Mavzu. Kichik biznes moliyasi

Kichik biznesni moliyalashtirish
• kichik kompaniyalar uchun taqsimlanmagan foydani ishlatish va mavjud
Aksionerlar qo‘yilmalarini oshirishdan farqli bo‘lgan xususiy kapitalni oshirish
usullari qiyinchilik tug‘diradi.
• ko‘plab salohiyatli Aksionerlar agar undan saqlanish imkoniyati bo‘lmasa
kompaniya aksiyalarini xarid qilmaydilar.
• ehtimolli voz k
yechish
yo‘li»:
• kompaniya o‘z aksiyalarini ma’lum vaqt o‘tib bunga mablag‘ bo‘lganda xarid
qiladi ;
• boshqa kompaniyaga biznesni sotish;

---

• kompaniya fond birjasi yoki muqobil investitsion bozorda listingdan o‘tadi
(AIM) —.
• fond birjasi yoki AIM da listingdan o‘tish kichik kompaniya uchun uni
biznesning yuqori ligasiga chiqaruvchi muhim hodisa sanaladi, ammo bu katta
xarajat talab qiladi.
AIM — bu ancha kichik kompaniyalar uchun tashkil qilingan fond birjasi, unga
listingdan o‘tish birjadagi kabi qimmat.
• amaldagi aksionerlar qo‘shimcha aksiyalarni xarid qilmasliklari mumkin chunki:
• ularda zarur mablag‘lar bo‘lmasligi mumkin;
• ular o‘z mablag‘larini qaytarib olish yo‘llari kamligi sababli kompaniyaga
qo‘shimcha mablag‘larni kiritishni istamaydilar.
• xususiy kapital taqdim qilinmaydi:
• venchur investitsiyalarga ixtisoslashgan kompaniyalar odatda kompaniyalarni
boshqarishda faol ishtirok etadilar. Ular professional investorlar sanalib, ayrim
holatlarda alohida kichik investorlar tomonidan tashkil qilingan fondlardan
foydalanadilar
• «50 000 f. st doirasidagi aksiyalar paketini xarid qiladigan biznes farishtalar
kompaniyalarda katta qiziqish uyg‘otadi.
Kichik kompaniyalarni baholash
• Samarali bozor narxiga asoslangan narxlarga tuzish mumkin emas.
• Amaliyotda foydalaniladigan to‘rtta yondashuv:
1. Dividend solig‘i asosida (DY):
— barcha munosabatlarda bir xil bo‘lgan biri fond birjasida ro‘yxatdan o‘tgan va
boshqasi o‘tmagan ikkita kompaniya bir xil dividend daromadiga ega bo‘lishi
to‘g‘risidagi faraz .
— odatda bunday narxlarning nobozor xususiyatini hisoblash uchun bozor
nolikvidligi uchun chegirmalardan foydalaniladi.
— ikkita o‘xshash kompaniyani topish murakkab.
2. Aksiyalarning bozor narxi va bitta aksiyaga to‘g‘ri keladigan foyda nisbati
asosida (koeffitsienta P/E).

---

— barcha munosabatlarda bir xil bo‘lgan biri fond birjasida ro‘yxatdan o‘tgan va
boshqasi o‘tmagan ikkita kompaniya bir xil P/E koeffitsientiga ega bo‘lishi
to‘g‘risidagi farazga asoslangan.
— odatda bunday narxlarning nobozor xususiyatini hisoblash uchun bozor
nolikvidligi uchun chegirmalardan foydalaniladi.
— ikkita o‘xshash kompaniyani topish murakkab.
3. Sof aktivlar bazasida.
— kompaniyalarning turli aktivlari qiymatini keltiring, majburiyatlarni hisobdan
chiqaring va bitta aksiya qiymatini topish uchun aksiyalar soniga bo‘ling.
— buxgalteriya balansi bo‘yicha qiymat xato bo‘lishi mumkin, aktivlarning bozor
qiymati balans qiymatga qaraganda yaxshiroq bo‘ladi.
— mazkur usul kelgusi daromadlarni hisobga olmaydi.
4. Iqtisodiy qiymat asosida.
— aksionerlar ning kelgusi pul oqimlari diskontlanadi.
— nazariy jihatdan eng maqsadga muvofiq yondashuv.
— kelgusi pul oqimlarini prognozlashtirish qiyin.
— diskontning mos keluvchi stavkasini aniqlash qiyin.