Mundarija: Kirish I bob. Shaxsiy kompyuterlarning turlari, modellari haqida tushuncha

Tarmoq filtri – stabilizatorlar. Elektr ta’minoti tizimlarida yuqori kuchlanishdan va ortiq darajadagi tokdan tashqari, boshqa nosozliklar bo‘lishi ham mumkin. Masalan, elektr tarmog‘idagi kuchlanish yo‘l qo‘yilishi mumkin bo‘lgan chegaradan tushib ketadi. Tanishib o‘tilgan elektr energiyasining sakrashidan
tashqari, elektr ta’minoti liniyalarida elektrodvigatel va boshqa induktivli yuklamalar yaratadigan radiochastotali yo‘naltirishlar yoki impulsli xalallar yuzaga kelishi mumkin.
Raqamli qurilmalarni bir-biriga ulashdan avval (masalan, kompyuterni va tashqi qurilmani) quyida keltirilgan ba’zi bir xususiyatlarga ahamiyat bering:
1. Kompyuterga ulangan har bir kabel (masalan, kompyuterni va tashqi qurilmani bog‘lovchi) antenna vazifasini bajaradi. Tashqi elektromagnitli maydonlarning ta’sirida unga elektr kuchlanish yo‘naltiriladi. Bunday maydonlarning manbayi sifatida telefon apparatlari, elektron-nurli trubka, elektrodvigatellar, luminessentli
lampalar va indikatorlar, elektrostatik razryadlar va tabiiyki radioperedatchiklar (radio orqali tovushlar, signallar eshittiradigan apparat) ham bo‘lishi mumkin.

11.4-rasm. Tarmoq filtri.
2. O‘z navbatida raqamli sxemalar 1–2 V amplitudali xalallarga ham juda
tasirchan bo‘ladi. Bu sharoitni hisobga olib, binodagi barcha elektr simlar turli
xil xalallarni qabul qiladigan katta antenna sifatida ishlaydi, deb aytishimiz
mumkin. Tarmoq kuchlanishini bu xalalva tebranishlardan tarmoq filtri, ya’ni
stabilizatorlar yordamida xalos qilish mumkin (11.4-rasm).
Tarmoq filtrining texnik ko‘rsatkichlari quyida keltirilgan:
–– yuklama quvvatining yig‘indisi – 2,2 kW;
–– yuklamaning nominal toki – 10 A;
–– cheklovchi ko‘tara oladigan xalal toki – 2,5 kA dan kam emas;
–– maksimal yutiluvchi energiya – 150 J;
–– 100 A tokidagi xalallarga kuchlanishning chegaralangan darajasi – 700 V.
Bu turdagi qurilmalarda elektr kuchlanishni filtrlash va barqarorlashtirish bajariladi, tokning va kuchlanashning o‘zgarishi bostiriladi – bir so‘z bilan aytganda ular kompyuter va elektr ta’minoti zanjiri orasida buferli kaskad vazifasini bajaradi.
Filtr-stabilizatorlar yuqorida ko‘rib o‘tilgan sakrashlarni cheklovchi qurilmalarning to‘liq o‘rnini bosadi.
Bu asboblarning tuzilishi juda murakkab bo‘lib, ularning tarkibiga transformatorlar, kondensatorlar va chiqish kuchlanishining doimiy sathini ushlab turuvchi elementlar kiradi.

XULOSA

FOYDALANILGAN MANBALAR:

1. 
   Nigora Irgashovna Sodiqova, Yelena Aleksandrovna Korniyenko, Manzura Djurayevna Xoshimxodjayeva “Shaxsiy kompyuter va ofis qurilmalariga texnik xizmat ko‘rsatish” Kasb-hunar kollejlari uchun o‘quv qo‘llanma (2017)
   
2. 
   www.library.ziyonet.uz ta’lim portal
   
3. 
   Wikipediya www.uz.wikipedia.org