|
10
BOSHLANG‘ICH TA’LIM SAMARADORLIGINI OSHIRISH YO‘LLARI
Samiyeva Yodgora Toshtemirovna
Boyovut tuman 7-umumta’lim maktabining
boshlang‘ich sinf o‘qituvchisi
Annotatsiya: Maqolada boshlang‘ich ta’lim samaradorligini oshirishda turli interfaol
oyinlarning ahamiyati haqida fikr yuritilgan
Kalit so‘zlar. Boshlang‘ich ta’lim,savodxonlik, tarbiya, dars jarayoni
Bola tarbiyasi inson hayotida hamisha muhim ish bo‘lib kelgan va shunday bo‘lib qoladi. O‘z
farzandini kelajakka munosib qilib tarbiyalay olmaydigan inson, kamolatga yetkaza olmaydigan
jamiyat, hech qachon rivojlanmaydi.
Abdulla Avloniyning “Tarbiya biz uchun yo hayot,-yo mamot, yo najot-yo halokat, yo saodat-
yo falokat masalasidir” degan fikrini ko‘p mushohada qilaman. Buyuk insonparvarning bu so‘zlari
asrimiz boshida millatimiz uchun qanchalar muhim va dolzarb bo‘lgan bo‘lsa, xozirgi kunda biz
uchun ham shunchalik, balki undan ham ko‘ra muhim va dolzarbdir.
Dunyodagi rivojlangan davlatlarning tajribasi shuni ko‘rsatadiki, mamlakatni rivojlantirishning
eng zarur yo‘li–bu fan va texnikani rivojlantirishdir. Ta‘limni rivojlantirish esa fan–texnikani
asosi hisoblanadi. Shuning uchun Prezidentimiz ta‘lim sahasida katta islohot qilish tashabbusini
boshladi. Demak, ilmiy-texnik taraqqiyot sanoat sohasida, tibbiyotda va boshqa xalq xo‘jaligi
sohalarida keng joriy qilinayotgan ekan, buni fan-madaniyat, ijtimoiy-gumanitar sohasiga ham
shuningdek, zamonaviy yangi-innovatsion texnologiyalarni ta‘lim-tarbiya sohasiga ham joriy
etishni hayotning o‘zi talab etmoqda.
O‘zbekiston Respublikasining jahon hamjamiyati mamlakatlari qatoridan munosib o‘rin
egallashi, ijtimoiy iqtisodiy va madaniy jihatdan taraqqiy etishi, xalqaro munosabatlarni
tashkil etishda demokratik va insonparvarlik tamoillarining ustivor bo‘lishiga erishishi qat‘iy
ma‘naviy-ahloqiy sifatlarga ega bo‘lgan, kasbiy faoliyatida yutuqlarga erisha oladigan yangi
kelajakning tayyorlanishiga bog‘liq. Respublikamiz xalq ta‘limi oldida turgan asosiy vazifa
har tomonlama kamol topgan sog‘lom, qobiliyatli, o‘z Vatani va xalqiga sodiq insonlarni
tarbiyalash va ularni voyaga yetkazishdan iboratdir. Bu ulug‘ maqsadni ro‘yobga chiqarish
xalq ta‘limi tizimida faoliyat ko‘rsatayotgan barcha o‘qituvchilarning o‘z ishiga ijodiy
yondashish, har bir ishda yuksak samaradorlikka erishish zamonaviy pedagogik usullarni
qo‘llab darslarni samarali tashkil etishni talab qiladi. Qolaversa, boshlang‘ich ta‘lim
yosh avlodga ta‘lim-tarbiya berishning poydevori hisoblanadi. Boshlang‘ich
ta’limda
dars samaradorligini oshirishda o‘qituvchining o‘zida innovatsion qobilyat bo‘lishi kerak.
Har bir o‘qituvchi bola ko‘z o‘ngida yaratuvchi hisoblanadi. Hozirgi kunda o‘quvchilarni
bilim darajalarini hamda dunyoqarashini shakllantirish uchun o‘qituvchi har xil usul va
metodlar bilan dars o‘tishi talab etiladi. Buning uchun oily ma’lumotli boshlang‘ich sinf
o‘qituvchilari o‘z ustilarida ko‘proq ishlashlari, hayotiy tajribalarga ega bo‘lishlari kerak .
Ma’lumki, ta’lim jarayonida innovatsion texnalogiyalar va interfaol metodlarni tadbiq etishga
qiziqish tobora keng tus olmoqda . Sababi bunday metodlarni qo‘llash, ta’lim samaradorligini,
o‘qituvchi va o‘quvchi o‘rtasidagi hamkorlikni va ta’sirchanligini oshiradi.O‘quvchilarni darsga
hamda o‘qishga bo‘lgan motivlarini shakllantiradi.
Boshlang‘ich sinflarda zamonaviy pedagogik texnologiyani qo‘llash usulida o‘quvchilar qay
tarzda, qanday usullar bilan o‘qitishda natija samarali bo‘ladi degan savolga javob beradi. U
o‘zining muayyan tizimiga ega bo‘lib, bunda komponentlarning ketma-ketligi, o‘zaro bog‘liqligi,
bir butunligi saqlanadi. Bir so‘z bilan aytganda, ta’lim jarayoniga yangicha yondoshib ijodkorlik,
bunyodkorlik tadbiq etilib ta’lim samarasi yangi bosqichga ko‘tariladi. O‘quvchida menga bu
zarur va men buni bilishga, uni hayotga qo‘llashga qodirman degan ichki ishonch va intilish
uyg‘otiladi.
Dars jarayonida turli metodlardan foydalanish dars samaradorligini oshirish bilan birga
o‘quvchilar faolligini oshirishga ham sabab bo‘ladi. Ularni ijodkorlikka mustaqil gifiklay
olishga undaydi. Misol uchun savod o‘rgatish davrida harflarni o‘rgatish jarayonida quyidagi
„Ortiqchasini top“ mashqidan foydalanish o‘quvchilarni darsni yanada mustahkamlab borishiga
sabab bo‘ladi
39
Do'stlaringiz bilan baham: |
