Maxsus, kasb-hunar

60-rasm. Payvand choklarini olish texnikasi
Payvand choklarni metall qalinligiga qarab oli- nadi. Po’latdan tayyorlangan yupqa metallarni pay- vandlashda ustma-ust usulidan foydalangan maqul (61a-rasm) yoki listlar orasiga po’latli polosa qo’yib payvandlash mumkin (61b-rasm). Bunda payvand- lash rejimi quyidagicha olinadi:

Metall qalinligi, mm	0,5	1	1,5	2	2,5
Elektrod diame- tri, mm	1	1,6…2	2	2,5	3
Payvandlash toki, A	10÷20	25÷35	40÷50	50÷70	60÷90

Yupqa metallarni payvandlashda ulardan birini yoki ikkalasini bukib, 61d-rasmdagi kabi payvand- lash mumkin. Bunda payvandlash ishini doimiy tok bilan erimaydigan (ko’mirli, grafitli) 6-10 mm.li elektroda, 120-160 A tokda bajariladi.

a b d
61-rasm.Yupqa po’lat listlarni payvandlash sxemasi
Ship vaziyatda payvandlash eng murakkab pay- vandlash turi bo‘lib, undan iloji boricha foydalanmas- lik kerak. Payvandlash elektrod uchini payvandlash vannasiga teztez tekkizib olish yo‘li bilan bajariladi, bunday tutashtirishlar mobaynida payvandlash van- nasining metali qisman kristallanib, natijada vanna- ning hajmi kamayadi. Ayni bir vaqtda elektrodning erigan metali payvandlash vannasiga qo‘shiladi. Yoy uzunlashib ketganda o‘yilmalar hosil bo‘ladi. Bun- day choklarni payvandlashda payvandlash vannasi- dagi erigan metalldan shlak va gazlarning ajralib chi- qish sharoiti yomonlashadi.

6.