Mavzu: Qadimgi dinlar: Buddizm, Braxmanizm, Konfutsiylik Reja

Braxman yoki hind uchligi

• Hinduizm paydo bo'lganidan va Brahman, Shiva va Vishnu oliy xudolar sifatida qabul qilinganidan so'ng, "trimurti" nomi bilan ham tanilgan braxman yoki hind uchligi tashkil topdi. Ushbu uchlik yaratilish, saqlash va yo'q qilish nuqtai nazaridan olamning kosmik funktsiyalarini ifodalaydi. Braxman yaratuvchi sifatida, Vishnu saqlanish xususiyatiga ega xudo, Shiva esa yo'q qiluvchidir. Ning tushunchasi ham mavjud Dattatreya, bitta xudodagi uchta xudoning shaxsiyati sifatida.
• The trimurti universal muvozanatni saqlaydigan uchta kuch haqida gapiradi, bu faqat muqaddas uchlikning mavjudligi bilan mumkin. The trimurti Bu ilgari braxmanlar tomonidan ishlangan tushuncha emas, balki hinduizm tarkibidagi braxmanizm ta'siridan kelib chiqadi.

Braxmanizmning muqaddas kitoblari

Braxmanizm Veda yozuvlaridan kelib chiqqan, ammo u Vedizm bilan bir xil deb hisoblanmaydi, chunki u muqaddas haqiqat sifatida matnlarning yana bir xilma-xilligini o'z ichiga olgan, ularning ba'zilari Vedik an'analariga aloqador emas. Braxmanizm asos solingan asosiy muqaddas matnlar:

Konfutsiylik

Konfutsiylik yoki konfutsiychilik - Xitoydagi axloqiy-siyosiy taʼlimot; keyinchalik eng taʼsirli 3 asosiy falsafiy-diniy oqimdan biri (daosizm va buddizm bilan birga). Konfutsiy asos solgan. Konfutsiyning ilk davomchilari — Men-szi (Mek Ke — miloddan avvalgi 371—289), Ven-szi (miloddan avvalgi 6-asr), Xan Fey-szi (miloddan avvalgi 233 yil v.e.), keyingi davrda Fan Chjen (6-asr), Xan Yuy (768—824) va boshqa

Konfutsiy taʼlimotida insonparvarlik (jen), odob qoidalari (li), fazilat (de) tushunchasi muhim oʻrin egallaydi. Insonparvarlik tushunchasiga koʻra, odamlar axloqiy va ijtimoiy munosabatlarda yoshi ulugʻ, mavqei baland kishilarni xurmat qilishlari, podshohga sadoqatli boʻlishlari kerak. Odob kridalari tushunchasiga koʻra, u tufayli yuksak fazilatlar shakllanadi, jamiyat rivoj topadi, adolat tantana qiladi. Burchni ado etish tufayli in-son kamolotga erishadi. Uning negi-zida "sen oʻzing nimaga erishishni istasang, unga boshqalarning erishishiga koʻmaqlash", "sen nimani orzu qilmasang, uni boshqalarga ravo koʻrma" kabi hayotiy tamoyillar yotadi. "Buyuk taʼlimot" va "Oʻrtalik haqida taʼlimot" degan asarlarni Konfutsiy yozgan deb taxmin qilinadi. Bu kitoblarga koʻra, odamlarning birgalikda oqilona yashashi tartibining muhim shartini 5 ta oddiy va buyuk fazilat tashqil etadi: donolik; insonparvarlik; sadoqat; kattalarni hurmat qilish; jasorat. Bu fazilatlar oʻziga va boshqalarga xalollikni va chuqur hurmatni anglatadi. Faqat mumtoz va komil insonlargina bunday fazilatga ega boʻladi.

• Konfutsiy taʼlimotida insonparvarlik (jen), odob qoidalari (li), fazilat (de) tushunchasi muhim oʻrin egallaydi. Insonparvarlik tushunchasiga koʻra, odamlar axloqiy va ijtimoiy munosabatlarda yoshi ulugʻ, mavqei baland kishilarni xurmat qilishlari, podshohga sadoqatli boʻlishlari kerak. Odob kridalari tushunchasiga koʻra, u tufayli yuksak fazilatlar shakllanadi, jamiyat rivoj topadi, adolat tantana qiladi. Burchni ado etish tufayli in-son kamolotga erishadi. Uning negi-zida "sen oʻzing nimaga erishishni istasang, unga boshqalarning erishishiga koʻmaqlash", "sen nimani orzu qilmasang, uni boshqalarga ravo koʻrma" kabi hayotiy tamoyillar yotadi. "Buyuk taʼlimot" va "Oʻrtalik haqida taʼlimot" degan asarlarni Konfutsiy yozgan deb taxmin qilinadi. Bu kitoblarga koʻra, odamlarning birgalikda oqilona yashashi tartibining muhim shartini 5 ta oddiy va buyuk fazilat tashqil etadi: donolik; insonparvarlik; sadoqat; kattalarni hurmat qilish; jasorat. Bu fazilatlar oʻziga va boshqalarga xalollikni va chuqur hurmatni anglatadi. Faqat mumtoz va komil insonlargina bunday fazilatga ega boʻladi.