Mavzu: Quroldan otishning asoslari va qoidalari. 1-mashg‘ulot. Nazariy

3-rasm. Havo qarshiligi kuchining hosil bo‘lishi
O‘q (granata) ning uchishiga havo qarshiligi shu tufayli vujudga keladiki, havo o‘z mohiyatiga ko‘ra zich muhitdir, shuning uchun ham mazkur muhitda harakatlanishga o‘q energiyasining bir qismi sarflanadi.

Havoning qarshilik kuchi uch asosiy sababga ko‘ra: havoning ishqalanishi, uyurmalar hosil bo‘lishi va ballistik to‘lqin hosil bo‘lishi natijasida vujudga keladi (3-rasm).

Uyurma – o‘q ortida vujudga kelgan siyrak maydonni to‘ldirishga harakat qiluvchi havo zarrasi.

O‘q ovoz tezligidan baland tezlikda uchganda ovoz to‘lqinlarining bir-biriga urilishi natijasida qattiq zichlangan havo to‘lqini – ballistik to‘lqin vujudga keladi. Mazkur to‘lqin o‘qning uchish tezligini pasaytiradi, chunki o‘q o‘z energiyasining bir qismini mana shu to‘lqinni vujudga keltirishga sarflaydi.

O‘q (granata) ning uchishiga havo ta`siri natijasida hosil bo‘luvchi hamma kuchlarning teng ta`sir etuvchisi (yig‘indisi) havoning qarshilik kuchini tashkil etadi. Qarshilik kuchining yaqinlashish nuqtasi qarshilik markazi deb ataladi. O‘q (granata) ning traektoriyasini o‘rganish uchun quyidagi ta`riflar qabul qilingan (4-rasm).