Ma`ruza-12. Tranzaksiyalarni boshqarish. So`rovlar yaratish va qayta ishlash

Bunda shu paytda boshqa foydalanuvchi ma’lumotlarni o‘zgartirayotgan bo‘lsa, amalga oshirayotganligini tugallanmagan o‘zgarishlarni hisobga olib ko‘rishga harakat qiladi. Hozirgi kunda barcha parallel qayta ishlash hollari uchun ma’qul bo‘ladigan usullar mavjud emas. Masalan foydalanuvchi parallel qayta ishlashni qattiq boshqarishi mumkin. Bunda u ma’lumot bazani boshqa foydalanuvchilar uchun blokirovka qilib qo‘yishi mumkin, o‘zini ishi tugamaguncha boshqa mijozlar malumotlar bazasi bilan hech qanday ish bajara olmaydi. Bu usul ishonchli bo‘lishi bilan birga qimmat hisoblanadi. Ishlab chiqarish samaradorligini oshiradigan, lekin dasturlash va amalga oshirish qiyin usullar ham mavjud. Ma’lumot bazasi bilan ishlaydigan ko‘pgina ilovalarda foydalanuvchi ishini tranzaksiya ko‘rinishida amalga oshiriladi.

Bunda shu paytda boshqa foydalanuvchi ma’lumotlarni o‘zgartirayotgan bo‘lsa, amalga oshirayotganligini tugallanmagan o‘zgarishlarni hisobga olib ko‘rishga harakat qiladi. Hozirgi kunda barcha parallel qayta ishlash hollari uchun ma’qul bo‘ladigan usullar mavjud emas. Masalan foydalanuvchi parallel qayta ishlashni qattiq boshqarishi mumkin. Bunda u ma’lumot bazani boshqa foydalanuvchilar uchun blokirovka qilib qo‘yishi mumkin, o‘zini ishi tugamaguncha boshqa mijozlar malumotlar bazasi bilan hech qanday ish bajara olmaydi. Bu usul ishonchli bo‘lishi bilan birga qimmat hisoblanadi. Ishlab chiqarish samaradorligini oshiradigan, lekin dasturlash va amalga oshirish qiyin usullar ham mavjud. Ma’lumot bazasi bilan ishlaydigan ko‘pgina ilovalarda foydalanuvchi ishini tranzaksiya ko‘rinishida amalga oshiriladi.

Tranzaksiya ba’zan ishni mantiqiy birligi hisoblanadi. Tranzaksiya bu ma’lumot bazasi bilan bajariladigan ishlar(xarakatlar) ketma ketligi bo‘lib unda barcha ishlar to‘laligicha bajariladi yoki birortasi ham bajarilmaydi. Oxirgi holda ma’lumot bazasi o‘zgarishsiz qoladi. Bunday tranzaksiya ba’zan atomar deb ataladi. Chunki u bir butun ko‘rinishida bajariladi. Masalan, yangi buyurtmani ro‘yxatga olishda ma’lumot bazasi bilan bajarilgan ketma ket ishlarni ko‘rib chiqamiz. Bu quyidagi ketma ketlikdan iborat: