Mavzu: iqtisodiyot bilan tanishuv

---

MAVZU: IQTISODIYOT BILAN TANISHUV 
Ta‘limiy maqsadi:
 O‘quvchilarni iqtisodiyot bilimlari haqidagi malaka va ko‘nikmalarini hosil qilish. 
Tarbiyaviy maqsadi:
 O‘quvchilarni kasbga bo‘lgan malaka va ko‘nikmalarini shkillantirish. 
Rivojlantiruvchi maqsad:
 O‘quvchilarni mustaqil fikirlash qobilyarlarini oshirish. 
DTS talablari asosida ta‘lim va tarbiya berish 
Darsning uslibi:
 Tushuntirish, savol –javob, mustaqil ishlash. 
Darsning jixozi:
 Darslik, doska, ko‘rgazmali va tarqatma materilallar. 
Darsning borishi:
 yangi mavzuni bayoni. 
FAOLLASHTIRUVCHI SAVOL VA TOPSHIRIQLAR
 
1. "Iqtisodiyot" so'zini qanday tushunasiz? 
2. Iqtisodiyot nimalardan tashkil topgan? 
3. Iqtisodiyotning asosiy vazifasi nimadan iborat bo'lishi kerak, deb o'ylaysiz? 
4. Nima sababdan iqtisodiyotni o'rganish lozim? 
5. Yuqorida keltirilgan rasmlarni ko'zdan kechirib, mustaqillik yillarida bunyod etilgan, respublikamiz 
iqtisodiyotining poydevorini tashkil etuvchi ishlab chiqarish korxonalari va muassasalarni sanang? 
IQTISODIYOT
 
Tabiatda tayyor holda non, kiyim-kechak, uy-joy yo'q. Inson ehtiyoji uchun kerakli, tabiatda tayyor 
holda uchramaydigan barcha narsalarni o'zi yaratishga majbur. U shu maqsadda tabiat qo'ynida iqtisodiyot 
deb atalmish ulkan xo'jalikni barpo etdi. Endilikda iqtisodiyot xo'jalik yuritish tizimi sifatida — insonning 
yashashi va kamol topishining birdan bir vositasiga aylangan. 
Iqtisodiyotning eng asosiy tarkibiy qismi bu odamlardir. Odam o'z mehnati, aql-idroki evaziga
qtisodiyotni harakatga keltiradi, boshqaradi. Iqtisodiyotning ikkinchi tarkibiy qismi bu tabiatdir. 
Tibiat iqtisodiyotning xomashyo omboridir. Iqtisodiyotning uchinchi bo'lagi — bino va inshootlar, zavod va 
fabrikalar, yo'l va ko‘priklar, asbob-uskunalar, mashina va mexanizmlar va boshqa qator inson qo'li bilan 
yaratilgan narsalardan tarkib topgan sun'iy muhitdir. 
Iqtisodiyotning shu uch tarkibiy qismlarining birikishi asida, iqtisodiy jarayon vujudga keladi. 
Iqtisodiy jarayonlar bosqichda kechadi. Birinchi bosqichda, inson ehtiyojlarini qondirish uchun xizmat 
qiladigan ne'matlar, ya'ni tovar va xiz-lar yaratiladi, ishlab chiqariladi. Ikkinchi bosqichda yaratilgan va 
xizmatlar taqsimlanadi. Keyingi bozqichda ular ayir-ilanadi va nihoyat oxirgi bosqichda iste'mol qilinadi. 
Iqtisodiyotni yuritish, ya'ni iqtisodiy jarayonlarni boshqarish losi bilan odamlar qadimdan tanish 
bo'lganlar. Yunoniston-ming yil oldin "Ekonomikos " (o'zbek tilidagi ma'nosi — xo'jaligini yuritish san'ati"), 
deb nomlangan iqtisodiyotga oid birinchi kitob Ksenofont (eramizdan awalgi 430—355-yillar) nonidan 
yozilgan. "Ekonomika" (o'zbek tilida "iqtisodiyot") hu kitob nomidan kelib chiqqan. Hozirda iqtisodiyot fani 
aaqat birgina uy xo'jaligini, balki butun bir davlat, hatto dunyo gini yuritish yo'1-yo'riqlari haqidagi fan 
sifatida tushuniladi. iay qilib, iqtisodiyot fani — odamlarning iqtisodiy ne'matlarni arajonidagi faoliyatini, 
ozaro munosabatlarini o'rga-Entigan fan ekan. Zamonaviy iqtisodiyot fani mikroiqtisodiyot oiqtisodiyot deb, 
nomlangan qismlarga bo'linadi. Mcroiqtisodiyot — alohida olingan oila, korxona, tarmoq tini o'rganadi. 
Makroiqtisodiyot esa, mamlakat miqyosi-iqtisodiyotni o'rganadi. Biz tanishuvni mikroiqtisodiyotdan 
tariifavmiz.