Maxs*js ta’lim vazirligi o rta m a X su s, kasb-hunar ta’lim I markazi



Download 6,64 Mb.
Pdf ko'rish
bet4/310
Sana11.01.2022
Hajmi6,64 Mb.
#350902
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   310
Bog'liq
g'oziyev

r c fle x u s —
  a k s  
eltirish)  y o rd am ida  oddiy  t a ’sirlanish  tarzida  n a m o y o n  
boMadi. Taraqqiyotning m a z k u r  davrida u 
0
‘zligini  tu s h u n a  
vil anglay olmaydi,  hatto buning yuzaga kclishi haqida m u lo -  
haza yuritishi  ham   aslo  m u m k i n   em as.  Bola b i r y o s h g a c h a  
davrda  tez  su r’atlar  bilan  rivojlanadi,  yil  davom ida  u n i n g  
jism o niy   a ’zolari  50%  g a c h a   o ‘sib  yetilishi  m u m k in .  Bu 
davrda jismoniy  o'sish — psixik  (ruhiy)  taraqqiyotni  tezlash- 
tirishga  puxta  zamin  hozirlaydi,  natijada  ko'rish,  u s h la s h , 
talpinish,  xo'm rayib  lab  b u rish  va  quvonish,  s a m im iy lik  
ham   b e g ‘uborlik  singari  in so niy   tu y g ‘ular  vujudga  keladi. 
B o r a -b o ra   n u tq   faoliyatining  p a y d o   boMishi  esa  u n i n g  
tushunish  darajasini  yangi  sifat  b o sqichiga  k o ‘taradi.  E n d i 
bola  psixikaning  muayyan  xususiyatlari,  holatlari,  h o d i s a -  
lari,  xossalari,  sifatlari,  fazilatlari,  q o n uniyatla ri  o r q a li 
m o d diy   dun y oni  anglay b o rad i.  Bolalik  dunyosining  ich ki 
m u ra k k a b   qatlam larid an   a s ta - s e k in   „ o ‘z!ik“ ni,  s h a x siy  
„ m e n "   likm  tushunish  tu y g ‘usi,  sezish,  his  qilish  j a r a -  
yonlari  shakilana  boshlaydi  h a m d a   u  yoki  bu  o 'ziga  xo s 
to 's i q l a r n i   yengish  im k o n iy a ti  p a y d o   b o i a   b o s h la y d i . 
M azkur taraqqiyot bosqichi  psixologiya fanida  „ m e n “  davri 
yoki  ,,o‘zlik“ ni  anglash davri d e b  yuritiladi.  Bu davr b o l a d a  
nutq  paydo  bo'lganidan  b o s h la n ib ,  bir  necha  rivojlanish


bosqichlarini  o ‘ziga q a m r a b  oladi.  „ M e n “  d a v rin in g an g la - 
shilgan shakl va ko'rinishlarining nam oyon  b o ‘lishi  o ‘smir- 
lik davriga ham  to ‘g ‘ri  keladi.  0 ‘smirlik davrida o ‘g‘iI v a q iz - 
larning  ruhiyatida  o ‘zlikni  anglash  bilan  b o g ‘Iiq  bir  talay 
m u am m o li  savollar va  ularning tu rm u s h d a   q a ro r  toptirish 
tu y g ‘ulari,  istaklari,  o rzulari  paydo  b o l i b ,   k o 'p in c h a   bu 
narsalar yakka  s h a x sn in g   „kimligi",  „qandayligi“ ,  „kimga 
va  n im a  u c h u n   kerakligi“ga yo'naltiriladi.  Bolaning  psixik 
xususiyatlari,  fu nksiyalari  (lotincha 
fu n c tio
  — 
ijro  etish,
 
bajarish
  dcgan  m a ’n o   anglatadi)  uni  qurshab  turgan jonli 
va jonsiz tabiat  ajoyibotlarini jismoniy va  ijtimoiy vositalar 
orqali  egallash  u c h u n   xizm at  qiladi.
X u dd i  s h u n g a   o ‘x s h a sh   o ‘zligini  a n g la s h   ja ra y o n i 
insoniyatning  b a rc h a   tarixiy  va  cvolutsion  (lotincha 
evo-
 
lutio —
 tabiiy ravishda o ‘zgarish)  taraqqiyoti davrlariga xos 
xususiyat sanaladi.  Ibtidoiyjam oa davrida kishilarning kuch- 
quvvati,  asosan,  y ash ash  u c h u n   kurashga va tashqi  d u n y o - 
ni  egaliashga  sa rfla n g a n .  Keyinroq  csa  tabiat  haqidagi 
dastlabki bilimlar — tajriba va sahoqlar orqali o'zlashtirilgan. 
A jdodlarimiz  olovni  k a s h f  qilganlar,  yovvoyi  hayvonlarni 
ovlaganlar,  tabiat  n e ’m atlarid an   b a h ra m a n d   boMganlar va 
shu tariqa tabiat bilan tanisha boshlaganlar.  M oddiy dunyo- 
ning  saxiyligi,  tabiat  e hsonlari  va  ofatlari  t o ‘g‘risida,  hay- 
v o n o t  olam ini  niadaniylashtirish  (xonakilashtirish),  yer 
ilmini o ‘rganish b o ‘y ic h a  bilimlarning t o lplanishi  natijasida 
inson  tabiat  bo qim a n d a lig id a n   qutula  borgan  soniyadan 
e ’tib o rau  o ‘zligini  (kim ligini)  anglash  im koniyati  tug‘ila 
boshlagan.  Lekin  u  davrdagi  od am lar  o'zligini  om ilkor 
sifatida t a s a w u r  e ta  o hna g a n la r.  Insoniyat  taraqqiyotining 
tarixiy  bosqichlarida  kishilarda  ichki  ruhiy  imkoniyatlar 
yuzaga kelib, tu g 'n ia   may! va layoqat alom atlari  asta-sekin 
iste’dodga,  qobiliyatga  aylana borgan.  B u ja ra y o n   birining 
o ‘rniga  ikkinchisi  k o ‘r - k o ’rona  (y u n o n ch a  

Download 6,64 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   310




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish