Mustaqil ish fan: Hayot faoliyati havfsizligi Guruh: 830-19 Bajardi: Gulimmatov Oxunjon

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA KOMUNIKATSIYALARNI RIVOJLANTRISH VAZIRLIGI

MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI

MUSTAQIL ISH
Fan: Hayot faoliyati havfsizligi
Guruh:830-19
Bajardi:Gulimmatov Oxunjon
Toshkent-2021


Mavzu: Tez tibbiy yordam kelgunga qadar birinchi tibbiy yordamni ko'rsatish


Reja:

1. ASOSIY TOZALIK VA HIMOYA

2. QON KETISHDA BIRINChI TIBBIY YORDAM KO`RSATISH.
3. ISSIQLIK NATIJASIDA KELIB CHIQADIGAN KUTILMAGAN HODISALAR
4. BURUNDAN OQAYOTGAN QONNI QANDAY TO’XTATISH
5.KATTA KESILGAN JOYLAR
6.FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR
7.XULOSA

ASOSIY TOZALIK VA HIMOYA

Inson jarohat olganda, eng muhim narsalardan biri unga yordam berishdir. Lekin unga yordam berganda, siz o’zingizni OITS va shu kabi qon orqali yuqadigan boshqa kasalliklardan o’zingizni himoya qilishingiz kerak. Agar, biror kishida qonli jarohati bo’lsa, unda:

1.Agar iloji bo’lsa, jarohatlangan odamga jarohat joyiga qattiq bosish yo’li orqali, qonni qanday to’htatishni ko’rsating.
2.Bordiyu, yaralangan odam qonni o’zi to’htata olmasa, unda, siz yordam berayotganingizda qondan saqlanish maqsadida jarohatlangan joyni toza va qalin latta bilan bosishdan oldin, tibbiy qo’lqop yoki toza plastik pa- ket(selofan paket)ni qo’llaringizga kiyib oling.
Qonga burkangan igna yoki boshqa o’tkir narsalardan o’zingizni ehtiyot qiling. Yaralarni quruq va toza bint bilan himoyalang. Ayniqsa, falokat, urishish yoki avariya tufayli ko’pchilik jarohat olgan vaziyatlarda birinchi yordam ko’rsatayotganda ehtiyot bo’ling. Agar qo’lingizga qon yoki odam tanasining boshqa suyuqliklari tekkan bo’lsa, unda tezda sovun bilan yuvib tashlang. Agar, shu kabi suyuqliklar tanangizni boshqa joylariga tekkan bo’lsa (ayniqsa ko’zlarga), unda bu joyni ko’p miqdordagi suv bilan yuvib tashlang.


Birinchi tibbiy yordam — bu to’satdan kasal bo’lib qolgan yoki yaralangan shaxsga voqea sodir bo’lgan joyda va tibbiy muassasaga yetkazilgunga qadar bo’lgan vaqtda ko’rsatiladigan shoshilinch tibbiy yordam tadbirlari majmuasidir. Hozirgi vaqtda bu atama rasman qo’llanilmaydi va eskirgan hisoblanadi, ammo shunday bo’lsada, adabiyotlarda birinchi tibbiy yordam so’ziga tez-tez ko’z tushadi.

Terminologiya
Uzoq vaqt davomida jarohatlanganlarga u yoki bu yordam berishni atashda terminologik qiyinchiliklar mavjud edi. Qonun hujjatlarida jabrlanuvchilarga tibbiy malakaga ega bo’lmagan shaxslar tomonidan ko’rsatiladigan yordamni tasvirlash uchun «birinchi yordam (BY)», «birinchi tibbiy yordam (BTY)», «shoshilinch yordam», «shifokorgacha yordam» va boshqa atamalar ishlatilgan.
Bu ko’plab muammolarni keltirib chiqargan — masalan, qonun hujjatlariga muvofiq tibbiy yordam litsenziyaga ega tibbiy muassasalar tomonidan ko’rsatiladi. Shu sababli, «birinchi tibbiy yordam» atamasi mutaxassis bo’lmagan shaxs tomonidan taqdim etilgan yordamni ifodalash uchun foydalanilganda «BTY» — bu tibbiy yordam turi emasligini anglatardi va bu bema’ni hisoblanardi.
M. V. Buyanov va Y. A. Nesterenkoning «Birinchi tibbiy yordam: Darslik» (Moskva: Meditsina, 2000) kitobida «BTY» va «birinchi yordam» tushunchalari bir-birining o’rnini bosadigan ma’nolarda ishlatilgan.
Yaqin-yaqingacha mutaxassis bo’lmagan shaxslarga birinchi yordam ko’rsatishni o’rgatish standartlashtirilmagan edi turli ta’lim dasturlariga ko’ra amalga oshirilardi. Nomutaxassislarga ko’pincha dori qutichada (aptechka) dori-darmonlar olib yurish va muayyan vaziyatlarda ularni ishlatish tavsiya etilardi. So’nggi paytlarda, deyarli barcha mamlakatlarda, nomutaxassislarga jabrlanganlarga yordam ko’rsatishda dori vositalaridan foydalanishga ruxsat berilmaydi yoki tavsiya qilinmaydi. Tibbiy yordam ko’rsatishning standart (milliy) algoritmlari va protokollari paydo bo’lishi bilan faqat tibbiy mutaxassislar ko’rsatishi mumkin bo’lgan amallarni qisqa muddatli ta’lim olgan har qanday o’tkinchi odam ko’rsatishi mumkin bo’lgan yordamdan yakuniy ravishda ajratish rasmiylashtirildi. Terminologik muammolarni bartaraf etish uchun «birinchi yordam» atamasi qonun hujjatlari va rasmiy hujjatlardan chiqarib tashlandi. Hozirgi paytda yordam ko’rsatuvchining mavqei va malakasiga qarab, «BY», «birinchi mediko-sanitar yordam» (shu jumladan, shifokorgacha BY) va «shoshilinch tibbiy yordam» (shu jumladan ixtisoslashgan tez tibbiy yordam) terminlari qo’llaniladi.