Mavzu: Moliyaviy tahlilda qo’llaniladigan usullari Kirish Reja

4-jadval

Mahsulot TURI	O’tgan yillar				To’rt davr ucliun o’rtachasi		Reja (kelgusi davr)
	1	2	3	4
A	280	300	300	320		300		300
В	200	205	218	221		211		250
va hokazo
Jami:	480	505	518	541		511		550

Ko‘rsatkichlaming haqiqatdagi darajasiui rejadagi bilan qiyoslash korxona faoliyati samaradorligini oshirishda foydalauilmagan rezervlarni aniqlash uchun ham zarur. Agar reja bo'yicha qandaydir tadbir bajarilmagan bo‘lsa, u holda bum mahsulot ishlab chiqarish o‘sishida, lining taunarxini pasaytirish, foyda va rentabelligi o‘sishini foydalanilmagan rezervlari sifatida ko‘rib chiqish lmimkin. Misol uchun, aniq В mahsulot bo‘yicha inovatsion chora-tadbirlar rejasining bajarilishi (5- jadval).

5-jadval
Innovatsion chora-tadbirlar rejasining bajarilishi, mln so‘m

	Reja bo‘yiclia		Rejadan	Reja
Tadbirlar		Haqiqatdagi	mutlaq	bajarilishi (+;-
			og'ishish (+;-)	),%
Uskunalar modernizatsiyasi	30	22	-8	-26

O‘rganilayotgan holatga yangi texnologiyalar joriy etish va uskunalar modemizatsiyasi bo‘yicha reja bajarilmagan. Ushbu omillaming melmat imumdorligi o‘sishiga ta’sirini bilgan ho Ida, shunga bog‘liq ravishda mahsulotlar hajmi qanchalik kamayganini hisoblash qiyin emas.

Iqtisodiy tahlilda u yoki bu ko'rsatkichlar bo‘yicha erishilgan darajasini istiqbolli reja-prognoz ma’lumotlari bilan taqqoslash ham muhim ahamiyatga ega. Bunday taqqoslash istiqbolli reja bajarilishi jarayonini, haqiqatdagi natijalaming kutilgandau og'ishini va kelgnsi davr vazifalarini oldindan ko‘rishga imkon beradi.
Analitik ishlar amaliyotida haqiqatdagi natijalarni tasdiqlangan norma va standartlar bilan taqqoslashda keng foydalaniladi (6-jadval), u mahsulot ishlab chiqarish resurslarini tejalishi yoki sarfi oshganligini auiqlash, ulardan ishlab chiqarish jarayonida foydalanish samarador- ligini baholash va mahsulot ishlab chiqarish o‘sishi va uning tannarxini pasaytirishda fovdalanilmagan imkoniyatlami aniqlash uchun zarur.

6-jadval
Korxonaning material resurslaridan fovdalanilishiga oid ma’lumotlar

Resurslar turi	Resurs xarajatlari, t		Me’yordan og‘ishish (+;-)
	me’yor bo‘yicha	haqiqatda	mutlaq	foizda
Neft mahsu- lotlari	600	615	+15	+2.5
xomasliyo	1200	1176	-24	-2.0
yoqilg'i	2500	2750	+250	10.0
va hokazo

Iqtisodiy tahlilda ham haqiqatda erishilgan natijalarni o‘tgan davr ma'lumotlari bilan taqqoslash juda ko‘p qo‘llaniladi. Bu o‘rganilayotgan ko‘rsatkichlar o‘zgarishlariga oid sur’atlarni baholashga va iqtisodiy jarayonlar rivojlanishi tendensiyalari va qonuniyatlarini aniqlashga imkon beradi.

Xo’jalik faoliyatida sodir bo’lgan hodisa va jarayonlarni tahlil qilishda juda ko’p usullar qo’llaniladi. Ularni shartli ravishda ikki guruhga bo’lish mumkin:
1. Moliyaviy - statistik usullar
2. Moliyaviy -matematik usullar


7- jadval²
Moliyaviy tahlilda qo’llaniladigan usullarning tasnifini quyidagi sxemadan ko’rish mumkin

Moliyaviy statistik usullar an’anaviy usullar deb ham ataladi. Ushbu usullar asosan tahlilda keng qo’llaniladi.

2. 
   Moliyaviy tahlilda qo’llaniladigan an'anaviy va iqtisodiy matematik usullar.
   

Korxonaning o'tmishdagi faoliyati to'g'risidagi ma'lumotlarga asoslanib, moliyaviy tahlil uning kelajakdagi holatiga nisbatan noaniqlikni kamaytirishga qaratilgan.
Tahlil natijalari moliyaviy holat korxonaning keng doirasi, korxonaning ichki va tashqi foydalanuvchilari - menejerlar, sheriklar, investorlar va kreditorlar uchun katta ahamiyatga ega.

• 
  Uchun maishiy birinchi navbatda kompaniya menejerlarini o'z ichiga olgan foydalanuvchilar, moliyaviy tahlil natijalari korxona faoliyatini baholash va tuzatishlar bo'yicha qarorlar tayyorlash uchun zarurdir. moliyaviy siyosat korxonalar.
  
• 
  Uchun tashqi foydalanuvchilar - hamkorlar, investorlar va kreditorlar - korxona to'g'risidagi ma'lumotlar aniq rejalarni amalga oshirish bo'yicha qarorlar qabul qilish uchun zarurdir. bu korxona(sotib olish, investitsiya qilish, uzoq muddatli shartnomalar tuzish).
  

Tashqi va ichki moliyaviy tahlil o'rtasidagi farq nima?

Tashqi moliyaviy tahlil korxonaning ochiq moliyaviy ma'lumotlariga yo'naltirilgan va standart (standartlashtirilgan) usullardan foydalanishni o'z ichiga oladi. Bunday holda, qoida tariqasida, cheklangan miqdordagi asosiy ko'rsatkichlar qo'llaniladi.
Tahlilni o'tkazishda asosiy e'tibor qiyosiy usullarga qaratiladi, chunki tashqi moliyaviy tahlildan foydalanuvchilar ko'pincha tanlov holatida bo'lishadi - o'rganilayotgan korxonalarning qaysi biri bilan munosabatlarni o'rnatish yoki davom ettirish va qaysi shaklda amalga oshirish maqsadga muvofiqdir shunday.
Ichki moliyaviy tahlil asl ma'lumotlarga nisbatan talabchanroq. Aksariyat hollarda standart buxgalteriya hisobotlarida mavjud bo'lgan ma'lumotlar uning uchun etarli emas va ichki ma'lumotlardan foydalanish kerak bo'ladi. boshqaruv hisobi.
Tahlil jarayonida korxonaning moliyaviy holatidagi davom etayotgan o'zgarishlarning sabablarini tushunishga va ushbu holatni yaxshilashga qaratilgan echimlarni izlashga katta e'tibor beriladi. Shu bilan birga, standart yoki original usullarni qo'llash orqali maqsadga erishilganligi umuman muhim emas.
Tashqi tahlildan farqli o'laroq, ichki tahlil korxonani bir butun sifatida ko'rib chiqish bilan cheklanib qolmaydi, balki deyarli har doim korxonaning alohida bo'linmalari va faoliyatini, shuningdek mahsulot turlarini tahlil qilishga tushadi.