Ma’ruza 18. Adsorberlar konstruksiyasi. Nasadka turlari. Reja : Davriy adsorberlar 2

 
18.2-rasm. Halqasimon adsorbent qatlamli adsorber. 
1-qobiq; 2,3-ichki va tashqi silindrsimon 
panjara; 4-adsorbent
 
Mavhum qaynash qatlamli adsorber
– 
mayda, donador adsorbent bilan 
to‘ldirilgan bo‘ladi (18.3-rasm). 

---

18.3-rasm. Mavhum qaynash
 
qatlamli adsorber. 
1-qobiq; 2-taqsimlovchi teshikli panjara; 3-separator
.
 
Boshlang‘ich aralashma adsorbent zarrachasining mavhum qaynash tezligidan 
kattaroq tezlikda gaz taqsimlovchi teshikli panjara 2 ostiga uzatiladi. Natijada, 
adsorbent qatlami kengayadi va so‘ng mavhum qaynash holatiga o‘tadi. 
Adsorbsiya jarayonini mavhum qaynash qatlamida o‘tkazish massa almashinish 
jarayonini intensivlashga va jarayon davomiyligini qisqarishiga olib keladi. 
Reaktor tipidagi adsorber 
- mexanik yoki pnevmatik aralashtirish moslamali 
bo‘ladi. Adsorber silindr qobiq va elliptik tublardan iboratdir. Qobiq ichida 
parrakli aralashtirgich aylanadi. Adsorberga eritma qurilma tepa qismidagi lyukdan 
quyiladi, adsorbent esa o‘sha qismida joylashtirilgan lyukdan yuklanadi. 
Suspenziya esa, qurilmaning pastki patrubkasidan to‘kiladi va filtrga uzatiladi. U 
erda suspenziya komponentlarga ajratiladi. Ishlatib bo‘lingan adsorbent qayta 
tiklash uchun desorberga yo‘naltiriladi. Adsorbsion qurilmalar davriy ishlaydigan 
bir nechta adsorberdan iborat bo‘ladi. Bir nechta adsorber adsorbsiya bosqichida 
ishlasa, qolganlari esa - adsorbentni qayta tiklash bosqichida ishlatiladi. 
Uzluksiz ishlaydigan adsorberlar
siqiq (zich) harakatlanuvchi va mavhum 
qaynash qatlamli bo‘ladi. 
Harakatchan donador adsorbent qatlamli adsorberlar 
- bu ichi bo‘sh 
kolonna tipidagi qurilma bo‘lib, unda to‘siqlar, quyilish patrubkalari va uzatuvchi 
moslamalar o‘rnatilgan. 
18.4-rasmda bug‘-gaz aralashmasini tozalash va taqsimlovchi tarelkalardan 
tarkib topgan. Bu turdagi adsorberda adsorbent uzluksiz sirkulyasiya qilib turadi va 
gazdagi yutiluvchi komponent adsorbentga o‘tadi. 
Adsorbentning birinchi seksiyasi bo‘lmish sovutkichda qayta tiklangan 
adsorbent sovutiladi. Ushbu seksiya qobiq-trubali issiqlik almashinish qurilmasi 
ko‘rinishida yasalgan. Sovuqlik eltkich sovutkichning trubalararo bo‘shlig‘iga 
uzatilsa, adsorbent esa - trubalar ichida harakatlanadi. 
Ikkinchi seksiya adsorber vazifasini bajaradi. Bu erda adsorbent bug‘-gaz 
aralashmasi bilan to‘qnashuvda bo‘ladi. Birinchi seksiyadan ikkinchisiga adsorbent 
patrubka va taqsimlovchi tarelkalar orqali o‘tadi. Qayd etilgan moslamalar 

---

adsorbent qurilma ko‘ndalang kesimi bo‘yicha bir xilda taqsimlash va ikkala 
seksiya orasida tamba va ajratib turuvchi vosita sifatida xizmat qiladi. Undan 
keyin, ishlatib bo‘lingan adsorbent desorbsiya seksiyasiga o‘tadi va u erda 
desorbsiyalovchi eltkich (o‘tkir bug‘) bilan o‘zaro ta’sirda bo‘lib qizdiriladi. Qayta 
tiklangan adsorbent shlyuzli tamba orqali chiqarib yuboriladi. 
Mavhum qaynash qatlamli adsorberlar bir va ko‘p pog‘onali bo‘ladi.