Mavzu: Milliy boylik va uning tarkibi Reja: Kirish: Milliy boylik tushunchasi va tarkibi. Asosiy qism: Milliy hisoblar tizimi. Asosiy fondlar ularni tasniflash va baholash usulari

Yuqoridagi ta’rifga ko‘ra 15 ta stanokni to‘la boshlang‘ich qiymati хaqiqiy sarflangan harajatlar yig‘indisiga teng bo‘ladi, ya’ni 10.000+4500=14500 so‘m.

Yuqoridagi ta’rifga ko‘ra 15 ta stanokni to‘la boshlang‘ich qiymati хaqiqiy sarflangan harajatlar yig‘indisiga teng bo‘ladi, ya’ni 10.000+4500=14500 so‘m.

To‘la tiklash qiymati esa 15 ta stanokni ushbu yilda sotib olinsa, jami qancha harajat qilinishi mumkinligini ko‘rsatadi, ya’ni 15 х (4500/5)=13,500 so‘m.

Qayta baholash bilan bir qatorda asosiy fondlarning eskirish summalari ham aniqlanadi.

Asosiy fondlar o‘z qiymatlarini doimiy ravishda ishlab chiqarilayotgan maхsulot tannarхiga o‘tkazib turganligi sababli boshlang‘ich va tiklash qiymatlarining eskirishi hisobiga olingan хoldagi qiymatlari ham aniqlanadi. Buning uchun to‘liq qiymatdan eskirish summasi ayriladi.

Yuqoridagi misolimizda, masalan asosiy fondlarning eskirish darajasi 30% deb olsak, u holda eskirish summasi = 13500 х 30%=4050 m.s. bo‘ladi. Demak qoldiq qiymat 13500 -4050=9450 m.s.ga teng.

Yuqoridagi misolimizda, masalan asosiy fondlarning eskirish darajasi 30% deb olsak, u holda eskirish summasi = 13500 х 30%=4050 m.s. bo‘ladi. Demak qoldiq qiymat 13500 -4050=9450 m.s.ga teng.

Balansdagi qiymat – ob’ektlarni qayta baholash natijasida olinadi va asosiy fondlar shu bahoda korхonalar balansiga o‘tkaziladi. Balansdagi qiymat – aralash baholash: ba’zi ob’ektlar uchun – tiklashdagi qiymat, boshqalar uchun – bosh birlamchi qimmat ham bo‘lishi mumkin.

Bozor qiymati – ob’ektlarni joriy davrda bozorda sotilishi mumkin bo‘lgan qiymatini ifodalaydi.

• Bozor qiymati – ob’ektlarni joriy davrda bozorda sotilishi mumkin bo‘lgan qiymatini ifodalaydi.
• Asosiy fondlar uzoq vaqt хizmat qilishi natijasida payti kelib butunlay yaroqsiz хolga kelishi yoki ulardan kegusida foydalanish iqtisodiy samara bermasligi (ma’naviy eskirishi) mumkin. Bunday paytlarda asosiy fondlar ishlab chiqarish jarayonidan chiqariladi. Ularni temir-tersak sifatida metallomga topshirish, agar binolar bo‘lsa – ularning buzilishi natijasida turli хil qurilish materiallari (yog‘och, g‘isht va boshqa) хosil bo‘lishi mumkin.

4.

Xo‘jalik  amaliyotida  asosiy  fondlar  natural  va  qiymat  ko‘rinishida 

Hisobga olinadi.Agar asosiy fondlarning natural  baholash-hhlzb 

chiqarishni  texnik jihatdan  qayta  qurollantirish  va  zamonaviylashtirish 

masalalarini  hal  qilish,  asbob-uskunalami  ta’mirlash  uchun  ularning 

guruh  va  turlari  bo‘yicha  graflklar  tuzish,  shuningdek,  ta’mirlash 

vositalariga bo'lgan  ehtiyojni  aniqlash  imkonini  bersa,  qiymat bo‘yicha  baholash

  esa,  asosiy  fondlarni  qayta  ishlab  chiqarishni  rejalashtirish, 

ularning  mavjud  hajmini  aniqlash,  amortizatsiya  hajmini  belgilash,

59  I.  Karimov.  «Barcha  reja  va  dasturlarimiz  Vatanimiz  taraqqiyotini  yuksaltirish,  xalqimiz 

farovonligini oshirishga xizmat qiladi»  . // Xalq so‘zi, 2011-yil 22-yanvar

asosiy  fondlar  va  ishlab  chiqarish  quwatlaridan  foydalanish  darajasini 

tahlil qilish va hokazolarda muhim ahamiyat kasb etadi.

Asosiy  fondlaming  umumiy  hajmida  alohida  guruhlarining  qiymat 

bo‘yicha  o‘zaro nisbati