Toshken tibbiyot akademiyasi Urganch filiali pediatriya fakulteti pediatriya yo'nalshi 121_B-guruh talabasi Shamsiddinov Umidjonning fiziologiya fanidan mustaqil ishi
Mustaqil Ish;EKG(Elektrokardiogramma)
Reja;
1.Elektrokardiogramma haqida umimiy tushuncha
2.Elektrokardiogramma turlari haqida
3.Elektrokardiogramma tishchalari va ular haqida ma'lumot
4.Tibbiyotdagi EKGning ahamiyati.
Elektrokardiogramma (elektro., kardio... va gramma) (EKG) — yurak muskuli ishlayotganda hosil boʻlgan elektr impulslari yozib olingan egri chiziq. E. elektrokardiograf yordamida qogʻozga yoki fotoplyonkaga tushiriladi. Butun gavdaga tarqaluvchi yurak toklari (harakat toklari) EKG si gavdaning turli qismlari (koʻkrak qafasi, qoʻl va oyoqlar)ga oʻrnatilgan va elektrokardiografga ulangan elektrodlar bilan yozib olinadi. Hozirgi zamon tibbiy texnika yutuqlari tekshirilayotgan odam ancha uzoq masofada boʻlsa ham tele yoki radiouzatkichlar yordamida EKGni yozib olish imkoniyatiga ega. Bunday usullar ogʻir jismoniy sinovlarda, sportchilar, kosmonavtlar va boshqalarning yurak faoliyatini kuzatish imkoniyatini beradi
Sogʻlom odamlar EKGsi gavda tuzilishi, yoshi va boshqalarga bogʻliq. Ammo normal EKGda har doim yurak muskulining ketma-ket qoʻzgʻalishini aks ettiruvchi tishchalar va intervallarni farq qilish mumkin. Turli kasalliklarda EKG tishchalarining oʻlchami, oraliqlari va yoʻnalishi, intervallar (segmentlar)ning davom etishi hamda joylagdishi anchagina oʻzgaradi. EKG yordamida yurak ritmining turli oʻzgarishlari, yurakning ishemik kasalligi, miokard infarktining xarakteri va bosqichlari aniqlanadi. EKG yurak kasalliklarini diagnostika qilishda boshqa usullardan samarliroq hisoblanadi
Elektrokardiogramma turlari
Belgilangan va shubha qilingan muammo turiga qarab, EKGning boshqa turlari ham bajarilishi mumkin:
Bazal EKG (dam olish holatida): bu klassik tekshirish usuli, bemor divanda yotgan holda yotadi va uning tanasiga elektrodlar qo'yiladi;
Xolter dinamik EKG: bu kichik ko'chma elektrokardiograf yordamida amalga oshiriladi, bu 24 soat davomida yurak faoliyatini doimiy ravishda qayd etishga imkon beradi, aks holda noma'lum bo'lgan hodisalarni (aritmiyalar, koronar etishmovchilik va boshqalar) ajratib ko'rsatadi;
EKG mashqlari-bu yurak urishini jismoniy stress ostida, elektrokardiogramma va qon bosimini real vaqtda kuzatish. Bu qon bosimi xatti -harakatlarini kuzatish va jismoniy ish paytida aritmiya va miokard ishemiyasi hodisalarining boshlanishini ajratib ko'rsatish imkonini beradi;
Loop yozuvchisi: bu kunduzi yurakning elektr faolligini qayd etuvchi va tunda operatsiya markaziga ma'lumotlarni uzatuvchi asbobni teri ostiga qo'llash orqali amalga oshiriladi. Tadqiqot bir necha oy davom etishi mumkin va u kamdan -kam uchraydigan, ammo jiddiy yoki xavfli hodisalar, masalan, xatarli aritmiyalar, senkoplar mavjudligini baholash uchun ko'rsatiladi.
Boshqa kardiologik tekshiruvlar
Elektrokardiogramma - bu yurakning asosiy va asosiy tekshiruvlaridan biri, ammo bu yurak faoliyatini baholashga imkon beradigan yagona tadqiqot emas.
Tishlar - EKG bo'limlari izoline ustida joylashgan, ularning ma'nosi quyidagicha:
P- atriyaning qisqarishi va bo'shashish jarayonlarini aks ettiradi.Q, S- interventrikulyar septumning qo'zg'alish jarayonlarini aks ettiradi.R- qorinchalarning qo'zg'alish jarayoni.T- qorinchalarning bo'shashishi jarayoni.
Intervallar EKG ning izoliniyada yotgan bo'limlaridir.
PQ- impulsning atriyadan qorinchalarga tarqalish vaqtini aks ettiradi.
Segmentlar - EKGning bo'limlari, shu jumladan interval va to'lqin.
QRST- qorinchalarning qisqarish muddati.ST- qorinchalarning to'liq qo'zg'alish vaqti.TP yurakning elektr diastolasi vaqtidir.
Elektrokardiogrammani yozishda uch standart va oltita ko‘krak ulanishlaridan foydalaniladi. I standart ulanishda elektrokardio- gramma elektr toklari ulanish holatida o‘ng va chap qo‘ldan yozib olinadi. IIsida elektr toki, o‘ng qo‘l va chap oyoqdan, III sida chap qo‘l va chap oyoqdan yozib olinadi.
Elektrokardiogrammani ko‘krak ulanishida yozib olishda harakat toki bevosita yurak sohasida olinadi. Elektrodlarning biri o‘ng qo‘lga bog‘lanib, hamma ko‘krak ulanishlari yozib olinmaguncha yechilmaydi. Ikkinchi ko‘krak elektrodi ko‘krak qafasining quyidagi nuqtalariga o‘rnatiladi. To‘shning o‘ng qirrasida to‘rtinchi qovurg‘a oralig‘iga—birinchi ko‘krak ulanishi (CR1 yoki V1), beshinchi qovurg‘a oralig‘ida to‘shning chap qirrasida — ikkinchi ko‘krak ulanishi (CR2 yoki V2); keyinchalik ko‘krak elektrodi beshinchi qovurg‘a
oralig‘idagi ma’lum tanish chiziqlar bo‘ylab har doim olib qo‘yib turiladi, shunday qilib, elektrodning chap to‘sholdi chizig‘ida joylashgani uchinchi ulanish (CR3 yoki V3), chap o‘rta o‘mrov
chizig‘i bo‘ylab joylashgani to‘rtinchi ulanish (CR4 yoki V4), old qo‘ltiq chizig‘i bo‘ylab joylashgani beshinchi ulanish (CR5 yoki V5) va o‘rta qo‘ltiq chizig‘i bo‘ylab joylashgani oltinchi ulanish (CR6 yoki V6) bo‘ladi.
Q va T to'lqinlari orasidagi intervalni uzaytirish miyokardit, revmatizm, skleroz yoki koronar kasalliklarni ko'rsatadi. Q qiymatlari normaga mos kelmasa, bu miyokard patologiyasini ko'rsatadi.
Agar R to'lqini barcha yo'nalishlarda ko'rsatilmasa, bu qorincha gipertrofiyasi mumkinligini ko'rsatadi.
ST segmentidagi og'ishlar miyokard ishemiyasini ko'rsatadi.
Diapazondan tashqarida bo'lgan T to'lqini gipokalemiya yoki giperkalemiyani ko'rsatishi mumkin.
P to'lqinining kengayishi, ayniqsa ikki marta, atrioventrikulyar blokadani ko'rsatadi.
ST segmentidagi keskin o'sish bemorda o'tkir yurak xuruji yoki perikardit xavfi borligini va uning tushishi miyokard ishemiyasini yoki odamning yurak glikozidlarini qabul qilishini ko'rsatadi
