Mustaqil ish Bajardi: Shermatova Adolat Qabul qildi: Xodjayev A. Mavzu: Magmatizm Magma va lava haqida tushuncha



Download 3,72 Mb.
Sana26.03.2023
Hajmi3,72 Mb.
#921961
Bog'liq
uzbMagmatizm

Mustaqil ish

Bajardi: Shermatova Adolat

Qabul qildi: Xodjayev A.

Mavzu: Magmatizm

Magma va lava haqida tushuncha

  • Magma (grekchadan – zich moy) yer bag`rining chuqur qismidan chiqib keluvchi gazsimon mahsulotlar bilan to’yingan sovishidan magmatik tog` jinslari hosil bo`livchi va yer qarining asosiy qismini tashkil qiluvchi silikat qorishma. Vulkan botilishidan magma yer yuzasiga oqib chiqadi, o`zida erigan o`chuvchi komponentlardan xalos bo`ladi va lava deb nomlanadi.

Vulqon — Yer poʻstidagi yoriqlar, kanallar orqali lava, issiq gaz, suv bugʻlari va jins boʻlaklarini chiqarib turadigan geologik tuzilma.

Magmatizm

  • Magmatizm — magmaning suyulishi, uning evolyusiyasi, harakati, boshqa qattiq jinslar bilan oʻzaro taʼsiri va qotishini oʻz ichiga olgan jarayonlar majmui. Magmatizm Yerning chuqur qismidagi faol harakatlarning eng muhim koʻrinishlaridan biri.

Magmatik tog’ jinslari

  • Magmatik togʻ jinslari — otqindi togʻ jinslari. Magmaning Yer po’sti va yer yuzasida sovushi va kristallanishi natijasida vujudga keladi. Magma chuqurlikda, Yer po’stida, shuningdek, oqib chiqqach yer ustida ham qotishi mumkin. Shunga qarab Magmatik togʻ jinslarini 2 asosiy sinfga: intruziv togʻ jinslari va effuziv togʻ jinslariga boʻladilar.

Intruziv togʻ jinslari

  • Intruziv togʻ jinslari - magmaning Yer poʻstida qotishidan hosil boʻlgan toʻliq kristall magmatik togʻ jinslari. Bular magma haroratining million yillar davomida asta-sekin pasayishi natijasida, undagi uchuvchan komponentlar (suv bugʻi, xlor, ftor va b.) ishtirokida kristallanadi.

Uchuvchan komponentlar minerallarning magmadan kristallanish jarayonini tezlashtiradi. Hosil boʻlgan chuqurligiga qarab, abissal (juda chuqurda hosil boʻlgan) — granitlar, dioritlar, gabbro va vagipabissal (effuziv va chuqurda hosil boʻlganlari oraligʻidagi) — gabbro porfiritlar, granit porfirlar togʻ jinslariga boʻlinadi.

  • Uchuvchan komponentlar minerallarning magmadan kristallanish jarayonini tezlashtiradi. Hosil boʻlgan chuqurligiga qarab, abissal (juda chuqurda hosil boʻlgan) — granitlar, dioritlar, gabbro va vagipabissal (effuziv va chuqurda hosil boʻlganlari oraligʻidagi) — gabbro porfiritlar, granit porfirlar togʻ jinslariga boʻlinadi.

Tarkibidagi kremnizion miqdoriga qarab quyidagi guruhlarga bo’linadi:

  • Tarkibidagi kremnizion miqdoriga qarab quyidagi guruhlarga bo’linadi:
  • Nordon jinslar SiO2 miqdori 64-78 % (granit, granodiorit, liparit va hokazo).
  • O`rta jinslar SiO2 miqdori 53-64% (siyenit, diorit, trahit va hokazo).
  • Asosli jinslar SiO2 miqdori 44-53% (gabbro, bazalt, diabaz va hokazo).
  • Ultraasosli jinslar SiO2 miqdori 44% dan past.

Effuziv togʻ jinslari

  • Effuziv togʻ jinslari — yer yuzasida yoki yer poʻsti qatlamining yuqori qismida lavaning sovishi mobaynida hosil boʻlgan magmatik togʻ jinslari; ularning maʼlum bir qismi suv osti vulkanlari otilib chiqqanda vujudga keladi.

Eng koʻp tarqalganlari bazalt, andezit va ular oraligʻidagi jinslar; kamroq uchraydiganlari datsit va liparitlar boʻlib, ishqorli va ultraasoslilari yanada kamroq uchraydi. Asosiy minerallari: plagioklaz, dala shpati, ortopiroksen, klinopiroksen, amfibol, biotit va kvars. Aksessor minerallari: ortit, ksenotim, sirkon, apatit, ilmonit va magnetit. Effuziv togʻ jinslari paydo boʻlish sharoitlariga koʻra, 3 yirik guruhga — piroklastik jinslar, lava jinslari va ekstruziv jinslarga boʻlinadi.

  • Eng koʻp tarqalganlari bazalt, andezit va ular oraligʻidagi jinslar; kamroq uchraydiganlari datsit va liparitlar boʻlib, ishqorli va ultraasoslilari yanada kamroq uchraydi. Asosiy minerallari: plagioklaz, dala shpati, ortopiroksen, klinopiroksen, amfibol, biotit va kvars. Aksessor minerallari: ortit, ksenotim, sirkon, apatit, ilmonit va magnetit. Effuziv togʻ jinslari paydo boʻlish sharoitlariga koʻra, 3 yirik guruhga — piroklastik jinslar, lava jinslari va ekstruziv jinslarga boʻlinadi.

Magmatik tog’ jinslari

E’tiboringiz uchun rahmat


Download 3,72 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©www.hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish