Mehnat muxofazasi

7- Mavzu: INSON ORGANIZMIGA ISSIQLIK ENERGIYaSI, YoRUG’LIKNI, ELEKTR TOKI, TOVUSH VA TITRASHLARNI TA’SIRI.

Reja

1. 
   Havo muhitining meteriologik sharoitlari.
   
2. 
   Yoritilganligini ish unumdorligiga ta’siri.
   
3. 
   Avariya yoritgachlari.
   
4. 
   Inson organizmiga elektr tokining ta’siri.
   
5. 
   SHovqindan ximoyalanish.
   
6. 
   Titrashdan ximoyalanish.
   

7.1. Havo muhitining meteriologik sharoitlari

Sanoat korxonalarining ishlab chiqarish zonalari havo muhitining metereologik sharoitlari havo xarorati (⁰S), nisbiy namligi (%), havo bosimi (mm.simob ust. yoki Pa) va havo harakati tezligi (m/s) bilan ifodalanadi. Bulardan tashqari meteriologik sharoitga ta’sir qiluvchi ishlab chiqarish omillari mavjud, yaoni ishlab chiqarish korxonalaridagi har xil qurilma-uskunalar va ishlov berilayotgan materiallar, moddalar yuzasidan tarqaladigan issiqlik turlari havo haroratining oshishiga olib keladi. Bu omillar ta’sirida ishlab chiqish zonasidagi hosil bo’ladigan havo muhiti sanoat mikroiqlimi deb yuritiladi.

Inson organizmining issiqlik boshqarilishi fiziologik va kimyoviy jarayonlar asosida tana haroratini bir hil chegarada (36-37⁰S) saqlab turish qobiliyati demakdir.

Organizmdan tashqi muhitga uch xil yo’l bilan issiqlik chiqishi mumkin:

1. Odam tanasining umumiy yuzasidan infraqizil nurlanish orqali (radiatsiya) havo almashinuvi.

2. Tanani o’rab turgan havo muhitini isitish.

3. Terining terlab, bug’lanishi va nafas olish yo’llari orqali suyuqliklarning bug’lanishi natijasida.

Inson organizmiga faqatgina yuqori harorat ta’sir qilib qolmasdan, balki past harorat ham ta’sir ko’rsatadi. Uzoq vaqt past harorat ta’sirida bo’lish asosiy fiziologik jarayonlarning buzilishiga, ish qobiliyatining susayishiga va organizmning kasallanishiga olib keladi. Past harorat ta’sirida qon tomirlari torayadi, uzoq vaqt ta’sir qilish natijasida kapillyar qon tomirlarining faoliyati buziladi, shundan keyin organizmning bo’tunlay sovishi seziladi.

Havoning nisbiy namligi yuqori bo’lgan vaqtda ta’sir ayniqsa kuchli bo’ladi, chunki sovuq, haroratdagi nam havo issiqlikni yaxshi o’tkazadi va konvetsiya orqali issiqlik yo’qotishni kuchaytiradi.