Мавзу : Ўзбекистон – америка муносабатларининг ҳозирги ҳолати



Download 425,31 Kb.
bet4/19
Sana31.12.2021
Hajmi425,31 Kb.
#232569
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   19
Bog'liq
ozbekiston va aqsh munosabatlari

Mavzuning o’rganilganlik darajasi. O’zbekiston AQSH munosabatlari mavzusining o’zbek, amerika va horij olimlari tomonidan o’rganilganlik darajasini aniqlash maqsadida bir qator nomzodlik va magistrlik dissertatsiyalari hamda maqola va monografiyalar tahlil qilindi.

Mazkur muammoni o’rganishga bag’ishlangan tadqiqot va izlanishlarni shartli ravishda ikki guruhga ajratish maqsadga muvofiq:

O’zbekiston – AQSH munosabatlari bo’yicha tadqiqot olib boruvchi mahalliy siyosatshunoslar va mutaxassislar;

Ikki tomonlama munosabatlarni tadqiq qiluvchi xorijiy mutaxassislar va siyosatshunoslar;

O’zbekistonda faoliyat yurituvchi siyosatshunos olimlar va mutaxassislardan A.Alimov, R.Alimov, E.Aripov, S.Jo’raev, H.Mahkamov, V.Paramonov, S.Rustamboev, F.Tolipov, A.Xolliev, N.Qosimova, X.G’ulomovlarning asarlari va ilmiy izlanishlarida1 O’zbekiston – AQSH munosabatlariga katta e’tibor qaratilgan.

Jumladan, V.Paramonovning kandidatlik ishida esa AQSHning mintaqaga va O’zbekistonga nisbatan olib borayotgan tashqi siyosati va siyosiy – harbiy hamkorlik masalalari ko’rib chiqilgan. S.Rustamboevning kandidatlik ishida AQSHning Markaziy Osiyo mintaqasi davlatlari, jumladan, O’zbekiston bilan







1 Алимов А. Внешнеэкономическая деятельность Республики Узбекистан: взгляд на будущее. – Т.: “Узбекистан”, 1992; Алимов Р.М. Центральная Азия: общность интересов, Т.: “Шарк”, 2005; Арипов Э. Внешнеполитические аспекты деятельности Конгресса США в контексте глобального развития (на примере Центральной Азии и Кавказа): Дисс. канд. полит. наук. – Т.: Ташкентский Государственный Институт Востоковедения, 2001; Жўраев С., Маҳкамов Ҳ., Рустамбоев С. Америка Қўшма Штатлари. Т.: ТДШИ, 2003 й, 375-394 б; Касымова Н.А. Соединенные Штаты Америки в региональных интеграционных процессах (политико – экономический аспект): Автореф. дисс. док.полит. наук. – Т.,2002; Парамонов В.В. Геостратегия США в Центральной Азии, Автореф. дисс. к. полит.наук. – Т.,2002; Tolipov F. Uzbek – American Strategic Partnership: To Be or Not to Be. – Washington., 2004; Рустамбаев С.М. Внешнеполитические отношения США с государствами Центральной Азии: Дисс. канд. полит.наук. – Т.: Академия Государственного и Общественного Строительства при Президенте Республики Узбекистан, 2005; Гуломов Х., Холлиев А. Международные связи Республики Узбекистан с Великобританией и США. – Т.: “Узбекистан”, 2002;

8

aloqalarining hozirgi holati va istiqbollari ko’rsatib o’tilgan. F.Tolipov maqolasida ikki davlat o’rtasida imzolangan strategik hamkorlikdagi mavjud muammolar tahlil qilinib, ularning hamkorlikka ta’siri ko’rsatib o’tilgan.

O’zbekiston-Amerika munosabatlarini o’rganishda M.Sh.Yuldashevning

«Xronologiya amerikano-uzbekskix otnosheniy 1992-2012» ma’lumotnoma to’plamida1 ikki davlat o’rtasidagi hamkorlik siyosiy, iqtisodiy va gumanitar sohalarga bo’lib o’rganilgan. Mazkur to’plam Amerika Qo’shma SHtatlari va O’zbekiston Respublikasi o’rtasidagi 20 yillik diplomatik munosabatlar jarayonida sodir bo’lgan voqealar, dalillar va ikki davlat munosabatidagi muhim sanalarni tizimlashtirib o’rgangan.

Oliy maktab sobiq tinglovchilari N.Xaydarov, Sh.Abduxodjaev, N.Gafurov, A.Nuraliev, B.Usmonov, G’.Fozilov, E.Nazarov, Sh.Shokirov o’z magistrlik ishlari2 hamda A.SHulьgin, U.Yunusov, S.Nasimov o’zlarining tahliliy xujjatlari3 doirasida O’zbekiston-AQSH munosabatlarining turli jihatlarini o’rganishgan.

Jumladan, SH.Abduxodjaev o’zining bitiruv malakaviy ishida4 O’zbekiston- AQSH munosabatlarini davrlashtirib, ikki tomonlama munosabatlarni 4 bosqichga ajratib o’rgangan. O’zbekiston va AQSH o’rtasidagi munosabatlarda 2001 yil 11 sentyabrda Amerikada amalga oshirilgan qo’poruvchilik natijasida terrorizmga qarshi kurashning birinchi darajali masalaga aylanishi hamda ikki davlat o’rtasida strategik hamkorlik o’rnatilganligi va harbiy-iqtisodiy hamkorlik, shu bilan birga, tomonlar o’rtasida kelib chiqqan muammolarning tahlili qilingan. O’zbekiston – AQSH munosabatlarida 2005 yilning 13 mayida yuz bergan Andijon voqealarida






1 Юлдашев М.Ш. Хронология Американо-Узбекских отношений 1992-2012 Т. “NISO POLIGRAF” 2012 й.

2 Гафуров Н.Р. Роль и место США в обеспечении безопасности в центральноазиатском регионе. Т.: ВШСАП, 2003; Нуралиев А.Х. Узбекско-американские отношения и их перспективы. – Т.: ВШСАП, 2003;Усманов Б.И. Роль и место Конгресса в формировании внешнеполитического курса США (в отношении стран ЦАР).– Т.: ВШСАП, 2003; Фозилов Г.Г. Сравнительный анализ центральноазиатской политики США и Европы через призму национальных интересов Республики Узбекистан. Т.: ВШСАП, 2005; Шакиров Ш.Т. Военно- политические интересы США в ЦАР. – Т.: ВШСАП, 2007; Назаров Э.А. Америка Қўшма Штатларининг Марказий Осиё минтақасидаги геосиёсий манфаатлари (Ўзбекистон ва Қирғизистон мисолида). – Т.: ВШСАП, 2007;

3 Шульгин А.А., Юнусов У.Ф., Насимов С.В. “Обзор политики США по вопросу афганского урегулирования и позиции соседних с Афганистаном стран. экономические интересы США в ЦА” Т.: Высшая школа стратегического анализа и прогнозирования, ЦСИ 2013.

4 Абдуходжаев Ш.Х. Ўзбекистон – Америка муносабатлари: ҳозирги холати, муаммолари ва истиқболлари. Т.: СТИБОМ, 2009;

9

AQSHda faoliyat yurituvchi va AQSH tomonidan moliyalashtirilayotgan bir qator nodavlat va notijorat tashkilotlarning bevosita va bilvosita ishtirok etgani aniqlangan. Shu bilan bir qatorda, AQSHning Andijon voqealariga nisbatan ikkiyoqlama siyosati ham ikki davlat munosabatlarida yomonlashuvini o’z malakaviy ishi doirasida tahlil qilgan.

Shu bilan bir qatorda, xorijiy tadqiqotchilar F.Starr, K.Meppen, J.Deyli, V.Sokor, M.Ollkott, K.Sipl, S.Blenk, M.Axrimenko, M.Braterskiy, R.Gumerov, A.Dundich, G.Minasyan, S.Nikolaev, J.Nikol, S.Parxomenko, Ye.Troitskiy, A.Trыnkov, G.Lapiduslar ham o’rganilayotgan mavzu yuzasidan o’zlarining ilmiy ishlari1 va maqolalari2 doirasida izlanishlar olib borishgan.

Jumladan, J.Deyli, K.Meppen, V.Sokor, F.Starr monografiyasida3 O’zbekiston - AQSH munosabatlarining 2001-2005 yillardagi rivojlanish tendentsiyalarini o’rganib chiqqan.



Vaholanki, Ye.Troitskiy o’zining nomzodlik dissertatsiyasida4 AQSHning Markaziy Osiyodagi har bir davlat uchun umummintaqaviy hamkorligi va o’ziga xos jihatlarini tahlil qilgan. O’z navbatida, AQSHning mintaqa davlatlari bilan siyosiy, harbiy, iqtisodiy hamda gumanitar sohalardagi hamkorligi dinamikasi va tarkibini mintaqaviy xavfsizlik kesimida o’rgangan.




  1. Ахрименко М.А. Концепции гибкого подхода к определению права, подлежащего применению к договорам, в современном коллизионном праве государств Западной Европы и США: дис. канд. юрид. наук. Москва, 2006; Братерский М.В. США и "проблемные страны" Азии: американская политика после "холодной войны": дис. доктор полит. наук. Москва, 2006; Гумеров Р.А. Геополитические интерсы США, Китая и России в Центральной Азии: дис. канд. полит. наук. Москва, 2009; Минасян Г.С. Политика США на пространстве СНГ : дис. канд. полит. наук. Москва, 2008; Николаев С.А. Центральная Азия в системе международных отношений на современном этапе: дис. канд. полит. наук. Москва, 2011; Троицкий Е.В. Политика США в Центральной Азии в 1992-2000 гг.: дис. канд. ист. наук. Томск, 2004; Пархоменко С.А. Политика США в Центральной Азии в начале XXI века: интересы, приоритеты, направления и формы реализации: дис. канд. полит. наук. Владивосток, 2010.

  2. Daly J.C.K., Meppen K.H., Socor V., Starr S.F., Anatomy of a Crisis: U.S.-Uzbekistan Relations, 2001-2005.

Washington, 2006; Olcott M.B. The Myth of ‘Tsentral’naia Azia’ // Orbis, fall 1994 –P. 563; Seiple C. Revisiting the Geo-Political Thinking Of Sir Halford John Mackinder: United States—Uzbekistan Relations 1991—2005: In partial fulfillment of the requirements for the Degree of Doctor of Philosophy. –Harvard.: The Fletcher School of Law and Diplomacy, 2006; Blank S. Uzbekistan: A Strategic Challenge to American Policy. - Carlisle Barracks, PA 17013, 2004, Трынков А.А. Отношения между Узбекистаном и США // Узбекистан: обретение нового облика. – Москва: Наука,1998; ДундичА.С. Узбекистан – США: особенности взаимодействия после 11 сентября 2001 г. // доклад БГУ. – Барнаул.: 2005; Nichol J. Central Asia: Regional Developments and Implications for U.S. Interests. – Washington, 2004; Lapidus G.W. Central Asia in Russian and American Foreign Policy after September 11, 2001. – BerkeleyCa, 2001.

  1. Қаранг:Anatomy of a Crisis: U.S.-Uzbekistan Relations, 2001-2005. Washington, 2006;

4 Троицкий Е.В. Политика США в Центральной Азии в 1992-2000 гг.: дис. канд. ист. наук. Томск, 2004.

10

Shuningdek, S.A.Parxomenko o’zining nomzodlik ishida1 Markaziy Osiyoni dunyoviy geosiyosiy makon sifatida ahamiyatini AQSH tashqi siyosatini rejalashtiruvchi ko’p qirrali asosiy xujjatlari orqali tahlil qilgan. O’z e’tiborini AQSHning Markaziy Osiyo mintaqasidagi asosiy manfaatlari va maqsadlarini hamda Markaziy Osiyo makonida Amerikaning iqtisodiy, siyosiy, strategik, madaniyat va axborot sohalarida tashqi siyosiy yo’nalishini tadbiq etish mexanizmlarini aniqlashga qaratgan. Shu bilan birga, AQSHning Markaziy Osiyodagi strategiyasida NNTlar ahamiyatini tahlil qilgan. Yuqoridagilardan kelib chiqib, AQSHning Markaziy Osiyodagi ta’siriga Rossiya tomonidan qarshi ta’sir istiqbolli shakllarini aniqlashga e’tibor qaratgan.

Ta’kidlash joizki, AQSH-O’zbekiston munosabatlarining siyosiy, harbiy, iqtisodiy, ijtimoiy hamkorligi o’rganilgan. AQSH qo’shinlarining Afg’onistondan olib chiqilishi bilan bog’liq shimoliy yetkazib berish tarmog’i faoliyati va keyingi hamkorlik istiqbollari va muammoli jihatlar tahlil qilinmagan. O’zbekiston-AQSH munosabatlarining 2014 yildan so’ng olib boradigan hamkorlik aloqalarini istiqbollari va muammolarini bitiruv malakaviy ishi doirasida tahlil qilinmagan.


Download 425,31 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   19




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish