Mavzu: yangi alifboning joriy qilinishi


So‘zlarning ishlatilish darajasiga ko‘ra guruhlari



Download 25,29 Kb.
bet4/7
Sana17.04.2022
Hajmi25,29 Kb.
#558231
1   2   3   4   5   6   7
Bog'liq
Mavzu. Yangi alifboning joriy qilinishi

So‘zlarning ishlatilish darajasiga ko‘ra guruhlari:
Bu jihatdan tilimizda so‘zlarni ikkita guruhga bo‘lish mumkin:
1.Umumxalq ishlatadigan so‘zlar kundalik turmushda hammaning nutqida tez-tez qo‘llanadigan so‘zlardir: non, suv, bugun, kim, besh, yaxshi, sotdi va b. Bularni yana faol so‘zlar ham deyishdi. Ular tilning asosiy so‘z boyligidir.
2. Umumxalq ishlatmaydigan so‘zlar turli sabablarga ko‘ra, kundalik turmushda hammaning nutqida ham tez-tez qo‘llanavermaydigan so‘zlardir. Bularni yana nofaol so‘zlar ham deyishadi. Bu so‘zlarni quyidagi guruhlarga bo‘lish mumkin:
1) ATAMALAR (terminlar) - ilm-fan, texnika, san’atga xos so‘zlardir. Bular, odatda , bir ma’noni bildiradi: (tilshunoslikda) urg‘u, kesim, undalma, aniqlovchi, to‘ldiruvchi, hol va b.
Atamalar ikki guruhga bo‘linadi:

1. Ilmiy atamalar


2. Kasbiy atamalar
Ma’lum bir fan doirasida qo‘llaniladigan atamalar ilmiy atamalar deyiladi.
Ma’lum kasb-hunar doirasida aniq bir ma’noni ifodalash uchun qo‘llaniladigan so‘zlarga kasbiy atamalar deyiladi.
Atamalar ilmiy nutqda qo‘llanadi. Ular ikki xil usul bilan hosil qilinadi:
a) umumxalq ishlatadigan so‘zlar orasidan ayrimlarining ma’nosi torayib, umumxalq tilida bir ma’noni, ilmiy nutqda esa boshqa ma’noni ifodalaydigan bo‘lib qoladi: fe’l (umumxalq tilida xarakter, fe’l-atvor ma’nosini, ilmiy tilda so‘z turkumi nomini bildiradi);
b) boshqa tillardan so‘z olish orqali hosil qilinadi: omonim, paronim va b.
2) shevaga xos so‘zlar – ma’lum hududdagina ishlatilib, faqat o‘sha yerda yashovchi kishilarga tushunarli bo‘lgan so‘zlardir: xorazmcha momo (buvi), gashir (sabzi), moyak (tuxum), o‘jak (buzoq), taxya (do‘ppi), secha (chumchuq), taka (yostiq), hovva (ha); farg‘onacha shatta (shu yerda), valish (ishkom), paqir (chelak); buxorocha kallapo‘sh (do‘ppi), inak (sigir), nana (ona); toshkentcha ada (ota), dada (bobo);
Yozuvchilar badiiy asarlarida qahramonlarning qayerlik ekanini, tilidagi xususiyatlarni ko‘rsatish uchun ularning nutqida ba’zan shevaga xos so‘z va qo‘shimchalarni ham ishlatadilar.

Download 25,29 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish