Mavzu: Talab

- Narxning pasayishi xaridorlar sonining oshishiga olib keladi;

- Narxning pasayishi iste’molchilarni to‘lov qobiliyatini kengayishiga olib keladi;

• - Bozorning to‘ldirilishi esa, qo‘shimcha birlikdagi mahsulotlarni foydaliligin pasayishiga sabab bo‘ladi.

Talab hajmini narx darajasiga bog‘liq holda o‘zgarishi talabning narx bo‘yicha elastikligi bilan tavsiflanadi, u esa talab miqdorini nisbiy o‘zgarishini(foizlarda ifodalanadi) narxning 1 foizga o‘zgarishi natijasida yuzaga keladi.

Talab hajmini narx darajasiga bog‘liq holda o‘zgarishi talabning narx bo‘yicha elastikligi bilan tavsiflanadi, u esa talab miqdorini nisbiy o‘zgarishini(foizlarda ifodalanadi) narxning 1 foizga o‘zgarishi natijasida yuzaga keladi.

Korxona o‘zining tovarlarini sotish imkoniyatlarini baholashni, avvalo bozor talabini tadqiq etishdan boshlaydi.

Bozor talabi – bu ma’lum guruhdagi xaridorlar tomonidan, ma’lum hududda,
muayyan davrda, ma’lum marketing dasturiga ega bo‘lgan savdo korxonalari
tomonidan sotib olinadigan, ma’lum miqdordagi tovarlar hajmi bilan ifodalanadi.
Bozor talabi natural, qiymat ko‘rsatkichlarida yoki nisbiy miqdorlarda
ifodalanishi mumkin.
Bozor talabini jami ichki bozor va uning alohida segmentlari bo‘yicha aniqlash
mumkin.
Talabni o‘lchashni asosiy tushunchalari quyidagi chizmada keltirilmoqda

Talabni o’lchashni asosiy tushunchalari

• Bozor talabini prognozi kelgusi yilga yoki besh yilgacha qilinishi mumkin. Prognoz qilinadigan davr qancha katta bo‘lsa, prognoz qilish shuncha qiyinlashadi. Bozor talabiga juda ko‘p tashqi omillar ta’sir etadi. Talabni prognoz qilishdaqq demografik, geografik, iqtisodiy, texnologik, ijtimoiy – madaniy va boshqa omillarnqi ta’siri hisobga olinishi kerak. Shuningdek, bozor talabiga korxona tomonidan, uning marketing dasturi doirasida amalga oshiriladigan turli chora – tadbirlar ham ta’sir o‘tkazadi.
• Bozor sig‘imi – bu ma’lum bir vaqtda mavjud hajmdagi va tarkibdagi tovar taklifi shuningdek, u bilan bog‘liq bo‘lgan narx darajasi orqali yuzaga kelgan talab miqdoridir. U natural va qiymat ko‘rsatkichlarida ifodalanadi.