Microsoft Word 5-Mavzu. Neyronlar

Sinapslarda    qо‘zg‘alishning    uzatilishi.    Sinapslarda    qо‘zg‘alish   

sinaptik  pufakchalardagi  mediatorlar  yordamida    neyrondan  neyronga  yoki 

mushakka  va    sekretor  xujayralarga  uzatiladi.  Bitta  neyronning  sinapslarida  faqat 

bir  xil    qo’zg’atuvchi  yoki  tormozlovchi  mediator    ajraladi    va    ular    sinaptik  

bo’shliqqa   tushgach,  sinapsketi membranada qo’zg’atuvchi sinapsketi potensiali 

yoki tormozlovchi sinapsketi potensialini  hosil qiladi.Impuls uzatishda membrana 

qutblarining  о‘zgarishi, ya’ni  depolyarizatsiya muhim rol o’ynaydi.  Mediatorlar 

sinapsketi  membrananing  natriy  va  kaliy  ionlarini  о‘tkazish  qobiliyatini 

о‘zgartiradi  va  buning  oqibatida  sodir  bо‘ladigan  depolyarizatsiya  mahalliy 

qо‘zg‘alishni    paydo  qiladi.    Mahalliy  potensial  pog’ona  darajasiga  yetgach  

harakat    potensialiga,  ya’ni  tokka  aylanadi.  Akson  impulslari  ta’sirida 

tormozlovchi    asab  uchlaridan  sinapsketi    membranani  giperpolyarizatsiyalovchi 

mediator  ajraladi.  Sinapsketi  membrana  giperpolyarizatsiyasi  tormozlovchi 

sinapsketi  potensialdan  iboratdir.  Sinapsketi  membrana  o’ziga  xos  mediatorlar 

ta’sirinigina  sezish  xususiyatiga  ega  bо‘lib ,  ular  elektr  potensiallar  ta’sirini 

sezmaydi.  Sinapslar  ishi  maxsus  enzimlar  (atsetilhol  inesteraza,  adenilatsiklaza, 

ATF-aza) va natriy, kaliy  ionlari tomonidan amalga oshiriladi.  Mediatorlar ta’siri 

sinapsketi  membranadagi maxsus oqsil  retseptorlari  orqali amalga oshadi. Ushbu 

retseptor    zona    yuqori    zichlikka  va  muayyan    mediator  ta’siriga  o’ta 

sezuvchandir.  Undan  uzoqlashgan  sari  sinapsketi  membrananing  mediatorlar 

ta’siriga nisbatan sezuvchanligi kamayib boradi.