Mavzu: so’z yasalishi


O`zbek tilida so`z yasovchi affikslardan tashqari, o`z xususiyatlari bilan affikslarga juda yaqin turadigan xona, noma, obod kabi so`z-affikslar ham mavjud. Bunday so`z-affikslar



Download 2,39 Mb.
bet2/4
Sana04.08.2022
Hajmi2,39 Mb.
#846384
1   2   3   4
Bog'liq
7Qu10n4OLH2S0h8S2W04cTaoHMZuUgKhRpPRokYR

O`zbek tilida so`z yasovchi affikslardan tashqari, o`z xususiyatlari bilan affikslarga juda yaqin turadigan xona, noma, obod kabi so`z-affikslar ham mavjud. Bunday so`z-affikslar


affiksoidlar deb ham yuritiladi:
oshxona,
ishxona, qabulxona, tabriknoma, Xalqobod,
tilshunoslikda mehmonxona, Yangiobod.

KOMPOZITSIYA USULI


Birdan ortiq mustaqil ma’noli so`z yoki so`z shakllarining qo`shiluvi, birikuvi orqali yangi so`z yasash kompozitsiya usuli bilan so`z yasash deyiladi. Bu usul bilan qo`shma,
ayrim juft so`zlar hosil
qilinadi.
guldasta, gultojixo`roz, asalari,
Masalan,
tomorqa,
xushfe’l, rahmdil, olijanob, hozirjavob, havo rang, e’lon qilmoq, rad etmoq, olib kelmoq, olib chiqmoq, har gal, yonma-yon, zo`r-bazo`r, ketma-ket va b.

ABBREVIATSIYA USULI


Bu usulga
qo`llanadigan
ko`ra, bir butun holda to`g`ri
ma’noli turg`un
birikmalarning qismlari
har xil yo`l bilan

qisqartirilib so`z hosil qilinadi. Bu usul rus tilidan kirgan bo`lib, qisqartma otlar shu usulda yasaladi: BMT Birlashgan Millatlar


davlatlar
Tashkiloti, MDH
hamdo`stligi, ATS
telefon
stantsiyasi, ToshMI
  • Mustaqil
    • Avtomatik
    • Toshkent

meditsina
instituti, filfak – filologiya fakulteti,
akademlitsey – akademik litsey, peduniversitet
– pedagogika universiteti va b.

Bu usulga ko`ra, so`zda fonetik o`zgarish


FONETIK USUL
yuz berib,
urg`usining
so`z hosil qilinadi.
o`rnini
Chunonchi, almashtirish
yangi so`z
natijasida
boshqa-boshqa so`z
turkumiga doir so`zlar hosil bo`lishi mumkin: yózma (fe’l) - yozmá (sifat, súzma (fe’l) - suzmá (ot), fí́zik (ot) fizík (sifat), akadémik (ot), akademí́ḱ́ – (sifat) va b.
SEMANTIK USUL
o`zgarish ro`y
Bu usulga binoan, so`z ma’nosida
berib, ma’nosi boshqa-
boshqa, shaklan o`xshash yangi so`z hosil bo`ladi: kun – sutkaning yorug` qismi, kun - quyosh, planeta; ko`k – osmon, ko`k
- havorangga o`xshash rang, bir – son, birga, birdan, birda – ravish, o`g`il bola (sifat) - O`g`il keldi (ot).

Download 2,39 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish