Metodik tavsiyasi

Navoiy viloyati Qiziltepa tumani XTBga qarashli
14- umumta’lim maktabining
matematika va informatika fani o’qituvchisi Raxmatova Shaxnozaning
“Bir million o’zbek dasturchilari” mavzusidagi uslubiy tavsiyasi
Bir Million O'zbek Dasturchilari loyihasi ishga tushirildi

2019-yilning 21-noyabr kuni Toshkent shahridagi Inha Universitetida Katta Majlislar Zalida "Bir Million O'zbek Dasturchilari" loyihasini ishga tushirish marosimi bo'lib o'tdi. Marosimda O'zbekiston Respublikasi Bosh Vaziri Abdulla Aripov, Birlashgan Arab Amirliklarining hukumat va kelajak ishlari bo'yicha vaziri Muhammad bin Abdulloh al-Qarqoviy, Birlashgan Arab Amirliklari sun'iy intellekt texnologiyalari vaziri Umar bin Sulton al-Olama, O'zbekistonda Respublikasi Xalq Ta'limi Vaziri Sherzod Shermatov, O'zbekistonda Respublikasi Tashqi savdo va investitsiyalar vaziri Sardor Umurzoqov, O'zbekiston Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi vakillari ishtirok etishdi. "Bir Million O'zbek Dasturchilari" - "One Million Uzbek Coders" loyihasi Birlashgan Arab Amirliklari Dubai Future Foundation fondi, Toshkent shahridagi Inha universiteti va IT-Park qoshidagi IT-akademiya ko'magida ushbu loyiha tashkil etilgan.
Loyiha maqsadi, o'zbek tilidagi onlayn platforma kurslari orqali o'zbek yoshlariga axborot texnologiyalarini o'rgatish, yosh dasturchilar yetishtirishdir. Onlayn platformada 4 ta'lim yo'nalishi bo'yicha kurslar tashkil etiladi, bular:

• 
  Android dasturlash;
  
• 
  Full-Stack Development;
  
• 
  Frontend Development;
  
• 
  Ma'lumotlar tahlili.
  

Bu kurslarda o'qish 120 soatni tashkil etilishi rejalashtirilgan bo'lib, har bitta bosqich yakunida o'quvchilar uy ishlari va laboratoriya ishlarini bajarib, onlayn topshirishadi. Va bunda ularga maxsus sertifikatlar topshiriladi.
Onlayn kurslar 2012-yilda Amerikaning Stenford Universiteti axborot texnologiyalari, dasturlashni keng rivojlantirish uchun tashkil etilgan Udacity kompaniyasi o'quv kurslari asosida tashkil etiladi. Ya'ni u yerdagi kurslar o'zbek tiliga tarjima qilingan bo'ladi.
Ushbu onlayn kurslarni muvaffaqiyatli tugatgan o'quvchilar, Udacity platformasidagi boshqa 100 dan ortiq Nanodegree dasturlarida ta'limni davom ettira olishadi. Buning uchun kurslarni tamomlaganlaridan so'ng, yakuniy bitiruv imtohonlarini muvaffaqiyatli topshirishlari va iloji boricha yuqori ball to'plashlari kerak bo'ladi. Eng yuqori ball to'plagan 150 ta bitiruvchiga grantlar beriladi. Nanodegree dasturlarini tugatgandan so'ng, Udacity diplom topshiradi. Nanodegree diplomlari Amerikaning Autodesk, Salesforce, Google, AT&T va dunyoning boshqa yirik gigant kompaniyalari tomonidan tan olinadi va bitiruvchilar bilimlariga qarab ishga olinishlari mumkin.
Bu loyiha birinchi bor Birlashgan Arab Amirliklarida "One Million Arab Coders" nomi ostida ishga tushirilgan edi. O'zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev 2019-yil mart oyida Birlashgan Arab Amirliklariga rasmiy tashrifi doirasida O'zbekiston Respublikasi va Birlashgan Arab Amirliklari bilan bir qancha sohalarda hamkorlik qilishga kelishib olingan edi. Shudan hamkorlik va kelishuvlardan biri "One Million Arab Coders" loyihasini O'zbekistonda ham yo'lga qo'yish bo'yicha edi. Shu kelishuvlar asosida ushbu ta'lim platformasi ishga tushirildi.
Shunga o'xshash loyiha bundan avval dunyoning ba'zi davlatlari, jumladan, Belarus Respublikasida ham yo'lga qo'yilgan edi.
Inhada bo'lib o'tgan ushbu loyiha ochilish marosimi doirasida panel muhokoma tashkil etilgan bo'lib, ushbu muhokamani quyida tomosha qilishingiz mumkin.
“Bir million dasturchilar” loyihasi — amalda
Prezidentimiz O‘qituvchi va murabbiylar kuniga bag‘ishlangan tantanali marosimda taraqqiyotning tamal toshi ham, mamlakatni qudratli, millatni buyuk qiladigan kuch ham bu — ilm-fan, ta’lim va tarbiya ekanligini alohida ta’kidladi. Jumladan, axborot texnologiyalari sohasida olib borilayotgan ishlar xususida so‘z yuritib: “Xabaringiz bor, poytaxtimizda Muhammad Xorazmiy nomida axborot-kommunikatsiya texnologiyalariga ixtisoslashgan yangi maktab ochdik. Ayni paytda farzandlarimizning “ay-ti” texnologiyalarga qiziqishini yanada oshirish va ularning yetuk mutaxassis bo‘lib yetishishi uchun sharoit yaratish maqsadida joriy yilda — 14 ta, kelgusi yilda 82 ta, 2022 yilda — 64 ta, 2023 yilda — 45 ta axborot texnologiyasiga ixtisoslashgan maktablar tashkil etiladi va barcha tuman va shaharlar qamrab olinadi”, dedi.
Bu, albatta, bejiz emas. Chunki bugungi tezkor va globallashuv davri yuqori malakali dasturchi va mutaxassislar tayyorlash tizimini yanada takomillashtirish, bu boradagi ishlarni yangi bosqichga ko‘tarishni taqozo qilmoqda. Bugungi kun va kelajagimizni axborot-kommunikatsiya texnologiyalari hamda sohaning yetuk kadrlarisiz tasavvur qilib bo‘lmaydi.
Mamlakatimizda 2020 yil Ilm-ma’rifat va raqamli iqtisodiyotni rivojlantirish yili deb e’lon qilinishi zamirida ham katta ma’no va maqsad mujassam. Bu boradagi Davlat dasturida joriy yilda bir qator yirik vazifa va loyihalarni amalga oshirish ko‘zda tutilgan.
O‘zbekiston aholisining qariyb 60 foizi yoshlardan iborat. Ularni zamonaviy axborot texnologiyalari, dasturiy mahsulot yaratish va autsoring xizmatlarini ko‘rsatishga keng jalb qilish orqali ish bilan ta’minlash muhim vazifa hisoblanadi.
Ayni paytda Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligining “Bir million dasturchi” loyihasi amal qilmoqda. Ushbu loyiha doirasida uzbekcoders.uz o‘quv portalida mashg‘ulotlar olib borilyapti.
Mashg‘ulotlarda to‘rtta eng kerakli mutaxassislik — ma’lumotlarni tahlil qilish, “android” ilovalar, veb-ilovalar va dasturiy ta’minot ishlab chiqish bo‘yicha o‘zbek tilida subtitr vositasida bepul video kurslar taqdim etiladi.
Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi “Bir million dasturchi” loyihasiga yoshlarni keng jalb qilishni maqsad qilgan. Shu bois loyiha ijtimoiy tarmoqlar, “onlayn maktab” teledarsliklari, radioda muntazam targ‘ib qilinyapti. Shunigdek, ZIYONET ta’lim portali, UZMOBILE mobil aloqa operatori va UZONLINE internet-provayderlarining bepul xizmatlari tarkibiga kiritilgan. Raqamli texnologiyalar o‘quv markazlarida yoshlarga ushbu loyiha doirasida dasturlash ko‘nikmalari o‘rgatilyapti.
— Shu yilning may oyida Vazirlar Mahkamasi Rayosatida uzbekcoders.uz portali orqali 2020/2021 o‘quv yili uchun oliy o‘quv yurtlari talabalari hamda umumta’lim maktablari yuqori sinf o‘quvchilarini axborot texnologiyalari sohasida o‘qitishni tashkil etishning asosiy ko‘rsatkichlari tasdiqlandi, — dedi Dasturiy mahsulotlar va axborot texnologiyalari texnologik parki direksiyasi direktori Farhod Ibragimov. — Unga muvofiq, 2,1 mingdan ortiq umumta’lim maktabining 47 ming nafardan ziyod yuqori sinf o‘quvchilari, 44 ta oliy ta’lim muassasasining 54 ming nafardan ortiq talabari uzbekcoders.uz portali orqali o‘qitilishi rejalashtirilgan.
2020/2021 o‘quv yilida oliy va o‘rta maxsus ta’lim muassasalarida informatika faniga “Bir million dasturchi” loyihasida nazarda tutilgan dasturlash yo‘nalishlarini alohida mavzu sifatida kiritish bo‘yicha ishlar olib borilmoqda.
— Joriy yil yakuniga qadar 100 ming, 2021 yilning birinchi yarmida 150 ming o‘quvchi va talabalarni dasturiy ta’minot bo‘yicha malakasini oshirish vazifasi belgilandi, — deydi Farhod Ibragimov. — 5-sinfdan boshlab o‘qitilayotgan “Informatika” fanini zamonaviy texnologiyalardan kelib chiqib takomillashtirish, ushbu fanga “Bir million dasturchi” loyihasiga doir yo‘nalishlarni kiritish ko‘zda tutilyapti.
Bugungi kunda raqamli iqtisodiyot, “Elektron hukumat” yo‘nalishlariga talab kundan-kunga oshib bormoqda. Prezidentimizning 2020 yil 28 apreldagi “Raqamli iqtisodiyot va elektron hukumatni keng joriy etish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi qaroriga muvofiq 2023-yilga kelib raqamli iqtisodiyotning mamlakat yalpi ichki mahsulotidagi ulushini 2 baravar, ushbu sohadagi xizmatlar hajmini 3 baravar oshirish hamda ularning eksportini 100 million dollarga yetkazish nazarda tutilgan.
2020-2022 yillarda elektron hukumat, telekommunikatsiyalar, Dasturiy mahsulotlar va axborot texnologiyalari texnologik parki faoliyatini yanada rivojlantirish, iqtisodiyotning real sektori tarmoqlari, qishloq va suv xo‘jaligida raqamli texnologiyalarni keng joriy etish bo‘yicha 268 ta loyiha amalga oshiriladi.
Aholi va tadbirkorlik sub’ektlarining davlat organlari bilan yuzma-yuz muloqotsiz aloqa shakllarini yanada rivojlantirish maqsadida Yagona interaktiv davlat xizmatlari portali ishlab chiqildi. Bugungi kunda ushbu portal vositasida 208 ta elektron davlat xizmati taqdim etilmoqda.
Elektron o‘qitish dasturi doirasida o‘qib, diplom olgan dasturchilarni davlat va xo‘jalik muassasalariga IT mutaxassis sifatida ishga olish galdagi muhim vazifadir. Chunki ular tashkilotlar faoliyatini an’anaviy elektron formatdan raqamli ko‘rinishga o‘tkazishga mas’ul mutaxassislardir. IT infratuzilmasini yaxshilash, aholi, ayniqsa, yoshlarning bu boradagi savodxonligini oshirish — davr talabi.
Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi barcha hududda raqamli texnologiyalar bo‘yicha kamida 100 ta o‘quv markazi ochishni rejalashtirmoqda. Bu markazlarda dasturlash asoslari, elektron savdo va grafikli dizayn kabi yo‘nalishlar bo‘yicha qisqa muddatli o‘quv kurslari tashkil etiladi.
Bugungi kunda soha mutaxassislariga sharoit yaratish masalasiga ham alohida e’tibor qaratilmoqda. O‘tgan yili poytaxtimizning Mirzo Ulug‘bek tumanida Dasturiy mahsulotlar va axborot texnologiyalari parki bunyod etildi. Andijon va Marg‘ilon shaharlarida IT parkning filiallari tashkil qilindi. Poytaxtimizdagi Muhammad al-Xorazmiy nomidagi axborot texnologiyalari maktabi hududida IT parkning yana bir filialiga bino qurilmoqda. Joriy yil yakuniga qadar Guliston, Buxoro, Namangan, Nukus, Samarqand, Urganch va Jizzax shaharlarida ham ana shunday filiallar tashkil etiladi.


Bir million dasturchi lohisidan o’tish suratlarda tushuntirilgan.