Mavzu : Sug‘urta sohasida qo‘llaniladigan asosiy atama va tushunchalar

Mulkiy sug‘urta - turli ko‘rinishdagi mol-mulklarni saqlash bilan bog‘liq manfaatlar sug‘urta munosabatlarining ob’ekti hisoblangan, sug‘urtaning mustaqil tarmog‘i. Sug‘urtalanuvchining shaxsiy mulki, uning qaramog‘ida joylashgan mol-mulklar sug‘urtalanishi mumkin. Sug‘urtalanuvchi sifatida, nafaqat mol-mulkning sohiblari, balki mol-mulkning saqlanishi uchun mas’uliyatli bo‘lgan jismoniy va yuridik shaxslar ham bo‘lishi mumkin.

• Mulkiy sug‘urta - turli ko‘rinishdagi mol-mulklarni saqlash bilan bog‘liq manfaatlar sug‘urta munosabatlarining ob’ekti hisoblangan, sug‘urtaning mustaqil tarmog‘i. Sug‘urtalanuvchining shaxsiy mulki, uning qaramog‘ida joylashgan mol-mulklar sug‘urtalanishi mumkin. Sug‘urtalanuvchi sifatida, nafaqat mol-mulkning sohiblari, balki mol-mulkning saqlanishi uchun mas’uliyatli bo‘lgan jismoniy va yuridik shaxslar ham bo‘lishi mumkin.

• Netto-stavka - brutto-stavkaning asosiy tarkibiy qismi. Netto-stavka sug‘urta qoplamasini to‘lashga mo‘ljallangan pul mablag‘lari resurslari bo‘lib, u brutto-stavkaning 90 foizigacha miqdorini tashkil etishi mumkin.

• Qayta sug’urtalovchi broker - ikkita sug’urta kompaniyasi o’rtasidagi professional vositachi.

Tarif stavkasi - sug’urta riskini baxosi; sug’urta summasiga nisbatan foizlarda hisoblanadigan brutto-stavka. Tarif stavkasi (brutto-stavka) ikki qismdan iborat: netto-stavka va netto-stavkaga yuklama. Netto-stavka sug’urta kompaniyasining sug’urta fondidan qiladigan xarajatlarini ifodalaydi. Netto-stavkaga yuklama sug’urta kompaniyasining ish yuritish xarajatlarini, komissiya haqini va boshqa xarajatlarini o’z ichiga oladi.

• Tarif stavkasi - sug’urta riskini baxosi; sug’urta summasiga nisbatan foizlarda hisoblanadigan brutto-stavka. Tarif stavkasi (brutto-stavka) ikki qismdan iborat: netto-stavka va netto-stavkaga yuklama. Netto-stavka sug’urta kompaniyasining sug’urta fondidan qiladigan xarajatlarini ifodalaydi. Netto-stavkaga yuklama sug’urta kompaniyasining ish yuritish xarajatlarini, komissiya haqini va boshqa xarajatlarini o’z ichiga oladi.

• Qayta sug’urtalovchi - sug’urta brokeri yordamida qayta sug’urtalash uchun riskni qabul qilib oladigan jismoniy yoki yuridik shaxs. Qayta sug’urtalovchi yordamida riskni ikkilamchi taqsimlash amalga oshiriladi. Qayta sug’urtalovchi sifatida sug’urta kompaniyasi ham bo’lishi mumkin. Jahondagi eng yirik qayta sug’urtalovchilar guruhiga Myunxen qayta sug’urtalash jamiyati, Shveytsariya qayta sug’urtalash jamiyati, Kyoln qayta sug’urtalash jamiyatlari kiradi.