Мустақил иш Мавзу: “Умумий эмиттер схемасида уланган биполяр транзистор асосидаги кучайтириш каскадини ҳисоблаш”



Download 411,18 Kb.
Sana11.06.2022
Hajmi411,18 Kb.
#653212
Bog'liq
Mustaqil ish bajarish uchun namuna (1)

Электроника ва схемалар 2” фанидан


Мустақил иш
Мавзу: “Умумий эмиттер схемасида уланган биполяр транзистор асосидаги кучайтириш каскадини ҳисоблаш”
Бажарди: _________грух талабаси

ТАШКЕНТ-2022


Ишнинг мақсади:


Умумий эмиттер схемасида уланган биполяр транзистор (БТ) асосидаги кучайтириш каскадларини ҳисоблаш орқали талабаларнинг кучайтиргичлар бўйича назарий билим ва амалий кўникмаларини мустаҳкамлаш.

Берилган:



Вариант

Транзистор тури

База сокинлик токи , Iбп, мкА

Манбалаш кучланиши Ек, В

Коллектор қаршилиги Rк, Ом

Кучайтиришнинг паст частота чегараси fН, Гц

ххххх

2N2369A

50

5

620

100

1. 2N2369A транзистор параметрларини ҳисоблаш


1.1 Умумий эмиттер (УЭ) схемасида уланган 2N2369A транзистор кириш ва чиқиш статик характеристикалари оилаларини қуриш
УЭ схемасида уланган 2N2369A транзистор Iб = f(Uбэ) ( Uкэ = 0 В ва Uкэ = 10 В да) кириш статик характеристикаси оиласини олиш.
Бунинг учун 1- расмда келтирилган транзистор параметрларини ўлчаш схемасидан фойдаланилади.

1-расм.Транзисторнинг кириш статик характеристикаси оиласини олиш.

IБ ва UБЭ ларнинг олинган қийматларини 1 - жадвалга киритилади ва улар асосида 2N2369A транзистор кириш статик характеристикаси оиласи чизилади.



  1. жадвал.

УЭ схемасида уланган 2N2369A транзистор Iб = f(Uбэ) ( Uкэ = 0 В ва Uкэ = 10 В да) кириш статик характеристикаси оиласи

UКЭ=0В

UКЭ=10В

IБ, мкА

UБЭ, мВ

IБ, мкА

UБЭ, мВ

25

475

25

686

50

495

50

716

75

507

75

733

100

516

100

745

125

523

125

754

150

529

150

761

175

534

175

767

200

538

200

773

250

545

250

781

300

551

300

789

350

557

350

795

400

562

400

800

Ушбу жадвалда келтирилган қийматлар асосида транзистор кириш Iб = f(Uбэ) характеристикаси чизилади.





2-расм. 2N2369A транзисторнинг Iб = f(Uбэ) кириш характеристикаси графиклари.


УЭ схемасида уланган транзисторнинг Iк = f(Uкэ) (Iб = const) чиқиш статик характеристикаси оиласини олиш.


Бунинг учун қуйида келтирилган схемадан фойдаланилади.

Ib = const

3-расм. Транзисторнинг чиқиш статик характеристикаси оиласини олиш

Транзисторнинг Iк коллектор токи ва Uкэ коллектор ва эмиттер орасидаги кучланиш база токининг бир неча доимий қийматларида (Iб = 25 мкА; Iб = 50 мкА; Iб = 75 мкА; Iб = 100 мкА; Iб = 125 мкА; Iб = 150 мкА ) ўлчанади ва 2 жадвалга киритилади. Олинган натижалардан фойдаланиб, 2N2369A транзисторнинг Iк = f(Uкэ) ( Iб = const ) чиқиш статик характеристикаси оиласи қурилади.


2-жадвал.


УЭ схемасида уланган 2N2369A транзисторнинг Iк = f(Uкэ) ( Iб = const ) чиқиш статик характеристикаси оиласи.



UКЭ

IК
(IБ=25 мкА)

IК
(IБ=50 мкА)

IК
(IБ=75 мкА)

IК
(IБ=100 мкА)

IК
(IБ=125 мкА)

IК
(IБ=150 мкА)

0

-0,2609

-0,052726

-0,07986

-0,106091

-0,132894

-0,159651

0,5

2,307

5,440

8,310

10,91

13,296

15,496

1,0

2,313

5,456

8,335

10,943

13,337

15,545

2,0

2,327

5,489

8,385

11,009

13,418

15,639

3,0

2,341

5,522

8,436

11,084

13,499

15,733

4,0

2,362

5,554

8,487

11,152

13,58

15,827

5,0

2,379

5,588

8,540

11,218

13,662

15,922

6,0

2,394

5,618

8,588

11,284

13,743

16,017

7,0

2,407

5,654

8,637

11,35

13,824

16,112

8,0

2,421

5,687

8,693

11,418

13,906

16,207

9,0

2,434

5,720

8,741

11,484

13,985

16,3

10

2,450

5,752

8,789

11,552

14,067

16,396

15

2,517

5,919

9,043

11,884

14,472

16,868

20

2,590

6,086

9,307

12,218

14,882

17,344

Юқорида келтирилган жадвал асосида транзисторнинг Iк = f(Uкэ) чиқиш статик характеристикаси графиги чизилади (4-расм).



4-расм. 2N2369A транзисторнинг Iк = f(Uкэ) чиқиш статик характеристикалари графиги
1.2. УЭ схемасида уланган 2N2369A транзисторнинг вольт – ампер характеристикаларидан фойдаланиб, h – параметрларини график усулида аниқлаш

2N2369A транзистрорнинг h11э параметрини 1.1 пунктда келтирилган Iб = f(Uбэ) кириш статик характеристакалар оиласидан аниқлаймиз. Транзисторнинг статик иш режимини белгиловчи база сокинлик токининг берилган Iбп=50 мкА қиймати бўйича, Uкэ=10 В га оид графикдан А нуқтани белгилаймиз. А нуқтадан бир хил оралиққлардаги икки нуқталар учун ΔIб база токи ва Δuбэ кучланиш орттирмаларини топамиз. h11э параметрини қуйидаги формуладан топамиз:


5–расмдан Iб1=25 мкА, Iб2=75 мкА, Uбэ1=686 мВ, Uбэ2=733мВ эканлигини аниқлаймиз. Унда h11э параметр:


5–расм. h11э параметрини график усулида аниқлаш.
h12э параметр 2N2369A транзисторнинг Iб = f(Uбэ) кириш характеристикасидан аниқланади. Бунинг учун "А" ишчи нуқтадан горизонтал чизиқ Uкэ=0В га оид график билан кесишгунча ўтказилади. Транзистор коллектори ва эмиттери орасидаги кучланиш орттирмаси қуйидагича аниқлланади:
ΔUкэ= Uкэ2 – Uкэ1=10В – 0В=10В
Ушбу ΔUкэ орттирмага тўғри келадиган база ва эмиттерлар орасидаги кучланиш орттирмаси
ΔUбэ= Uбэп4 – Uбэ3=716мВ – 495мВ=221мВ.

6–расм. h12э параметрни график аниқлаш.

h12э параметрни қуйидагича аниқлаймиз:





h21э параметрни 2N2369A транзисторнинг Iк = f(Uкэ) (Iб = const) чиқиш характеристикалари оиласидан аниқлаймиз. Транзисторнинг чиқиш характеристикасидаги "А" ишчи нуқтани юклама чизиғининг (Ек = 5В, Rк = 620 Ом) Iбп = 50 мкА га оид чиқиш ВАХ билан кесишиш нуқтаси каби топамиз.


Iк токлар ўқида Ек/ Rк = 8,06 мА қийматни белгилаймиз.
Uкэ кучланиш ўқида Екэ = 5В нуқтани белгилаймиз.



7– расм. h21э параметрни график усулда аниқлаш.

"А" нуқта координаталари қуйидагича: Iкп =5,5 мА, Uкэ=1,6 В. Ишчи нуқтадан вертикал чизиқ ўтказиб, Iб1 = 25 мкА и Iб3 = 75 мкА га оид ВАХ графиклари билан кечишган нуқталарини белгилаймиз. Бу ҳолда ΔIб база токи орттирмаси:


ΔIб = Iб3 – Iб1=75 мкА – 25 мкА=50мкА


ΔIб база токи орттирмасига тўғри келувчи коллектор токи орттирмаси қуйидагича топилади:


ΔIк = Iк2 – Iк1=8,4 мА – 2,4 мА = 6 мА


h21э параметр қуйидаги формуладан топилади:





h22э параметр 2N2369A транзисторнинг Iк = f(Uкэ) чиқиш характеристикалари оиласидан топилпди. Бунинг учун характеристикалар оиласининг Iбп = 50 мкА га оид графигида "А" ишчи нуқта ёқинида бир хил узоқликда икки нуқта белгилаб коллектор ва эмиттер орасидаги кучланиш орттирмаси топилади:



8– расм. h22э параметрни графиик усулда аниқлаш.

ΔUкэ = Uкэ2 – Uкэ1= 2,84В – 0,84В = 2 В


Uкэ орттирмасига тўғри келадиган коллектор токининг орттирмаси:


ΔIк=Iк4 – Iк3=5,5мА – 5,45мА = 0,05 мА

Унда h22э параметр қуйидагига тенг:





1.3. 2N2369A транзистор кириш ва чиқиш қаршиликлари қуйидаги формулалардан топилади: по формулам:






1.4 2N2369A транзисторнинг β ток бўйича узатиш коэффициенти:







2. УЭ схемали кучатиргич каскади элементлари параметрларини ҳисоблаш



9– расм. УЭ уланган транзисторли кучайтиргич каскади схемаси.


2.1 Каскад резистив элементларини ҳисоблаш
Сокинлик режимида бўлгич токини аниқлаш

Сокинлик режимини таъминловчи қрашиликлар йиғиндисини аниқлаш.





Rэ қаршиликдаги кучланиш:





Резистив элемент қаршилигини аниқлаш (Е24 қаршиликлар номигналлари асосида).



Е24 қаршиликлар қийматлари асосида қуйидагига эга бўламиз




Е24 қаршиликлар қийматлари асосида қуйидагига эга бўламиз




Е24 қаршиликлар қийматлари асосида қуйидагига эга бўламиз



2.2 Каскад элементлари сиғимларини ҳисоблаш
Ўзгарувчан ток бўйича Rэ қаршиликни шунтловчи конденсатор сиғимини аниқлаш.



Е24 қийматлари асосида қуйидагига эга бўламиз: Сэ = 24 мкФ.


Бўлувчи конденсаторлар сиғимларини аниқлаш.

Е24 қийматлари асосида қуйидагига эга бўламиз: Ср1 = Ср2 = 9 мкФ.

2.3. Элементларнинг аниқланган параметрларини қўллаган ҳолда УЭ схемасида уланган 2N2369A транзистор асосидаги кучайтиргич схемасини йиғамиз(10–расм). R1 ни номинал қаршилиги 2·R1=13,6 кОм бўлган реастат билан алмаштирамиз, Е24 қаршиликлар қийматлари асосида қуйидагига эга бўламиз: 2·R1=13 кОм. Uкир = 0 ни ўрнатамиз(кириш сигнали йўқлик шарти) ва R1 ўзгарувчан қаршиликни ўзгартириб ( , Uбэп) сокинлиик режими ўрнатилишига эришамиз.





10–расм. Сокинлик режимидаги УЭ схемасида уланган 2N2369A транзистор асосидаги кучайтиргич каскади


Сокинлик режимида , Uбэп= 713 Мв бўлади. Булар берилган қийматларга жуда яқин.
Мослашган қиймат R1=3,445 кОм.

3. Кучайтиргич каскади параметрларини аниқлаш.


УЭ схемасида уланган 2N2369A транзистор асосидаги кучайтиргич каскади кириш қаршилигини ўлчаймиз. Бунинг учун аввалида схема киришига fср=10 кГц частотада 5 мВ сигнал берамиз ва Uкир ҳамда Uчиқ қийматларини қайд қиламиз (схема 4). Бунда вольтметрлар ўзгарувчан кучлланишни ўлчаш режимига қўйилади (AC).





11–расм. Салт ишлаш режимидаги УЭ схемасида уланган 2N2369A транзистор асосидаги кучайтиргич каскади
Кучайтиргич каскадининг кириш кучланиши Uкир=2,599 мВ.
Кучайтиргич каскадининг чиқиш кучланиши Uчиқ=164 мВ.
Кучайтиргич каскадининг кириш кучланишини аниқлаш.
Схеманинг кириш занжирига (11–расм) қўшимча ўзгарувчан қаршилик улаймиз ва унинг қийматини ўзгартириб каскад кириш занжирига уланган вольтметр кўрсатиши U = Uкир/2 бўлишига эришамиз (12–расм).

12–расм. Кириш қаршилигини ўлчаш.
Ўзгарувчан қаршиликнинг қайд қилинган қииймати кучайтиргич кириш қаршилигига тенг бўлади: Rкир=230 Ом.
Кучайтиргич каскадининг чиқиш қаршилигини аниқлаш.
Бунинг учун қасқад чиқиш занжирига ўзгарувчан қаршилик улаймиз ва унинг қийматини ўзгартириб каскад чиқиш занжирига уланган вольтметр кўрсатиши U = Uкир/2 бўлишига эришамиз (13–расм).



13–расм. Каскад чиқиш қаршилигини ўлчаш.
транзистор сопротивление каскад напряжение
Ўзгарувчан қаршиликнинг қайд қилинган қииймати кучайтиргич чиқиш қаршилигига тенг бўлади: Rчиқ=340 Ом.
Каскаднинг кириш ва чииқиш занжирларига уланган мослашган режимидаги вольтметрлар ва амперметрлар (13–расм) кўрсатишлари бўйича кучайтиргич кучайтириш коэффициенти аниқланади:


– қувват бўйича кучайтириш коэффициенти
Построим амплитудно-частотную характеристику усилительного каскада, собранного на транзисторе 2N2369A по схеме с ОЭ.

14– расм. Кучайтиргич каскади АЧХсини ўлчаш.

15– расм. УЭ транзистор схемастидаги кучайтиргич каскади АЧХси.


Келтирилган графикдан кучланиш ва ўтказиш оралиғи Δf бўйича кучайтириш коэффициентларининг максимал қийматлари топилади.


дБ– кучланиш бўйича кучайтириш коэффициенти максимал қиймати.
дБ– кучланиш бўйича кучайтириш коэффициенти чегаравийв қиймати.
Ўтказиш оралиғи:

Δf = fв – fн = 23,878 МГц – 309 Гц = 23,569 МГц


ХУЛОСА

Мен 2N2369A биполяр транзисторасосидаги кучайтиргич каскадини ҳисоблаш ва характеристикаларини ўлчаш бўйича билим ва амалий кўникваларни мустахкамладим.


Мустақил ишни бажариш мабойнида УЭ схемасида уланган 2N2369A транзистор кириш ва чиқиш статик характеристикалари оилаларини қурдим, h – параметрларни ҳисобладим, ва ҳ.к. (ўзингиз ёзасиз) ........................................ .....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................


Download 411,18 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish