Modul №1 optika fanining rivojlanish tarixi

Mavzu bo’yicha savollar.
1. Fotosamara nima?
2. Fotosamarada to’yinish toki nimalarga bog’liq?
3. Tormozlovchi potensial va yorug’lik chastotasi orasidagi bog’liqlikni tushuntiring.
4. Fotosamaraning tajribalardan aniqlangan qonunlarini aytib bering.
5. Fotosamaraning qizil chegarasi nima?
6. Nima uchun fotosamaraning tajribalarda kuzatiladigan qonuniyatlarini yorug’likning mumtoz nazariyasi bo’yicha tushuntirib bo’lmaydi?
7. Fotosamara turlarini aytib bering.
8. Ichki fotosamara hodisasi nima va u qayerlarda qo’llaniladi?
9. Fotosamara uchun Eynshteyn nazariyasini tushuntiring.
10. Fotosamaraning qo’llanish sohalarini aytib bering.


MA’RUZALAR MATNI BO’YICHA TAYANCH IBORALAR:
Optika, yorug’lik, yorug’lik dastalarining mustaqilligi, yorug’likning qaytishi va sinishi, yorug’likning to’lqin va korpuskulyar nazariyasi, sindirish ko’rsatkichi, Gyuygens tamoyili, Ferma tamoyili, yassi elektromagnit to’lqini, to’lqin uzunligi va tarqalish tezligi, fazasi, to’lqin tenglamasi, to’lqin tenglamasining kompleks ko’rinishi, eyler formulasi, to’lqin superpozitsiyasi, turg’un to’lqinlar, do’ngliklar va tugunlar. Fur’ye yoyilmasi, qatori va integrali, yorug’lik oqimi, energiyasi, energiya zichligi, quvvati, bosimi, Lebedev tajribasi, konveksion ta’sir, radiometrik ta’sir, yorug’lik impulsi va zarrachalari soni, yorug’lik kuchi, yoritilganlik, yorituvchanlik, ravshanlik, fotometriya, yorug’likning mexanikaviy ekvivalenti, fotometrlar, Lyummer-Brodxun fotometri, interferensiya, kogerentlik, vaqt bo’yicha kogerentlik, fazoviy kogerentlik, fazalar farqi, optik yo’llar farqi, interferensiyaning maksimum va minimum shartlari, ko’rinuvchanlik parametri, interferension tuzilmalar, Gyuygens tamoyili, ikki nurli interferensiya, Yung tuzilmasi, interferensiya aperturasi, Frenel biko’zgusi va biprizmasi, yupqa plastinkalarda interferensiya, to’lqin fazasining o’zgarishi, teng og’malik va teng qalinlik interferension tasmalar, Nyuton xalqalari, interferometrlar amplitudasi bo’linadigan interferensiya, to’lqin fazasi bo’linadigan interferensiya, Jamen interferometri, interferension refraktometr, Fabri-P’yero etaloni, Lyummer-Gerke plastinkasi, yorug’lik difraksiyasi, ikkilamchi to’lqinlar va ularning interferensiyasi, Frenel-Gyuygens tamoyili, Frenel difraksiyasi, Fraungofer difraksiyasi, Frenel zonalari, to’lqin fazasini aniqlash, amplitudasini aniqlash, to’lqin amplitudasining to’lqin fronti sirti yuzasiga boKlikligi, grafik usulda amplitudani aniqlash, zonali plastinkalar, doiraviy teshikdan yuzaga keladigan difraksiya, doiraviy diskda yuzaga keladigan difraksiya, natijaviy to’lqin amplitudasining to’siq va ekran o’lchamlariga bog’liq bo’lishi, Puasson dog’lari, tekislik chetidan va tirqishdan bo’ladigan difraksiya, Frenel integrallari, Kornyu spirallari va ularning fokuslari, Fraungofer difraksiyasi, to’lqin fazasini va amplitudasini aniqlash, bitta va ikkita tirqishdan hosil bo’ladigan difraksiya, difraksion panjara va uning formulasi, difraksion panjara dispersiyasi, chiziqli va burchakli dispersiya, ajrata olish kuchi, nurlarning panjaraga burchak ostida tushishi, rentgen nurlarining difraksiyasi, Laue va Vulf-Bregg formulalari, golografiya, gologramma, yassi va sferik to’lqin golografiyasi, fazaviy munosabatlardan amplitudaviy munosabatlarga o’tish, ikki o’lchamli va uch o’lchamli golografiya, hajmiy tasvirga tushirish, Denisyuk usuli, rangli fotografiya, Fur’ye gologrammalari, zonali panjara , Reley panjaralari, yorug’lik nurlari, geometrik optika, yassi va sferik sirtlardan yorug’likning qaytishi, sindiruvchi burchak, og’dirish burchagi, prizma formulasi. sferik sirt tenglamasi, paraksial nurlar va parakstial optika, fokus masofasi, qavariq va botiq ko’zgu, Abbening nolinchi invariantasi, markazlashgan optikaviy tizimlar, paraksial nurlar, kollenear tasvir, Lagranj-Gelmgols teoremasi, bosh nuqta va bosh tekislik, kardinal tekisliklar, kollenear tasvirning invariantasi, apertura, sonli apertura, mikroskopning ajrata olish kuchi, teleskop, yoritgich asboblar, optik tizimlarning aberratsiyalari, sferik aberratsiya, astigmatizm, koma, distorsiya, sinuslar qonunidan chetga chiqish, aplantizm, xromatik aberratsiya, axromatizatsiya, anizotrop kristallar, anizotrop kristallar optikasi, dielektrik singdiruvchanlik ellipsoidi (yoki tenzori), Frenel ellipsoidi, ellipsoid tenglamalari, bir o’qli va ikki o’qli kristallar, musbat va manfiy kristallar, qutblangan nurlar, qutblanish darajasi, Malyus qonuni, Bryuster qonuni va burchagi, oddiy va g’ayrioddiy nurlar, bir o’qli va ikki o’qli kristallar, manfiy va musbat kristallar, oddiy va g’ayrioddiy nurlar tezligi va sindirish ko’rsatkichi, ikkilanib sinishda qutblanish, elliptik qutblanish, qutblangan nurlar interferensiyasi, dixroizm, qutblovchi asboblar, Nikol prizmasi, kristall plastinka qutblagichlar orasiga kiritilganda intensivliklarning o’zgarishi, anizoptropiya, mikroanizotropiya, makroanizotropiya, sun’iy anizotropiya, qutblanish tekisligining aylanishi, tabiiy va suniy aylanish, aylanish doimiysi, solishtirma aylanish doimiysi, optik faol moddalar, o’ngga va chapga aylantiruvchi moddalar, enantiomorf kristallar, magnit maydonida qutblanish tekisligining aylanishi, Verde doimiysi, saharimetrlar, polyarimetrlar, yorug’likning modda bilan o’zaro ta’siri, dispersiya, normal va anomal dispersiya, faza va guruh tezligi, dispersiyaning elektron nazariyasi, elektronni tutib turuvchi kuch, tormozlovchi kuch, majburlovchi kuch, dispersiya tenglamasi, rezonans yutilish, yorug’likning yutilishi, yutilish koeffitsiyenti, absorbsiya, qattiq jismlarda yutilish, Buger - Berr qonuni, Vavilovning yorug’likning yutilishiga oid tadqiqotlari, metall bug’lari spektri, bir fotonli yutilish, ko’p fotonli yutilish, nuriy yoki radiatsion so’nish, spektral chiziqlar eni, tabiiy so’nish qonuni, yorug’likning sochilishi, molekulyar sochilish, zichlik fluktuatsiyasi, Tindal hodisasi, kritik opalessensiya, Reley qonuni, Mandelshtamm-Brillyuen sochilishi, kombinatsion sochilish, majburiy sochilish, dunyo efiri, Fizo tajribasi, ergashish koeffitsiyenti, Maykelson-Morli tajribasi, maxsus nisbiylik nazariyasi, Eynshteyn postulatlari, Lorents almashtirishlaridan kelib chiqadigan xulosalar, uzunlik, vaqt intervali, massa, energiyaning tezlikka bog’liq bo’lishi, tezliklarni qo’shishning relyativistik usuli, optikada Doppler samarasi, nurlanish turlari - xemilyuminessensiya, elektrolyuminessensiya, katodolyuminessensiya, issiqlik nurlanishi, energetik yorituvchanlik, jismlarning nur yutish va nur chiqarish qobiliyatlari, nurlanish qonunlari, olamning ultrabinafsha halokati tushunchasi, Plank nazariyasi, uzluksiz va uzlukli nurlanish, energiya kvanti, kvant nazariyasi, fotosamara, fotosamara qonunlari, fototokning to’yinish qiymati, tormozlovchi potensial, to’yinish tokining intensivlikka bog’liqligi, fotoelektronlar kinetik energiyasining chastotaga bog’liqligi, Lenard, Lukirskiy, Prilejaev, Stoletov tajribalari, Eynshteyn formulasi, ichki va tashqi fotosamara, fotoelementlar, yorug’likning dualistik tabiati, Rentgen nurlari, x-nurlar, tormozlanish va xarakteristik Rentgen nurlari, Rentgen nurlarining qizil chegarasi, Kompton samarasi, Bote tajribasi, Rentgen fluorestenstiyasi, fotonlar, lazer, mazer, spontan va majburiy o’tishlar, inversion yoki o’ta band joylashish, o’tish ehtimolliklari, Eynshteyn koeffitsiyentlari, o’tish tezligi, Bolsman taqsimoti, lazer nurlarining xossalari, lazerlar turlari, generatsiya bo’sag’asi, lazer qurollari, past energiyaviy bo’sag’ali lazer.