Метрология, стандартлаштириш ва сертификатлаштириш


Катталиклар бирликлари тизи



Download 58,06 Kb.
bet4/16
Sana25.02.2022
Hajmi58,06 Kb.
#301782
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   16
Bog'liq
foydali fayllar uz metrologiya-standartlashtirish-va-sertifikatlashtirish

Катталиклар бирликлари тизими- берилган катталиклар тизими учун қабул қилинган принцип-ларга мувофиқ тузилган катта-ликларнинг асосий ва ҳосила-вий бирликлари мажмуи.
Мисол - Ўлчовлар ва тарози-лар бўйича XI Бош конферен-цияси томонидан 1960 йилда қабул қилинган ва кейинги конференцияларда аниқлаб олинган Халқаро бирликлар тизими (СИ).
Катталиклар бирликлари тизимининг асосий бирлиги (асосий бирлик)- асосий катталикнинг берил-ган бирликлар тизимидаги бирлиги.
Мисол - Халқаро бирликлар тизимининг асосий бирликлари метр (м), килограмм (кг), секунд (с), ампер (А), кельвин (К), моль (моль) ва кандела (кд).
Катталиклар бирликлари тизимининг ҳосилавий бирлиги (ҳосилавий бирлик)- асосий барликлар ёки асосий ва аниқланган ҳосилавий бирликлар билан боғловчи тенгла-мага мувофиқ ташкил топган, катталиклар тизимининг ҳоси-лавий катталик бирлиги.
Мисоллар: 1 м/с - СИ нинг асосий бирликлари метр ва секунддан ташкил топган тезлик бирлиги; 1 Н - СИ нинг асосий бир-ликлари - килограмм, метр ва секунддан ташкил топган куч бирлиги.
Катталикнинг тизимдаги бирлиги- қабул қилинган бирликлар тизимига кирадиган катталик бирлиги.
СИ нинг асосий, ҳосила-вий, каррали, ва улушли бирликлари тизимдаги бирликлардир, масалан: 1 м; 1 м/с; 1 км; 1 нм.
Катталикнинг тизимдан ташқари бирлиги- қабул қилинган бирликлар тизимига кирмайдиган катталик бирлиги.
Тизимдан ташқари бирлик-лар (СИ бирлиуларига нисбатан) тўрт гуруҳга бўлитнади:
1 СИ бирликлари билан баробар рухсат этилган бирликлар. Мисол: тонна, масса атом бирлиги, минут, соат, сутка, градус, минут, секунд, литр, ёруғлик йили, диоптрий, гектар, электрон-вольт, киловатт-соат, вольт-ампер, вар, ампер-соат, процент, промилле, пропромилле, бел, децибел, фон, октава, декада, непер.
2 Махсус соҳаларда қўлланиш рухсат этилган бирликлар. Мисол: масса атом бирлиги, ёруғлик йили, диоптрий, электрон-вольт, киловатт-соат.
3 Вақтинча (муваққат) рухсат этилган бирликлар. Масалан: денгиз мили, карат, текс, узел (0,514 m/s), бар (105 Ра), гал (0,01 m/s2), айланиш секундига (минутига).
4 Эскирган (рухсат этилмайдиган) бирликлар. Мисол: ангстрем, центнер, килограм (грамм, тонна)-куч, миллиметр симоб (сув) устуни, эрг (10-7 J), от кучи, пуаз, стокс, калория, рентген ( 2,58.10-4 C/kg), кюри, микрон, ампер-айланма, ар (100 m2), гектар (10000 m2)

Download 58,06 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   16




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish