Маъруза режаси: Кириш. Аналитик кимё фанини ривожланиши

б) Титриметрик анализ методлари.
Аниқланаётган модда билан реакцияга киришувчи, концентрацияси аниқ бўлган эритманинг ҳажмини ўлчашга асосланган метод титриметрик метод дейилади. Реакциянинг охири эквивалент нуқта деб аталади.
Эквивалент нуқтани аниқлашнинг икки тури бор:
1) визуал ёки индикатор ёрдамида - ранг кескин ўзгаради
2) асбоб-ускуналар ёрдамида - реакция охирида модданинг физик хусусияти кескин ўзгариб кетади.
Титриметрик методнинг афзаллиги кам вақт талаб қилади, сезгирлиги гравиметрик методникидан қолишмайди.
в)Газларни анализи методлари.
Бу метод аниқланаётган моддани газ ҳолатига ўтказиш ва, ажралиб чиққан газнинг ҳажмини ўлчашга асосланган. Масалан,СаСО3 даги СО2 ни аниқлаш учун, тузни HCI да эритиб, СО2 ишқорга юттирилади ва оғирликнинг ортиши билан аниқланади..
5.Анализнинг умумий режасини тузиш ва энг яхши методни танлаш
Анализ учун ўртача намунани олиш. Бу босқич энг жавобгарли бўлиб, умумий натижа шунга боғлиқ бўлади. Намуналар қаттик, суюқ, гомоген ва гетероген моддалар бўлиши мумкин. Ўртача намуна тўғри олинмаса, жуда аниқлик билан бажарилган анализ натижалари ҳам бекор бўлади.
Ўртача намунани олишнинг бир неча усуллари бор. Намуна гомоген ва гетероген ҳолда бўлиши мумкин. Гомоген материалдан ўртача намуна олиш осон. Агар анализ қилиниши керак бўлган модда қаттиқ ҳолда бўлса. ҳар хил катта кичикликда бўлса, уни аввал тегирмонда майдалаб, аралаштирб, квадрат ҳолда ёйиб қўйиб, диагонал бўйича 4 га бўлинади. қарама-қарши учбурчакдагиси (1,3) олинади ва қолгани (2.4) ташлаб юборилади. Аввалги (1,3) қисмни олиб квадрат қилиб, яна 4 га бўлиб. икки томони ташлаб юборилади ва ҳоказо:
Агар намуна вагонда бўлса (50 тонна), шундан анализ учун 100 г олинади.
Яна 100 г намунани, агар келишмовчилик чиқса, махсус анализ қилиш учун, арбитраж анализ учун сақлаб қўйилади. Агар намуна суюқ ҳолда бўлса (масалан саноатда чиқаётган чиқинди сувлар) трубадан чиқаётган намунадан вақти-вақти билан трубадан олинади. Агар намуна қотишма бўлса, уни бир неча жойидан пармалаб олинади.
Анализни бажариш учун керак бўлган тортимни жуда аниқ-тўртинчи рақамгача аниқлик билан аналитик тарозида тортиб олиш керак.
Олинган намунани эритиш керак. Кислоталарда эримаса бошқа йўл билан (масалан: Na2СО3 билан суюқлантириб, сўнгра кислотада эритиш ёки бирор реагент билан парчалаш ва ҳ.к.) эритилади. CaOAl2O36SiO2 сув ва кислоталарда эримайди. Na2CO3 тузи билан қиздириб суюқлантирилса эрувчан тузлар ҳосил бўлади.
CaOAl2O36SiO2  7 Na2CO3  CaCO3  2NaAlO2  6Na2SiO3  6 CO2
Олинган эритмани анализга тайёрлаш (халал берувчи элементлардан ажратиш ва ҳ.к.).
Ҳар бир элементни аниқлашда анализни 3-5 марта қайтариш лозим, чунки 1-2 анализдан ишонарли натижа олиб бўлмайди.
Анализ натижаларини ва уларни қай даражада аниқлик билан бажарилганлигини ҳисоблаш лозим.
Анализ натижаларининг аниқлик даражасини текшириш учун қуйидаги методларнинг биридан фойдаланиш мумкин:
1) Анализ бажарилгандан сўнг худди шу анализни тамоман бошқа метод билан текшириш керак.
2) Қўшилмалар методидан фойдаланиб натижани солиштириш керак.

• Стандарт намуналарни анализ қилиш йўли билан текшириб кўрилади.