza : Fizika predmenti. Moddiy nuqta kinematikasi va dinamikasi. Saqlanish qonunlari. Rejasi

Elektr yurituvchi kuch - zaryadlarga ta’sir qiluvchi, elektrostatik potentsial kuchlar tabiatidan farqli bo‘lgan barcha chet kuchlar. Ular yadro va elektronlar o‘rtasida elektromagnit ta’sirlardan iboratdir. Masalan, batareya, akkumulyatorlarda hosil bo‘lgan qarama - qarshi ionlar zaryadlarni siljituvchi elektr yurituvchi kuch, ya’ni kuchlanish potentsialini hosil qiladi. Quyosh batareyalarida yorug‘lik energiyasi hisobiga ichki fotovoltaik effekt asosida qarama - qarshi fazoviy zaryadlar hosil bo‘ladi va u fotoelektrik elektr yurituvchi kuchni xosil qiladi. EYuK tok manbaining energetik

xarakteristikasi hisoblanadi va u elektrga yot kuchlar hisobidan zaryadni ko‘chirishga sarf bo‘lgan ishning zaryad miqdoriga nisbatiga teng kattalik bilan o‘lchanadi.

Energiya. Barchaturdagimoddalarningharakativao‘zarota’sirininguniversalmiqdorio‘lchovidir

Modda harakatining shakliga qarab, energiyaning har –xil turlariga ega bo‘lamiz: mexanik energiya, issiqlik energiyasi, elektromagnit energiya, quyosh energiyasi vah.k.

Ayrim hodisalarda moddaning harakat shakli o‘zgarmaydi, (masalan, qizigan jism sovuq jismni isitadi) boshqa hodisalarda harakat boshqa shaklga o‘tadi.Ammo, barcha hollarda boshqa jismga uzatilgan energiya, ikkinchi jism olgan energiyaga teng bo‘ladi. Jismmexanikharakatiningo‘zgarishiungaboshqajismlartomonidanta’siretgankuchlarhisobigabo‘ladi. Shu sababli, o‘zaro ta’sirlashayotgan jismlar orasidagi energiya almashuvi miqdorini baholash uchun, kuzatilayotgan jismga qo‘yilgan kuchning bajargan ishi ko‘rib chiqiladi.