Mavzu: Kirish

Mavzu: Kanalizatsiya qurilmalari avtomatikasi

Kanalizatsiya tizimi aholi yashash maskanlari va sanoat korxonalarida hosil bo‘ladigan oqava suvlarni yig‘ish, zarur holatlarda birlamchi tozalash, quvur tarmoqlar orqali nasos stansiyasi yordamida tozalash (aeratsiya) stansiyasiga uzatish, u yerda qayta ishlash va zararsizlantirilgan oqavalarni tabiiy suv manbalariga tashlash uchun hizmat qiladi. Kanalizatsiya oqava suvlarni tozalash texnologiyasi unda sodir bo‘ladigan jarayonlarning murakkab va turli-tumanligi bilan ajralib turadi. Ayrim texnologik qonuniyatlari hozirgi kunga qadar yetarli darajada o‘zgartirilmagan, tadbiq etilmagan. 329 Mazkur jarayonlar asosiy parametrlarini nazorat qilish, odatda inshootlar turli joylaridan oqava suv namunalari olinib, sinovlar o‘tkazish va uzoq labоratoriya tahlillari olib borish bilan bog‘liq. Shuning uchun oqava suvlarni tozalash jarayoni samaradorligi ko‘p jihatdan jarayonni avtomatik rostlash tizimi bilan aniqlanadi. Oqava suvlarni tozalashning quyidagi asosiy usullari mavjud: - mexanik (ajratish, tindirish, filtrlash); - kimyoviy yoki reagentli (kislota va ishqorlarni neytrallash, organik birikmalarni kimyoviy oksidlash, reagentlar qo‘shish hisobiga mayda dispers zarrachalarni koagulyatsiyalash, zararsizlantirish); - fizik-kimyoviy (kokli almashuv, elektrokimyoviy oksidlash va tiklanish, ekstraksiya, kuydirib termik ishlov berish va boshqalar); - biokimyoviy (organik moddalarning biokimyoviy oksidlanish, anaerob sharoitda achitish). Mazkur uslublarning har biri alohida yoki ma’lum to‘plamda barcha ishlab chiqarish korxonalarining umumiy oqavalarini tozalash texnologiyasida barcha oqavalar aralashtiriladi, neytrallashtiriladi, tindiriladi, so‘ng ishqorlash va biokimyoviy tozalash usullari qo‘llaniladi. Oqava suvlarni tozalash jarayonlarini avtomatlashtirishning asosiy vazifalariga quyidagilarni kiritish mumkin: 1-alohida inshootlarda optimal sharoit yaratish bilan tozalash jarayonlarini jadallashtirish; 2-alohida inshootga texnologik nazoratni kuchaytirish hisobiga tozalash jarayonlarini yaxshilash; 330 3-alohida inshootga ishlovchilarga mehnat sharoitini yahshilash barobarida stansiyada hizmat qiluvchi personal (xodimlar) shtatini qaytarish; 4-oqava suvlarni tozalash tannarxini kamaytirish. Bizning davrimizda ko‘plab qurilgan va hozirga qadar foydalanib kelinayotgan oqava suvlarni biokimyoviy tozalash inshootlarining (Aeratsiya stansiyasi ham deb ataladi) texnologik sxemalariga ko‘ra, oqava suvlar panjara qurilmalaridan o‘tib qumtutgich inshootiga yo‘llanadi, undan birlamchi tindirgichlarga, so‘ng aerotenk inshootlariga uzatiladi. Bunda oqava suv tarkibidagi organik moddalarni (unsurlarni) oksidlash yo‘li bilan tozalanadi. Oqava suvlar aerotenkdan ikkilamchi tindirgich tomon yo‘llanadi. Tindirilgan oqava suvlar maxsus rezervuarlarda zararsizlantirilib, tashlama tarmoq yordamida tabiiy suv havzasiga tashlanadi. Ayrim hollarda tozalangan oqava suvlardan qishloq xo‘jaligida texnik ekinlarni sug‘orish uchun ham foydalaniladi. Oqava suvlarni tozalashda hosil bo‘ladigan cho‘kmalarga ishlov berilib utilizatsiya qilinadi.

Aerotenk qurilmalari – temir betondan tayyorlangan to‘rtburchakli hovuz bo‘lib, oqava suvlarni biokimyoviy usulda tozalash uchun bizning quruq, issiq iqlim sharoitida eng mukammal muhandislik inshooti hisoblanadi.