Мавзу: Фалсафа фанининг предмети, ма=сади, вазифалари ва муаммолари

BEVOSITA HULOSA CHIQARISH
– bir asosdan chiqarilgan hulosa.
BIRGA BO‘YSUNISH
- tushunchalar o‘rtasidagi munosabat.
BIR DOIRADA AYLANAVERISH
(lot. Circulus vitiosus) – isbotdagi etarli
asos qonunini buzish natijasida kelib chiqadigan mantiqiy xatodir.
BIRLASHTIRUVCHI ISBOT
– to‘liq indukSiya yo‘li bilan qilinadigan
isbotga aytiladi. Bunda tezisning isboti uchun butun asoslar birlashgan holda amalga
oshiriladi. Unda har bir asos mustaqil isbotlangan bo‘ladi.
BUTUN VA BO‘LAK
– obektiv olamdagi narsa va hodisalarning o‘zaro
aloqasini, predmet va ularning elekmentlari o‘rtasidagi munosabatni ko‘rsatuvchi
falsafiy kategoriya.
Bo‘lish qoidalari – formal mantiqda tushunchalarni bo‘lishning quyidagi qoidalari: 
bo‘lish teng hajmli (mutanosib) bo‘lmog‘i kerak; 
bo‘lishning bir va muhim asosi bo‘lmog‘i kerak; 
bo‘linmalar bir – birini istisno qilmog‘i kerak; 

---

bo‘lishda sakrash bo‘lmasligi kerak. 
VERSIYA –
(lot. Versio – aylantirish, boshqa shaklga keltirish; fransuzcha –
versio – tarjima, izohlab berish) – biron fakt, hodia va voqeaning bir-biridan farq
qiladigan bir necha to‘rini turlicha tahminiy izohlashga aytiladi. Versiya xususiy
gipotezaning bir turidir.
Vositasiz va vositali isbot – isbotlash usuliga ko‘ra isbotlar vositasiz va vositaliga
bo‘linadi. Vositasiz isbotda tezisning to‘g‘riligi bevosita asoslar (dalillar) dan kelib
chiqadi. Vositali isbotda esa tezisning to‘g‘riligi antitezisning xatoligini tasdiqlash
yo‘li bilan asoslab beriladi. Masalan: Aning jinoyat qilmaganligini isbotlash uchun
«fuqaro A. jinoyat qilgan» degan tezisning xatoligini isbotlash asosida birinchi
tezisning to‘g‘riligini asoslaymiz. Bu ikki xil bo‘ladi: apogogik vositali isbot (q),
ayiruvchi vositali isbot. Ayiruvchi vositali isbotda bir necha imkoniyatdan bittadan
qolgani xato ekanini isbotlash yo‘li bilan tezis asoslab beriladi. 
GENEZIS
(grek. Genesis – kelib chiqish) ma’lum predmetlar hodisalar va ular
to‘g‘risidagi fikr hamda mulohazalarning paydo bo‘lishi, shakllanishi, tug‘ilishi.