Мавзу: картографик тасвирлаш усуллари

Географик атласлардаги ҳамма географик районлаштириш карталари: табиий географик, иқтисодий георафик, ландшафт ва бошқа районлаштириш карталари ҳам шу усулда тузилган. Баъзан қишлоқ хўжалик, геоботаник ва ландшафт карталарни, генетик, морфологик ва хронологик хусусиятларни типларга бўлиб тасвирлаганда, рангга қўшимча ҳар хил белги ва штрихлардан фойлаланилади. Демак сифатли ранг усулида тасвирланаётган воқеа ва ҳодисалар майдон бўйича географик жойлашишини кўрсатилади.

• Географик атласлардаги ҳамма географик районлаштириш карталари: табиий географик, иқтисодий георафик, ландшафт ва бошқа районлаштириш карталари ҳам шу усулда тузилган. Баъзан қишлоқ хўжалик, геоботаник ва ландшафт карталарни, генетик, морфологик ва хронологик хусусиятларни типларга бўлиб тасвирлаганда, рангга қўшимча ҳар хил белги ва штрихлардан фойлаланилади. Демак сифатли ранг усулида тасвирланаётган воқеа ва ҳодисалар майдон бўйича географик жойлашишини кўрсатилади.

Миқдорли ранг усули Сифатли ранг усулида кўрсатгичлар ранг билан тасвирланса, миқдорли ранг усулида унинг асосини миқдор ташкил қилади. Миқдор кўрсатгичлари ҳудуд бўйича тарқалган бўлиши мумкин. Масалан, Ўзбекистон географик атласидаги “Ёқилғи-энергетика” картасида Ўзбекистон дарё ҳавзалари бўйича жами электр энергиясининг қуввати ранг билан кўрсатилиб, унинг асосида миқдор кўрсатгич ётганлиги кўрсатилган.

Тенг чизиқлар усули.

• Тенг чизиқлар усули.
• Бу усул билан воқеа-ҳодисаларнинг миқдор кўрсатгичлари чизиқлар билан тасвирланади. Иқлим ва об-ҳаво карталарида ҳаво ҳарорати изотермалари, ёғин миқдори (изогиета), ҳаво босими (изобата), қор қалинлиги шу усул билан тасвирланади.

Карта ўқишини осонлаштириш учун тенг чизиқлар (изолиниялар) оралиғи миқдорнинг ошишига қараб ранглар билан тўлдирилиб борилади ва улар ижтимоий-иқтисодий карталарда фойдаланилади.

Нуқталар усули. Бу усулдан воқеа-ҳодисаларнинг географик тарқалишини статистик маълумотлар асосида тасвирлашда фойдаланилади. Бунда миқдор ва сифат кўрсатгичлари нуқталар ёрдамида тасвирланади. Миқдор кўрсатгичлари нуқталарнинг сони, катта-кичиклиги билан тасвирланса, сифат кўрсатгичлари ранги билан тасвирланади.