Mavzu: Ishlab chiqarish omillari bozori Reja



Download 77,93 Kb.
bet1/7
Sana06.01.2022
Hajmi77,93 Kb.
#325264
  1   2   3   4   5   6   7
Bog'liq
1. Ishlab chiqarish omillari


Mavzu: Ishlab chiqarish omillari bozori

Reja:

  1. Ishlab chiqarish omillari 

  2. Bozor omillari ishlab chiqarish .

  3. Tadbirkorlik xususiyatlari.

  4. Asosiy ishlab chiqarish omillari .

  5. Ishlab chiqarish omillari nimada?

  6. Asosiy ishlab chiqaris omillari -ish, yer va kapital .

Ishlab chiqarish omillari — Ishlab chiqarishda qoʻllanadigan resurelar; yer, mehnat, kapital, tadbirkorlik faolligi (tadbirkorlik qobiliyati) kabi omillar Ishlab chiqarish omillari hisoblanadi. Ishlab chiqarilayotgan mahsulotlar hajmi, miqdori ulardan foydalanish darajasiga boglik, boʻladi.

Kapital (nem. Kapital; lot. capitalis — bosh, asosiy), sarmoya — keng ma'noda — o'z egasiga daromad keltirish xususiyatiga ega bo'lgan jami vositalar va mablag'lar; yangi qiymat keltiruvchi, o'zini o'zi ko'paytiruvchi qiymat. Tovarlar va xizmatlar ishlab chiqarish uchun kishilar tomonidan yaratilgan resurslar; tor ma'noda — ishlab chiqarish vositalari ko'rinishidagi ishga qo'yilgan, ishlab turgan daromad manbai (ashyoviy K.). K.ning paydo bo'lishiga tovar ishlab chiqarish, tovar muomalasi dastlabki shart hisoblanadi. Bozorda o'ziga xos, alohida tovar — ish kuchining paydo bo'lishi bilan oddiy tovar ishlab chiqarish kapitalistik ishlab chiqarishga aylanadi, tovar ishlab chiqarishning shu davrida tovar muomalasidagi pul K.ga aylanadi. K. ko'p sikllar davomida ishlab chiqarishda ishtirok etadigan asosiy kapital va bir sikl davomida ishtirok etadigan va to'liq sarflanadigan aylanma kapitalga bo'linadi. Pul K. i (sarmoya) — ashyoviy K. sotib olish uchun sarflanadigan pul vositalarini ifoda etadi, ya'ni pul K.ga aylanishi uchun ishlab chiqarishga avanslanadi. Iqtisodiy nazariyada K. ishlab chiqarish omillaridan biri tarzida izohlanadi. Qiymatning ko'payishi inson mehnati (ish kuchi) va ishlab chiqarish vositalari (xom ashyo, mashina, stanoklar) birlashganda, ya'ni ishlab chiqarish sharoitida yuz beradi. K. sanoat K.i, savdo K.i, ssuda K.i, sudxoʻrlik K.i (tarixiy) shakllarida faoliyat ko'rsatadi. Rivojlangan bozor iqtisodiyoti sharoitlarida K.ning korxona, firma, banklar. K.i, turli aksiyadorlik jamiyatlariga tegishli aksiyadorlik K.i, zahira K.i, ustav Kapital singari ko'rinishlari mavjud. Tadbirkor jismoniy shaxslarga tegishli K. dastmoya deyiladi va har gal tovar olib sotishda ishlatiladi.

Ishlab chiqarish — jamiyatning yashashi va taraqqiy etishi uchun zarur boʻlgan moddiy boyliklar (turli iqtisodiy mahsulotlar)ni yaratish jarayoni; ishlab chiqarish omillarini isteʼmol va investitsiyalar uchun moʻljallangan tovarlar va xizmatlarga aylantirish. Ishlab chiqarish inson hayotining tabiiy sharoiti va boshqa faoliyat turlarining moddiy asosidan iborat. Kishilik jamiyati taraqqiyotining hamma bosqichlarida Ishlab chiqarish zarur. Uning mazmunini mehnat jarayoni belgilaydi. Ishlab chiqarish jarayoni 3 element — mehnat, mehnat ashyolari va mehnat vositalari boʻli-shini taqozo etadi. Ijtimoiy Ishlab chiqarish ishlab chiqarish vositalari Ishlab chiqarish va is-teʼmol buyumlari Ishlab chiqarishdan tashkil to-padi. Bu boʻlimlarning har biri koʻplab xoʻjalik tarmoqlaridan iborat boʻlib, ularda turli Ishlab chiqarish vositalari va isteʼ-mol buyumlari yaratiladi. Birinchi boʻlimning ikkinchi boʻlimga nisbatan ustunligi kengaytirilgan takror Ishlab chiqarish iqtisodiy qonunining ifodasidir. Ishlab chiqarish faqat mahsulot Ishlab chiqarishdan iborat boʻlmay, balki taqsimot, ayirboshlash va isteʼmolnya oʻz ichiga oladi. Ishlab chiqarishning rivojlanishi, avvalo, Ishlab chiqarish qurollarining oʻzgarishi va mukammallashishidan boshlanadi. Ishlab chiqarishning rivojlanishi jamiyat hamma aʼzolarining farovonligini muntazam oshira borish va har tomonlama rivojlantirishga imkon beradi

Ishlab chiqarish juda murakkab jarayon bo'lib, unda ko'plab omillarga bog'liq. Iqtisodiyotda soddalashtirilgan modelni tuzish uchun, ammo to'rtta asosiy omilni ajratish odat tusiga kiradi, ularda printsipial printsipial jihatdan mumkin emas zamonaviy sharoitlar. U ishlab chiqarish va shu kabi, ishlab chiqarishning zararli va xavfli omillari bilan chalkashtirmasligi kerak. bunga quyidagilar kiradi: chang, yorqin nur, xavfli gazlar va boshqalar. Iqtisodiy nuqtai nazardan, omil konstruktiv elementu o'ynaydigan rol bilan belgilanadi ishlab chiqarish jarayoni.

Iqtisodiyotda mavjud bo'lgan barcha ishlab chiqarish omillarini tahlil qilish, ya'ni ish, er, kapital va tadbirkorlik fikiligi, inson mehnatlari ular orasida eng muhimi ekanligini ta'kidlamaydi. Qadimgi davrlarda, mashinalar printsipial bo'lmaganda, ish, aslida yagona omil bo'lgan va bu bu yoki bu yaxshi xarajatni belgilaydigan ish edi. Biroq, bugungi kunda mahsulotni avtomatlashtirish natijasida bugungi kunda insonning roli sezilarli darajada kamaydi. Boshqa tomondan, xuddi shu mashinalari, qo'shimcha ravishda ularga xizmat ko'rsatish va buxgalteriya hisobi va sotish va sotish va sotish va mahsulotlarni tashkil qilish bilan bog'liq shaxsning bevosita ishtirokida ishlab chiqariladi. Shunday qilib, mehnatning roli yuqori bo'lib qolmoqda va davrda avtomobillar insonning barcha majburiyatlarini engib o'tishadi, biz hali ham uzoqmiz.

Ayniqsa, iqtisodiyotda ishlab chiqarish omillari o'z-o'zidan ishlab chiqarish uskunalari o'z ichiga olmaydi. Uskunalar pul uchun sotib olinganligi sababli, uni xom ashyo va materiallar, patentlar va boshqalar bilan birlashtirish mumkin. Umuman olganda, pul uchun sotib olingan hamma narsa ishlab chiqarish jarayonini to'g'ridan-to'g'ri amalga oshirish uchun zarur bo'lgan, chunki kapital kabi omil bilan belgilanadi. Poytaxt ham belgilanadi kassa investitsiyalariOdamlar ishlab chiqarishda ishlashi va qo'shimcha xarajatlarni oshirish uchun amalga oshirilishi kerak. Poytaxtning roli munozarali bo'lib qoladi, chunki chap siyosiy g'uvlar tarafdorlari kapital foydadan boshqa narsa emasligini ta'kidlamoqdalar.

Kapital er kabi omil bilan chalkash bo'lmasligi kerak. Ishlab chiqarish omillariga talabning xususiyatlari: Ish va kapital narxlarga o'xshash kapitallar Yerga nisbatan ishlamaydi. Yer deb nomlanadi, hamma tabiatga tegishli. Shunday qilib, tabiat bizni ishlab chiqarilayotgan hududda taqdim etadigan va shuningdek eng faol ishtirokchi 

Asosiy xususiyat Bu omil shundaki, u cheklangan miqdorda mavjud bo'lib, bozor mexanizmlari yordamida odamlar tabiiy meros tomonidan qanday ehtiyojlardan foydalanish kerakligini aniqlashlari kerak.

Va nihoyat, iqtisodiyotda ishlab chiqarish omillariga kiritilgan tadbirkorlik koeffitsienti tasarrufidagi ishbilarmonlarning ushbu jarayonni o'z-o'zidan tashkil etishga qodir bo'lgan ish ishlab chiqarish jarayoni rolini belgilaydi. 



Biznes omili Bu kapitalizmda mavjud bo'lgan mavjud super-foydalarni tushuntirishga mo'ljallangan, i.e. Daromad normal to'lovdan oshib ketadi. Kompaniyaning yuqori foydasi asoslanadi, chunki bozor kapitalining tarafdorlariga ko'ra, tadbirkor yoki jiddiy xavfni samarali tashkil etishga muvaffaq bo'lgan tadbirkorning magistri. Biroq, bugungi kunda ushbu omilni bugungi kunda barcha iqtisodchilar tan olmaydilar.

Ba'zi iqtisodchilar, aksincha, iqtisodiyotda ishlab chiqarish omillarini yanada kengaytirishga moyil bo'lib, bu erda vaqt, g'oya va boshqalar kiradi. Shunday qilib, omillar masalasi hali ham munozarali va uning talqini, ko'p jihatdan bog'liq



Ishlab chiqarish omillari

Ishlab chiqarish omillari tovarlar va xizmatlarni ishlab chiqarish uchun zarur bo'lgan manbalar hisoblanadi. An'anaviy ravishda komponentlarga bo'lingan:

mehnat resurslari yoki mehnat;

investitsiya manbalari yoki kapital;

tabiiy resurslar yoki er;

tovar resurslari;

tadbirkorlikning iste'dodi yoki tadbirkorlik qobiliyati;

ma `lumot; muayyan shakl Ma'lumotlar - bu texnologiya;

bilim yoki boshqaruv qobiliyatlari.

Mehnat insonning iqtisodiy foyda keltirishi, insonning aqliy qobiliyatlari to'plami, aqliy qobiliyatlarining namoyishi uchun tegishli faoliyatni anglatadi.

Kapital odamning o'tmishdagi ishi bilan yaratilgan odamning umumiyligini o'z ichiga oladi. Noto'g'ri fikr shundaki, aktsiyalar, obligatsiyalar, pullar, bank depozitlari ishlab chiqarish omiliga tegishli emas.

Er ishlab chiqarish omili sifatida uy-joy yoki sanoatni rivojlantirishga yo'naltirilgan barcha qishloq xo'jaligi erlari va shahar erlarini, shuningdek tovarlar va xizmatlarni ishlab chiqarish uchun zarur bo'lgan tabiiy sharoitlarning kombinatsiyasini qamrab oladi.

Ishbilarmonlik iste'dodi o'z qobiliyatidan tashkil topgan insoniy qobiliyatlarni o'z ichiga oladi:

ishlab chiqarishning barcha zarur omillarini ulash orqali tovarlar va xizmatlarni ishlab chiqarish va ishlab chiqarishini tashkil etish;

boshqaruv va biznesni boshqarish bo'yicha asosiy qarorlarni qabul qiladi;

xavf pul, vaqt, ish, ishbilarmonlik obro'si, chunki bozor faoliyati katta noaniqlik bilan bog'liq va natijada kafolatlanmaydi;

yangi texnologiyalar, yangi mahsulotlar, ishlab chiqarish tashkilotlari usullarini joriy etish.

Asosiy iqtisodiy resurslardan biri zamonaviy bosqich Jamiyatning rivojlanishi bu ma'lumot.

Ishonchli ma'lumotlarga ega bo'lish shart Iqtisodiy mavzuga qaragan muammolarni hal qilish. Shu bilan birga, hatto to'liq ma'lumot muvaffaqiyat garovi emas. Vaziyat uchun eng yaxshi echimni qabul qilish uchun olingan ma'lumotlardan foydalanish qobiliyati bunday manbani bilim sifatida tavsiflaydi. Ushbu manbaning tashuvchilari menejment, xaridorlarning boshqaruvi va xizmat ko'rsatish sohasida malakali kadrlardir, xizmat ko'rsatish tovarlar. Bu biznesga eng katta daromad keltiradigan manba. "Kuchli kompaniyani zaiflikdan ajratib turadigan narsa, birinchi navbatda, o'z mutaxassislarining malakasi va boshqaruv tarkibi, uning bilimlari, motivatsiyasi va intilishlari "
Bozor iqtisodiyoti sharoitida yuqorida sanab o'tilganlarning barchasi iqtisodiy resurslar Erkin sotib oling va sotdi va o'z egalariga maxsus (omil) daromad keltiradi:

ijara haqi (er.);

foiz (kapital);

ish haqi Mehnat (menejment qobiliyatlari);

foyda (tadbirkorlik qobiliyati).

Germaniya iqtisodi va Faylasuf XIX asr. Karl Marks ishlab chiqarishning shaxsiy va haqiqiy omillarini ta'kidladi, odam o'zi shaxsiy omil sifatida gapiradi va ishlab chiqarish real omili sifatida ishlab chiqarish vositasi sifatida ishlab chiqarishni anglatadi va o'z navbatida, o'z navbatida mehnat va mehnat mahsulotlaridan iboratdir. .

Mehnat vositasi - "... odam o'zlari va mehnat mavzusi borligi va unga ushbu mavzuga ta'sir ko'rsatuvchi sifatida xizmat qiladigan narsalarning majmui". Mehnat vositalari va eng avvalo, vositalarda inson tabiatiga, ishlab chiqarish binolariga, quruqlik, kanallar, yo'llar va boshqalarni yaratish - A Xarakterli xususiyat mehnat faoliyati kishi. U barcha moddiy ish sharoitlarini keng ma'noda, ularsiz bajarib bo'lmaydi. Mehnatning umumiy ahvoli - bu er, mehnat sharoitlari ham binolar, yo'llar va boshqalar ishlab chiqarish, yo'llar va ularning jarayoni natijalari ishlab chiqariladi. ishlab chiqarish uchun ariza, texnik va texnologiyalarda. Texnologiyalar (va texnologiyalar) rivojlanish darajasi tabiatan jamiyatni o'zlashtirish darajasining asosiy ko'rsatkichi hisoblanadi. "Texnologiya insonning tabiatga bo'lgan faol munosabatini, o'z hayotini ishlab chiqaradigan to'g'ridan-to'g'ri jarayonini aniqlaydi"




Download 77,93 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3   4   5   6   7




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish