mavzu. Mukammal bozor va monopoliya raqobatbardosh bozorlar Monopol bozorlar reja: Raqobatbardosh bozorlar Raqobat

Monopoliyalarning moddiy asosi
Bu
Ishlab chiqarishning, yaʼni ishlab chiqarish vositalari, ishchi kuchi hamda mahsulot ishlab chiqarish hajmining yirik korxonalar qo‘lida to‘planishi hisoblanadi.
Buning asosiy sababi
Olinayotgan foyda hajmining ko‘payishi
Tabiiy monopoliya
Bu
Korxonaning texnologik xususiyatlari sababli mahsulotga bo‘lgan talabni qondirish raqobat mavjud bo‘lmagan sharoitda samaraliroq amalga oshiriluvchi tovar bozorining holati.

Legal monopoliya
Bu qonuniy tarzda tashkil etiluvchi monopolistik holat
Patent tizimi
Mualliflik huquqi
Tovar belgilari
Sunʼiy monopoliyalar
Monopol foyda olish maqsadida tashkil etiluvchi birlashmalarning shartli nomi
Ularning hatti - harakatlari
1

• 
  bozorga yangi raqiblarning kirib kelishiga yo‘l qo‘ymaslik uchun turli to‘siqlar hosil qiladi
  

2

• 
  ishlab chiqarishning eng yuksak darajadagi texnologiyasiga erishib, qolgan raqiblarini bu darajaga chiqishiga imkon bermaydi;
  

3

• 
  o‘z faoliyatini yuqori darajada reklama qilish orqali boshqa raqobatchilarni bozordan siqib chiqarishga harakat qiladi.
  

Монополия шароитида нархнинг шаклланиши.
Монополия шароитида нарх шаклланишининг ўзига хос жиҳати шундаки, агар майда товар ишлаб чиқарувчилар фақат ўзларининг индивидуал нархларини ўзгартира олсалар, улардан фарқли ўлароқ бозор иштирокчилари сифатидаги монополиялар бозор нархларини ўзлари белгилай оладилар. Бунда монополиялар оммавий талабнинг ошиши билан нархнинг ошиши ҳамда оммавий таклифнинг ошиши билан нархнинг пасайиб боришидан ўзига хос тарзда фойдаланадилар.
Оммавий тартибда товарларни сотувчи монополиялар ўз манфаатлари йўлида таклиф кам бўлганда нархнинг ошиши тенденциясидан фойдаланадилар.