Mavzu: Polimerli materiallar O`qituvchi: t f. n., dots. Xabibullayev Sh. A

Shimdirish usulida matolar, qog‘ozlar, tolalar suyultirilgan plastik massaga botirib olinib so‘ng quritiladi. Shimdirish mashinalari gorizontal va vertikal tiplarda bo‘ladi. Shimdirish usulida bakelitli yelimlanadigan plenkalar, karbamid va melamin formaldegid polimerlari shimdirilgan bezak plenkalar, tekstolit olishda yarim xom ashyo vazifasini o‘taydigan shisha, asbest va paxta tolali matolar polimerlarda shimdirib olinadi.
Polimerlarni (stirol, poliakrilatlar, latekslar va boshq) sementli, gipsli, silikatli betonlarga, armosementlarga va sh.k. shimdirib kimyoviy muhitlarga chidamli, o‘ta mustahkam, sovuqqa bardoshli buyum va konstruksiyalar tayyorlanadi.
Sepish usulida plastik massa metall lenta yoki baraban yuzasiga kichik qalinlikda yoyiladi, qotgach yupqa plenka ko‘rinishida ko‘chirib olinadi. Bu usulda asetilsellyulozali shaffof plenkalar va tezda quriydigan polimer elastik kompozitsiyalar asosidagi materiallar olinadi.
Purkash usulida kukunsimon polimer qizdirilgan yuzaga sepiladi, yuzaga erib yopishgan polimer sovitilgach mustahkam polimer qoplamasi hosil bo‘ladi. Purkash usulining quyidagi ko‘rinishlari mavjud: gaz alangali, o‘rama (vixr) va psevdosuyuqlantirilgan. Gaz alangali purkashda polimer kukuni (polietilen, polipropilen, poliamidlar va boshq.) alanga orasidan o‘tib suyuqlanadi, yuzaga urilib yopishadi va zarur bo‘lgan qalinlikdagi material hosil bo‘ladi.
Payvandlash usulida yarim tayyor plastmassa qismlardan zarur bo‘lgan shakldagi buyumlar yig‘iladi. Polietilen, polipropilen, polivinilxlorid va boshqa termoplastik polimerlar asosidagi plastmassa buyumlar, sanitariya-texnika murakkab burma qismlar payvandlash usulida tayyorlanadi. Payvandlash usulida plastmassalarni qizdirish issiq havo, yuqori chastota, ultratovush, radiatsion, kontakt qizdirish uslubida amalga oshiriladi. Payvandlangan plastmassa choklari mustahkam bo‘lib, nuqsonlar hosil bo‘lmaydi.
Yelimlash usulida termoplastik va termoreaktiv plastmassa qismlardan yig‘ilib buyum va konstruksion materiallar olinadi. Plastmassalarni yelimlashda turli xil yelimlar issiq va sovuq holda ishlatiladi. Termoplastik polimerlar ulanish joyi organik erituvchilar yordamida ishlov berilib bir oz shishirish hisobiga yaxlitlanishi mumkin. Yelimlanadigan plastmassa xiliga qarab aynan shu polimer asosida olingan yelimlar ishlatilishi maqsadga muvofiqdir. Epoksid smolasi, poliuretanlar asosidagi universal yelimlar va boshqa superelimlar polimer qismlar va buyumlarni yelimlashda ishlatiladi.