Ma’ruza: Jamoat binolarining rejaviy sxemalari. Funktsionalь–texnologik sxemalari. Reja

3. 
   Ma’ruza:
   

Jamoat binolarining rejaviy sxemalari. Funktsionalь–texnologik sxemalari.


Reja:

1. 
   Jamoat binolarining xususiyatlari
   
2. 
   Jamoat binolarining loyixalashning fizik-texnik asoslari
   

Tayanch iboralar:


Jamoat binolari, xajm-rejaviy, funktsiya, funktsional-texnologik, funktsional protsesslar, akustik, mexanizatsiyalashtirilgan saxnalar, sun’iy muzlatiladigan arenalar, gorizontal va vertikal kommunikatsiya.


Jamoat binolarining xususiyatlari
Jamoat binolarining asosiy xususiyati bu, ularning ko’rinishlarini xilma-xilligi va bundan kelib chiqadigan, funktsional protsesslarning xam xilma-xilligidir. Ba’zi xollarda bu funktsional protsesslar murakkab bo’lib, maxsus uskunlarning ќo’llanilishi bilan xarakterlidir (masalan, mexanizatsiyalashtirilgan saxnalar, sun’iy muzlatiladigan arenalar va boshqalar).
O’ziga xos xususiyati esa, ularda ko’p mingli odamlarning bir joyda yig’ilishdir. Masalan, oliy o’quv yurtlarining binolarida bir vaqtni o’zida bir necha ming talabalar bo’lishi mumkin, ko’p qavatli ma’muriy, loyixa va boshqa idoralarda besh ming va undan ortik xizmatchilar bo’lishi mumkin. Universial sport zallarida esa bir vaqtning o’zida 15-20 ming tomoshabin yig’ilishi mumkin. Jamoat binolarining ba’zi turlarida yong’in xavfi juda yuqori bo’ladi. CHunki ularda juda tez yonadigan materiallar, uskunalar (teatrlarda dekoratsiyalar, tadqiqot idoralarida tajribaviy uskunalar va boshqalar) bir joyda yig’ilgan bo’ladi.
Jamoat binolarining xarakterli xususiyati esa, ularda xar xil parametrli xonalarning birgalikda joylashuvidir (ya’ni, xar xil maydonli, balandlikli).
Jamoat binolarining muxim xususiyati bo’lib, ularning arxitekturaviy badiy obrazi xisoblanadi.
Funktsional protsesslar. Jamoat binolarining xar bir ko’rinishi uchun o’ziga xos xarakterli funktsional protsess mavjud bo’lib, u o’z navbatida loyixalash uchun funktsional talablarni aniqlaydi.
O’ziga xos funktsional talablar, ma’lum bir soxa mutaxassislari tomonidan ishlab chiqiladi (masalan, maktablar uchun pedagoglar tomonidan, kasalxonalar uchun meditsina xodimlari tomonidan va boshqalar).
Umumiy funktsional talablar (odamlarning ijtimoiy va mexnat faoliyati va bularni kerakli fazoviy territoriya bilan ta’minlash, odamlar oqimining xarakati va talab etilgan parametrli xarakat yo’llari, tomosha va ko’rish parametrlari bilan ta’minlash; xonalarda qulay xavo muxiti, yorug’lik va insolyatsiya rejimlarini yaratish) quruvchi mutaxassislar tomonidan ishlab chiqiladi. Xar bir jamoat binosida va xonalarida asosiy funktsional protsesslar va yordamchi funktsional protsesslar mavjud bo’ladi. Jamoat binolarida xonalar va ularning bog’lanishi to’g’ri guruxlash uchun maxsus sxemalar ishlab chiqiladi
Jamoat binolarida kechadigan funktsional protsesslarning elementlarini xar tomonlama o’rganib, ishlab chiqiladi va rejalash me’yorlarida aks ettiriladi. Bu esa xonalarni va undagi elementlarni inson uchun qulay jarayonlarini loyixalashga asos bo’ladi

Oshxonaning rejalash me’yorlari sxemasi.
a- odamlarni va uskunalarni joylashtirish parametrlari;
b-ovqatlanish zali rejasi.