Mehnat muhofazasi va ekologiya kafedrasi

2-seminar ishi.
Ishchi о‗rindiqlarga bо‗lgan talablar
………………………
.14 
3-seminar ishi
.
Ish xarakati. Ish xarakati va ish asbobi
 
……………………..17 
4-seminar ishi.
Qо‗l xarakati. Qо‗l asbobini ushlash usullari………..……..24 
5-seminar ishi.
Ish asbobi, Umumiy talablar. Asboblar о‗lchami…………..29 
6-seminar ishi.
О‗tirib ishlashning afzalligi va kamchiliklari………….........35 
7-seminar ishi. 
Ish kreslolarining о‗lchamlari va tuzilishi
 ……….
………….38 
8-seminar ishi. 
Tik turib ishlashning afzalligi va kamchiliklari……………….40 
9-seminar ishi. 
Ish jarayonida gavdaning turish xolati va ish mebellari……43 
10-seminar ishi.
Inson (odam) tanasining titrashi. Titrashning asosiy
 
tushunchasi va uni о‗lchash uslublari.……………………………………….66 
11-seminar ishi. 
Titrashning odamga ta‘siri. Lokal titrash. Titrashning
mezonlari.…………………………………………………………….………..72 
12-seminar ishi. 
Jarohatlanishni oldini olishning biomexanik aspektlari……76 
13-seminar ishi. 
Odam tanasining mexanik tolerantligi. Umumiy qoidalar. 
Operatorlarning 
turli 
organlarini 
jarohat 
olishdan 
muhofaza 
qilish……………………………………………………………………………84 
14-seminar ishi.
Ish о‗rinlarini loyixalash va tashkil etish……………….…85 
15-seminar ishi.
Ma‘lumotlarni aks ettiruvchi va boshqarish vositalarini 
ergonomik о‗rganish ……………………………………….…………………88 
16-seminar ishi.
Mehnat va dam olishning ergonomik asoslari……………90 
Glossary…………………………………………………………………………95 
Adabiyotlar ro’yhati………………………………………………………….103 
Ilovalar………………………………………………………………………..105 

---

4 
Kirish 
Hozirgi vaqtda fan tarixi, rivoji va istiqboli hamda Respublikamizda ishlab 
chiqarishda mehnat xavfsizligini ta‘minlash masalalariga qaratilgan. Ergonomika 
fani yana inson-texnika-muhit sistemasini loyihalash, baholash va takomillashtirish 
muammolari bо‗yicha ilmiy izlanishlar olib borish va yechimlarni topuvchi fan 
sohasidir. Ergonomika fani insonni ish joyida о‗zini tutishni, a‘zolarining 
harakatini o‘rganib, ish о‗rnida qulay sharoitlar yaratish, ish unumdorligini oshirib 
energiya sarfini kamaytirishni maqsad qilib qо‗yadi. Ergonomika fani inson ish 
qurollari va vositalarini takomillashtirish, ish jarayonini va sharoitini yaxshilash 
uchun, odamning yoki odamlar guruhining faoliyatini о‗rganuvchi fandir. 
Ergonomika fani bu inson-texnika-muhit sistemasida optimal ish sharoitlari uchun 
sistemadagi mavjud muammolarni, yangi texnika va texnologiyalar ishlab 
chiqishda, tegishli ish sharoitlarini yaratishda inson faktorini о‗rganuvchi fandir. 
Shu sababli ham mamlakatimizning eng muhim va kechiktirib bо‗lmaydigan 
vazifalari qatorida mehnat xavfsizligini ta‘minlash masalalari dolzarb о‗rin olgan. 
Aynan shu muammolarning yechimini ―Ergonomika‖ fani о‗rganadi.

---

5