Muhammad al-Xorazmiy nomidagi Toshkent Axborot Texnalogiyalar Universiteti Elektron tijorat fakulteti talabasi Botirov Shohjahonning Elektron tijorat fanidan bajargan Topshirig’i №1 Guruh: ecs001 Bajardi: Botirov Shohjahon Tekshirdi

---

Muhammad al-Xorazmiy nomidagi
Toshkent Axborot Texnalogiyalar Universiteti
Elektron tijorat fakulteti talabasi
Botirov Shohjahonning
Elektron tijorat fanidan bajargan
Topshirig’i №1
Guruh:ECS001
Bajardi:Botirov Shohjahon
Tekshirdi:Xakimdjanova Dildora
Toshkent-2022

---

Электрон тижоратнинг моделлари (B2B, B2G, C2A, C2G) корхоналар мисолида.
B2B-Business to business(biznesdan biznesga)
Suv va plastic idish ishlab chiqaradigan ikki korxona misolida ko’radigan
bo’lsak
1) Plastik idish ishlab chiqaradigan korxona suv ishlab chiqaradigan
korxonaga mahsulot yetkazib beradi va bunda naqd pul yoki hisob
raqamiga ko’chirish orqali daromad qiladi. Bu bevosita 2 ta biznes
tomonidan amalga oshiriladi.
2) Suv ishlab chiqaradigan korxona o’z mahsulotiga reklama yopishtirish
yoki istemolchilarga reklamani yetkazish uchun bevosita boshqa
korxonaga murojaat qiladi.
3) Korxonalar o’rtasidagi hamkorlik va mablag’ almashish.
Izoh! Shaxsiy biznesimiz “Legal Grand Max” oziq-ovqat savdo do’koni va
“Alpen Gold” shokolad o’rtasidagi B2B modeli:
Har haftaning belgilangan kunida savdo do’konimiz hisobidan “Alpen Gold”
shokolad firmasiga buyurtma beriladi va buyurtma summasi bizning bank
hisobdan u firmaning bank hisobiga o’tkaziladi. Bu B2B electron tijorat
modeliga misol bo’la oladi.
B2G-Business to government(biznesdan hukumatga)
“Legal grand max” biznesidan davlatga to’lanadigan operatsiyalar:
1) Korxona pul aylanmasa 1 mlrd ga yetguncha davlatga daromadning 4%
ini soliq sifatida to’laydi.
2) Pul aylanmasa 1 mlrd dan oshsa soliq stavkasi 15%(12%)
ko’tariladi(NDS).
3) Yuridik shaxs tomondan to’lanadigan kommunal to’lovlar.
Legal grand max
Davlat
Legal grand max

---

4) Ishchi xizmatidan foydalanganlik uchun 12% ijtimoiy soliq.
5) Qonunni ma’muriy jihatdan buzganda to’lanadigan jarimalar.
6) Eksport va import bilan shug’ullangan taqdirda shartnoma va bojxona
xizmatlari.
7) Korxona hududini ijaraga bergan taqdirda ijara solig’i.
Izoh! Ushbu to’lovlarning barchasi bizning bank hisobdan davlat moliya vazirligi
bank hisobi, pensiya fondi va g’azna hisobiga electron tarzda pul o’tkazish orqali
amalga oshiriladi.
C2G-Consumer to government(xaridor(fuqaro)dan hukumatga)
Ushbu model o‘z ichiga elektron tijorat elementlarini:
1) soliqlarni yig‘ish
2) avtomobilni ro‘yxatdan o‘tkazish
3) patentni ro‘yxatga olish
4) kerakli ma’lumotni olish 
uchun xizmat qiladi. Natijada qog‘oz bilan ishlash hajmi kamayadi va zarur
protseduralar sezilarli darajada tezlashadi. Ilgari fuqarolardan uzoq vaqt navbatda
turish, davlat amaldorlari bilan muloqot qilish va ko‘plab qog‘oz hujjatlarni
tayyorlash va ko‘chirish talab qilgan bo‘lsa endi bir necha daqiqa vaqtni oladi. 
C2A-Consumer to Adminstration(istemolchi (fuqaro)dan agentlikka)
Ushbu modelda istemolchi bevosita davalt agentliklariga onlayn arizalar,
buyurtmalar berishi misol bo’lishi mumkin. Masalan:
1. O’qishga topshirmoqchi bo’lgan abituriyent DTM sayti orqali onlayn ariza
qoldira oladi.
2. Farzandini maktabgacha ta’limga topshirmoqchi ota-ona ham bevosita
onlayn ro’yxatdan o’tkazishi mumkin.
3. Elektron raqamli imzo uchun topshiriladigan onlayn ariza.
4. Korxona ochmoqchi bo’lgan jismoniy shaxs o’z korxonasi nomini onlayn
ariza orqali tanlashi va band qilishi mumkin.