Mavzu: Barometrik formula. Perren formulasi. Boltsman qonuni. Reja: Barometrik formula haqida ma'lumot

Mustaqil ish

Toshkent viloyati Chirchiq davlat pedagogika institutining FA 21/2 guruh talabasi Aliboyev Doniyorning fizika fanidan tayyorlagan taqdimoti

Mavzu: Barometrik formula.Perren formulasi.Boltsman qonuni.

Reja:

1.Barometrik formula haqida ma'lumot

2.Perren formulasi

3.Boltsman qonuni

1.Barometrik formula.

 Atmosferadagi gaz molekulalariga bir tomondan yerning tortishish kuchi ta’sir etsa, ikkinchi tomondan tartibsiz harakatdagi molekulalarning bosim kuchi ta’sir etadi. Bu ikki kuch atmosferada gaz molekulalarining ma’lum tartibda joylashishiga olib kelgan. Yerga yaqin joyda atmosfera zichligi katta bo`lib yerdan uzoqlashgan sari zichlik siyraklashib boradi.

Barometrik formula - ogʻirlik kuchi maydonidagi gaz (atmosfera) bosimining balandlikka qarab oʻzgarishini ifodalaydigan formula. Barometrik formula balandlik ortib borgan sari gaz (atmosfera) bosimining kamayib borishini koʻrsatadi. Balandlik katta boʻlsa, temperaturani oʻzgarmas deb belgilaydi. Atmosferaning ayrim qatlamlarida temperatura A balandlikka qarab chiziqli oʻzgaradi.

• Barometrik formula - ogʻirlik kuchi maydonidagi gaz (atmosfera) bosimining balandlikka qarab oʻzgarishini ifodalaydigan formula. Barometrik formula balandlik ortib borgan sari gaz (atmosfera) bosimining kamayib borishini koʻrsatadi. Balandlik katta boʻlsa, temperaturani oʻzgarmas deb belgilaydi. Atmosferaning ayrim qatlamlarida temperatura A balandlikka qarab chiziqli oʻzgaradi.
• Samolyot qanday balandlikda uchayotganini koʻrsatuvchi asbob — altimetrning ishlash tarzi atmosfera bosimining balandlikka qarab oʻzgarib borishiga asoslangan.

2.Perren formulasi.

• Jean Bartie Perren — fransuz fizigi va fizik-kimyogari, Fransiya Fanlar akademiyasi aʼzosi (1923-yildan, 1938-yildan prezidenti). Katod nurlarini manfiy zaryadlangan zarralar oqimidan iboratligini tajribalarda asoslagan (1895), Broun harakatini tekshirgan (1908—13), boshqa usullar bilan topilgan qiymatiga to'g'ri keluvchi Avogadro sonini aniqlagan, molekulaning mavjudligini isbotlagan. Perren sovun koʻpigining tuzilishini oʻrganib, har qanday koʻpik bir qancha bimolekulyar qatlamlardan iborat ekanligini aniqlagan. Perren rentgen nurlarning tabiatini, gazlarning oʻtkazuvchanligini, fluoressensiya, radioaktivlikni tekshirgan. Nobel mukofoti laureati (1926).

3.Bolstman qonuni.

• 19-asrning eng yirik olimlaridan biri avstriyalik Lyudvig Boltsmann (1844-1906) molekulyar kinetik nazariya rivojiga katta hissa qoʻshib, statistik mexanikani yaratuvchilardan biriga aylandi. U ergodik gipoteza, ideal gazni tavsiflashda statistik usul, fizik kinetikaning asosiy tenglamasi muallifi edi. U termodinamika (Boltzmanning H-teoremasi, termodinamikaning ikkinchi qonuni statistik printsipi), nurlanish nazariyasi (Stefan-Boltsman qonuni) masalalari ustida koʻp ishlagan. U oʻz asarlarida elektrodinamika, optika va fizikaning boshqa sohalarining ayrim masalalariga ham toʻxtalib oʻtgan. Uning ismi ikkita jismoniy konstantada abadiylashtirilgan, ular quyida muhokama qilinadi.

• Lyudvig Boltsman materiyaning atom va molekulyar tuzilishi nazariyasining ishonchli va izchil tarafdori edi. Ko‘p fiziklar atom va molekulalarni haddan tashqari abstraksiya, eng yaxshi holatda hisob-kitoblarni osonlashtirishga xizmat qiluvchi shartli qurilma deb hisoblagan o‘sha davrdagi ilmiy jamoatchilikda bu g‘oyalarni noto‘g‘ri tushunish va rad etishga qarshi ko‘p yillar davomida kurashishga majbur bo‘ldi. Og'riqli kasallik va konservativ fikrdagi hamkasblarning hujumlari Boltsmanda og'ir tushkunlikni keltirib chiqardi, bunga chiday olmadi, taniqli olim o'z joniga qasd qildi. Qabr yodgorligida, Boltsman byusti tepasida uning xizmatlarini e'tirof etish belgisi sifatida S = k∙logW tenglamasi o'yilgan - uning samarali ilmiy faoliyati natijalaridan biri. Bu tenglamadagi k doimiysi Boltsman doimiysi.

Boltsman qonuni:

Bolsman taqsimoti — ideal gaz zarralarining tashqi kuch maydoni (itarishish,tortishish maydoni) da energiyalari boʻyicha muvozanatli taqsimlanishi.Boltsman taqsimotida zarralarning tezliklari boʻyicha Maksvell taqsimotining Bolsman tomonidan topilgan umumiy xulosasidir (1868—1871).

E'tiboringiz uchun rahmat