Mavzu: Kiritish-chiqarish tizimlarini tashkil etish va shinalar

Mavzu: Kiritish/chiqarish tizimlari

Mavzu: Kiritish-chiqarish tizimlarini tashkil etish va shinalar.

Reja

• 
  Kiritish-chiqarish tizimini tashkillash
  
• 
  Ma’lumotlarni kiritish-chiqarish arxitekturasi va shinalar.
  
• 
  Shinalarning turlari.
  
• 
  Ma’lumotlarni parallel uzatuvchi shinalar.
  

  -PCI Express standarti ;

  - USB shinasida ma’lumotlarni uzatish;

Kiritish-chiqarish tizimini tashkillash

Masalan, klaviaturadan ma’lumot doimiy ravishda kiritiladi. Shu sababli, mikroprosessorlar har sekundda 50 marta (har 20 millisekundda) klaviaturada biron tugma bosilganligini tekshirish uchun o’z ishini to’xtatadi. Bundan tashqari, har sekundda 18900 marta (har 21 mikrosekundda) prosessor o’z ishini to’xtatib tezkor xotiraga murojaat qiladi. Tezkor xotira shunday tuzilgan-ki, unga 50 mikrosekund davomida murojaat qilinmasa, uning yacheykalaridagi zaryad so’nadi va undagi ma’lumot o’chib ketadi.

Kiritish-chiqarish tizimini tashkillash

Biron bir qurilma o’ziga xizmat ko’rsatilishini hoxlasa, u boshqarish shinasiga talabga ko’ra uzilish signalini jo’natadi. Bu signalni olgan mikroprosessor o’z ishini to’xtatib unga xizmat ko’rsatadi. Har bir qurilmaning o’z drayveri (unga xizmat ko’rsatuvchi dasturi) bo’lib, uzilish paytida shu drayver ishga tushadi.

Kiritish-chiqarish tizimini tashkillash

Talabga ko’ra uzilishlardan mikroprosessorlar bir vaqtda ko’p masalalar bilan shug’ullanishda foydalanadilar. Bir vaqtda o’nlab jarayonlar bilan ishlayotgan mikroprosessor bir jarayon bilan ishlashni uzib, ikkinchisi bilan ishlay boshlaydi, keyin ikkinchisini ham vaqtincha to’xtatib uchinchisiga o’tadi. Bu o’tishlar tez-tez bajarilgani uchun foydalanuvchiga barcha jarayonlar parallel ravishda (bir vaqtda) bajarilayotgandek tuyuladi.

Ma’lumotlarni kiritish-chiqarish arxitekturasi va shinalar.

Zamonaviy kompyuter yoki kompyuter tizimi uchta asosiy tashkil etuvchilardan iborat: - protsessor; xotira (asosiy va yordamchi xotira); ma’lumotlarni kiritish-chiqarish qurilmalari (klaviatura, monitor, printer, modemlar). Ma’lumotlarni kiritish-chiqarish arxitekturasi deganda – ma’lumotlarni kiritish-chiqarish qurilmalarini (MKChQ), kompyuterning boshqa qurilmalari bilan qanday bog‘langanligi va ular o‘zaro qanday ma’lumotlar almashinishi tushuniladi.