79-su`wret. Tis frezalaw stanogının` kinematikalıq du`zilisi:
1 -chervyaklı freza; 2 - zagotovka; 3 - revers mexanizmi; 4 -ja`mlewshi
mexanizm (differentsial).
Chervyaklı freza 1 ha`m zagotovka 2 forma jasawshı quramalı ha`reket F (V,V
2
)
- aylanıp o`tiw ha`reketin orınlaydı, na`tiyjede evol`venta ko`rinisindegi (80-su`wret)
jasawshı 1 payda boladı. Bul ha`rekettin` V
1
qurawshısı tiykarg`ı ha`reket boladı, sebebi
bunda zagotovkadan qırındı jonıladı.
Zagotovkanın` uzınlıg`ı boylap tuwrı tis formasın jasaw ushın chervyakli
frezag`a a`piwayı forma jasawshı ha`reket F(P
3
)
beriledi, sonda tuwrı sızıq
ko`rinisindegi bag`darlawshı 2 payda boladı. Vint ta`rizli tis formasın jasawda
chervyaklı frezag`a ha`m zagotovkag`a forma jasawshı quramalı ha`reket f(P,V
4
)
beriledi. Kesiletug`ın tislerdi zagotovkada tegis jaylastırıw ushın
tis frezalaw
stanoklarında forma jasaw protsessi menen bir waqıtta bolıw protsessi orınlanadı ha`m
zagotovka ha`mde a`spabtın` qosımsha ha`reketleniwi talap etilmeydi.
80-su`wret. Tis frezalaw stanogında evol`ventli sırttı payda etiw sızılması
Chervyaklı digershekler formasın jasaw protsessi radial ha`m
tangentsial
(ko`sher bag`darında) jonıw usıl larında orınlanadı (81-su`wret ).
Radial jonıw usılında chervyaklı frezag`a radial jonıw ha`reketi V(P
5
) beriledi.
Tangentsial jonıw usılında chervyaklı frezanın` konus ta`rizli bo`limi isletiledi, bunın`
ushın chervyakli frezag`a ha`m zagotovkag`a forma jasawshı quramalı ha`reket
F(P
6
V
7
) beriledi. Bunda qosımsha aylanıw V
7
chervyaklı frezanın` tangentsial
(ko`sher bag`darında) ha`reketleniwi P
6
na`tiyjesinde payda boladı. Bul jag`dayda
kesilip atırg`an tislerdin` qaptal sırtlarının` forması ja`ne bir ma`rte jasaladı, al bul
anıg`ıraq chervyaklı digershek jasawg`a imka`n beredi.
Islew beriw (forma jasaw) sızılmasında ko`rsetilgen ha`reketlerdi orınlaw
ushın tis frezalaw stanogının` kinematikalıq du`zilisin payda etiwshi say
kinematikalıq toparlar bar. Forma jasawshı ha`reket F (V, V
2
) quramalı
kinematikalıq topar ta`repinen orınlanadı. Bul toparda ishki baylanıs
sazlaw
organlı
обх
i
aylanıp o`tiw kinematikalıq shınjır i v-b-g, al sırtqı baylanıs sazlaw
organlı
у
i
kinematikalıq shınjır a-b-v ja`rdeminde a`melge asırıladı. Sırtqı
baylanısta on` ha`m shepke aylanatug`ın chervyaklı frezalardan paydalanıwg`a
imka`n beretug`ın revers mexanizmi 3 (83-su`wretke qaran`) bar.
81-su`wret. Chervyaklı digershektin` tislerine islew beriw sızılması:
a-radial jonıw usılında; b-tangentsial jonıw usılında.
Quramalı forma jasaw kinematikalıq toparın F (P
Z
V
4
) da basqarıw organı
диф
i
ha`m ja`mlewshi mexanizm 4 (differentsial)li ishki kinematikalıq shınjır z—
d—k—g chervyaklı frezanın` zagotovka boylap salıstırmalı ha`reketin onın`
qosımsha aylanısı V
4
na baylanıstıradı, al ha`reket
tezligi P
3
, sazlaw organlı
диф
i
sırtqı kinematikalıq shınjır a—b—g—e—d—z ja`rdeminde ta`miyinlenedi. Bul
sazlaw organı zagotovka shpindeli menen chervyaklı freza supportının` ju`ris vinti
(kinematikalıq shınjır g—e—d— z) ortasında jaylasqan. Sazlaw organı bunday
jaylasqanda onın` parametrlarin zagotovka ha`m chervyakli freza supportının`
jıljıwların muuapıqlastırıw sha`rtinen anıqlaw mu`mkin. Zagotovka ha`m
chervyaklı freza kinematikalıq shınjırı g—e—d—z nın` aqırg`ı buwınları boladı.
Forma jasaw quramalı kinematikalıq toparı F (P
6
V
7
) nda sazlaw organı
диф
i
ha`m ja`mlewshi mexanizmli 4 ishki kinematikalıq shınjır j—e—d—k— g
chervyaklı frezanın` tangentsial ha`reketi
6
Р
menen
zagotovkanın` qosımsha
aylanıwın
2
V
o`z-ara muwapıqlaydı. Ha`reket tezligi
6
Р
bul jag`dayda da, yag`nıy
3
Р
ha`reketindegi sıyaqlı sazlaw organlı
диф
i
sırtqı kinematikalıq shınjır a—b—g—
e—j menen ta`miyinlenedi. Chervyaklı digersheklerge radial jonıw usılında
islew
beriwde
)
(
5
P
V
r
ha`reketi a`piwayı kinematikalıq topar ta`repinen orınlanadı. Bul
toparda ishki baylanıs say ilgerileme ha`reketleniwshi baylanıs bilan, al sırtqı
baylanıs sazlaw organlı
S
i
kinematikalıq) a—b—g—e—d—i ja`rdeminde
ta`miyinlenedi. Demek, sazlaw organı u`sh: vertikal, tangentsial ha`m radial ısırıw
kinematikalıq shınjırlarında qollanıladı.
