Mavzu: Tijorat banklari va ularning operatsiyalari. Bajardi

Trast bitimi
– muayyan qimmatli qog‘ozlar to‘plamini ishonch asosida 
boshqarishga tayanadigan fond bo‘yicha shartnomaviy kelishuv. 
Trast kompaniya
– xususiy shaxslar va tashkilotlar uchun sir saqlanadigan 
(ishonchli) xizmatlarni bajaradigan kompaniya. 
Trast-vakil 
– ishonch bildirilgan vakil. 
Trast bitimning o‘ziga xos xususiyati shundaki, bunda bank mijozga 
mablag‘larni qo‘yish va ularning oqibatlari to‘g‘risida xatlar yuborib, uni doimiy 
ravishda xabardor qilib turadi. Agar salbiy moliyaviy holatlar yuz bersa, bank 
mijoz oldida javobgar bo‘lmaydi. Bu holat asosan aksiyalarga sarflangan 
mablag‘larga tegishli bo‘lib, ularning bahosi ba’zida oshishi yoki pasayishi 
mumkin. 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

17 
Kapitalni boshqarishning turlari 
№ 
Kapitalni 
boshqarishnin
g 
turlari 
I Z O H 
1
. 
Qattiq 
konservativ 
·
mijozning mablag‘lari faqatgina eng ishonchli 
bo‘lgan, iqtisodiy rivojlangan mamlakatlarning davlat 
qimmatli qog‘ozlariga sarflanadi. Bunda zarar ko‘rish 
xavfi umuman bo‘lmaydi. 
2
. 
Konservativ 
·
mablag‘larni rivojlangan mamlakatlarning davlat 
qimmatli qog‘ozlariga va yirik xalqaro banklar 
depozitlariga qo‘yish nazarda tutiladi. Lekin bunda 
banklarning sinish holati mavjud bo‘lganligi sababli bu 
tartibda mablag‘larni joylashtirish mijozlarga so‘zsiz 
foyda olishlarini har doim ham kafolatlamaydi. 
3
. 
O‘rtacha 
konservativ 
·
mablag‘larni jahonning asosiy fond birjalarida 
baholangan aksiyalarga qo‘yish tushuniladi. Investitsi-
yalashning bu yo‘nalishi foyda bilan bir qatorda zarar 
ko‘rish xavfini ham tug‘diradi. 
4
. 
O‘rtacha 
agressiv 
·
bu mablag‘larni fan-texnika taraqqiyotini belgilab 
beruvchi kompaniyalarning aksiyalariga sarflanishini 
bildiradi. Bunda ularning kursi tebranib turadi. Shu 
tufayli kapitalni boshqarishning bu turi ayrim risklar 
bilan bog‘liq bo‘ladi. 
5
. 
Agressiv 
·
bu mablag‘larni «Osiyoning to‘rt ajdarhosi» 
(Gonkong, Singapur, Tayvan, Janubiy Koreya) 
kompaniyalarining aksiyalariga sarflashni ta’minlaydi. 
Bunda katta foyda bilan birga katta zarar ko‘rish ham 
mumkin. 
Korrespondentlik munosabatlarini amalga oshirishda banklar tomonidan 
shifrlar tizimi qo‘llanadi. Teleks xabarlari banklararo muno-sabatlarda hujjat bo‘lib 
xizmat qiladi. Bank tizimida qo‘llaniladigan telekslar ichki va xalqaro bo‘lishi 
mumkin. 
Bank foydasining manbalari, berilgan kreditlar bo‘yicha bank oladigan 
foizlarning oshirilishi, qimmatli qog‘ozlarga qo‘yilgan investitsiyalar (qo‘yilmalar) 
bo‘yicha foiz va dividendlar, hisob-kitob, faktoring, trast va boshqa vositachilik 

---

18 
operatsiyalaridan olinadigan vosi-tachilik mukofotlari, birja bitimlari bo‘yicha 
valyuta operatsiyalaridan keladigan tushumlar va boshqalar bo‘lishi mumkin. Bu 
tushumlar bankning likvidligini mustahkamlashda muhim o‘rin tutadi. 

---

19