Muftalar. Umumiy ma’lumotlar va vazifalari. Boshqarilmaydigan (doimiy biriktirilgan qo’zg’almas va kompensatsiyalovchi) muftalar

15.4-rasm. Tishli mufta
D = m·z, tishning balandligi h = 1,8 m bo’lsa:

_ez = T· k / ( 0,9 D₂ ·b ) ≤ [_ez] . (15.4)

Tishli muftalarning detallari konstruktsion va legirlangan po’latlardan tayyorlanadi. [_ez ] = (12-15) MPa qabul qilinadi.
Butsimon-sharnirli muftalarni tuzilishi kardon sharnirga asos- langan (Guk sharniri) (15.5 –rasm). Montaj kamchiliklarini kompensatsiya -lovchi muftalardan farqi, bu muftalar mashinaning tuzilmasida ino- batga olingan burchak o’qdoshligi (30  40) ga mos kelmagan vallarni biriktirish uchun transport va texnologik mashinalarda ishlatiladi.



15.5 –rasm. Butsimon-sharnirli mufta.


15.6-rasm Kompensatsiyalovchi Olьdgem muftasi mushtsimon

Butsimon palla- 1 o’zaro perependikulyar (tik) tekislikdagi yarim mufta bilan sharnirli bog’langan. Butsimon pallali yarim muftalar bilan biriktirishni yarim muftalarning ikkita yarim bo’laklardan- 2, 3 va 4, 5 -yarim muftalar valga shtiftlar yordamida biriktirilgan.

15.6-rasm. Olьdgem muftasi. diskli muftadir. Mufta ikkita yarim pallali 1 va 2 muftadan hamda oraliqda joylashgan disk 3 dan iborat. Perependikulyar tekislikda joylashgan disk va yarim muftalar orasidagi bo’shlik δ esa vallarning o’q bo’ylab, radial va burchak siljishiga olib keladi, natijada bu siljish- lar mufta yordamida tekislanadi. Odatda, o’qdosh bo’lmagan vallarning radial siljishi r  0,04d, burchak siljishi esa   030 orasida chegaralanishi kerak. Bu muftalar ezilishdaga kuchlanishga hisoblanadi:
_EZ = 6 k ·T ·D / [ h (D³ – d₁³ )] ≤ [_ez ] (15.5)
bu yerda k – dinamik koeffitsient; h – disk chiqig’ining balandligi;
D/d = (2,5….3) olinadi. [_ez ] = (15…20) MPa.