Ma`ruza-12. Tranzaksiyalarni boshqarish. So`rovlar yaratish va qayta ishlash

Tranzaksiya ba’zan ishni mantiqiy birligi hisoblanadi. Tranzaksiya bu ma’lumot bazasi bilan bajariladigan ishlar(xarakatlar) ketma ketligi bo‘lib unda barcha ishlar to‘laligicha bajariladi yoki birortasi ham bajarilmaydi. Oxirgi holda ma’lumot bazasi o‘zgarishsiz qoladi. Bunday tranzaksiya ba’zan atomar deb ataladi. Chunki u bir butun ko‘rinishida bajariladi. Masalan, yangi buyurtmani ro‘yxatga olishda ma’lumot bazasi bilan bajarilgan ketma ket ishlarni ko‘rib chiqamiz. Bu quyidagi ketma ketlikdan iborat:

• 1. xaridorni to‘lov puli oshishi bilan bog‘liq bo‘lgan yozuvni o‘zgartirish kerak
• 2. sotuvchini komission puli oshishi bilan bog‘liq bo‘lgan yozuvni ham o‘zgartirish kerak
• 3. ma’lumot bazasiga yangi buyurtma haqidagi yangi yozuv qo‘shish kerak.

MB muhim korporativ resurs hisoblanadi, shuning uchun uni himoya qilish katta ahamiyatga ega. MB quyidagi xavflar mavjud:

MB muhim korporativ resurs hisoblanadi, shuning uchun uni himoya qilish katta ahamiyatga ega. MB quyidagi xavflar mavjud:

• Ma’lumotlar o‘g‘irlash va almashtirish
• Ma’lumotlarni maxfiyligini saqlash(sirni oshkor qilmaslik);
• Ma’lumotlar bazasini bir butunligini saqlash;
• Ma’lumotlar bazasiga murojat qilishdan maxrum bo‘lish.

MB bo‘ladigan xavflarni bartaraf qilish fizik nazoratdan boshlanib, administrativ tashkiliy ishlar bilan tugaydi. Hozirgi kunda kompyuter tizimlarini nazorat qilishni xilma xil vositalari mavjud. Shu bilan birga MB bilan ishlaydigan MBBT ni xavfsizligi ham muhim . Bu esa o`z navbatida MBBT ishlaydigan operatsion tizim xavfsizligi bilan bog‘liq

MB bo‘ladigan xavflarni bartaraf qilish fizik nazoratdan boshlanib, administrativ tashkiliy ishlar bilan tugaydi. Hozirgi kunda kompyuter tizimlarini nazorat qilishni xilma xil vositalari mavjud. Shu bilan birga MB bilan ishlaydigan MBBT ni xavfsizligi ham muhim . Bu esa o`z navbatida MBBT ishlaydigan operatsion tizim xavfsizligi bilan bog‘liq

MBsini himoyalashda quyidagi usullardan foydalanish mumkin:

• Foydalanuvchilarni mualliflashtirish;
• Rezerv nusxalar yaratish va tiklash;
• Bir butunlikni ta’minlash;
• MBga himoyalash parollarini qo‘yish.