Microsoft Word 5-Mavzu. Neyronlar

Sinapslarning  turlari.  Sinapslar  kimyoviy  va  elektr,  qo’zg’atuvchi va 

tormozlovchi,  neyronal  va  neyronlararo  kabi  bir  necha  guruhlarga  ajratiladi. 

Umurtqali    hayvonlar    asosan    kimyoviy    va  qisman  elektr,    ya’ni    epafs  

sinapslarga  ega    (grekcha    ephapsis    —  tegib  turishni  bildiradi).  Elektr  sinapslar 

sinapsoldi  va  sinapsketi  membranalarni    o’zaro    qo’shilishi    yoki  ularning  biri-

biriga      nixoyatda    yaqin  turishidir.  Sinapsoldi  va  sinapsketi  membranalar 

qo’shilgan qismida  ingichka  (diametri  1  nm)  kanalchalar bо‘lib ,  ular  orqali  

sinapsoldi  membranadan  sinapsketi  neyronga  bioelektr  toki    o’tkaziladi.  

Sinapsoldi    va  sinapsketi    membranalar    bir-biriga  juda  ham  yaqinlashganlarida, 

ular   oraligi kontakt   kо‘prikchalari bilan bo’linadi.  Bunday  kо‘prikchalar  50-100 

neyronlarni    o’zaro    birlashtiradi.  Elektr  sinapslar  asosan  baliq,  sudralib 

yuruvchilar va qushlarda,  qisman sut emizuvchilarda uchraydi. Efaps, ya’ni elektr 

sinapslar    elektr    baliqning  orqa      miyasidagi    neyronlarda,    amfibiyalarning 

vestibulyar  yadrosida,  kalamushlarning  Deyters  va  uch  tarmoqli    yadrolarida, 

primatlarning  xatto  miya  po’stlog’ida  ham  uchraydi.  Elektr  sinapslar  elektr 

impulslarni  juda  yuqori  tezlik  bilan  o’tishini  va  organizmda  sodir  bо‘ladigan  

javoblarini zudlik bilan  о‘tkazilishini ta’minlaydi.