Mustaqil ishi impendans va to’liq elektr oʻtkazuvchanlik hamda manba turlarini o’zgartirish va qo’llash

.
O’GIRILGAN DIODLAR
O’girilgan diodlar ham tunnelli diodlarga o’xshash bo’lib, volt-amper xarakteristikasida, dunglik va chuqurlik fazasidagi farq kichik bo‘ladi.
3-rasm
Diodda aralashma kritik kontsentratsiyada olinib, teskari yo’nalishdagi o’tkazuvchanlik to’g’ri yo’nalishdagi o’tkazuvchanlikdan katta bo‘ladi. Bunday diodlarning teskari yo’nalishdagi volt –amper xarakteristikasi to’g’rilovchi diodlarnikiga o’xshash bo‘ladi.
Varikap – bu yarim o‘tkazgichli diod bo’lib, sig‘im teskari yo’nalishdagi kuchlanishga bog’liq bo‘ladi. Teskari kuchlanish ortishi bilan p-n o’tish sig‘imining kamayishi quyidagi ifoda.
CU = Co[ /k+U]1/n
asosida boradi. Bunda  - kontakt potensiallar ayirmasi ;
Cu –kuchlanish U qiymatga yetgandagi sig‘imi ;C0- diodga kuchlanish berilmagan holdagi sig‘imi ; n- varikapning turiga bog’lik bo’lgan koeffitsiyent (n = 2…3).
Varikaplar galliy arseniddan tayyorlanib, unda asosiy bo‘lmagan zaryad tashuvchilar kontsentratsiyasi kam bo‘ladi. Teskari yo’nalishdagi differentsial qarshiligi katta bo‘ladi.Varikaplar kontur chastotasini avtomatik tarzda sozlash ishlarida generator va geterodinlar chastotalarini o‘zgartirishda ishlatiladi.
Signal chastotasini ko‘p aylantiruvchi varikaplar varaktor deb ataladi. Asosiy parametrlari : varikapning aslligi Q; sig’imini o‘zgartirish koeffitsiyenti Kc , umumiy sig‘imi CB.

Tranzistor- ishlaydigan va boshqaradigan uchta kontaktga ega mahkamlangan yoki mahkam bulmagan yarim o’tkazgichli eliktr qurilmasi.asosiy xususiyati triodning ishi bilan bir xil. o’zgarish parametrlarini ishchi eliktrodlari bilan nazorat signallari yordamida o’zgartiradi. 1948 – yili D.Bardin va V.Bratteyn nuqtali n-p o’tishlar bilan ishlab turib ikki n-p o’tishli qurilma quvvati buyicha elektr tebranishlarni kuchaytirish qobilyatiga egaligini guvohi bo’lishdi.

• 
  

Bu qurulmani ular TRANZISTOR deb atashdi. Tranzistor Ingliz- tilidan olingan bulib ,,TRANSFER’’- o’zgartiruvchi va ,,REZISTOR’’- qarshilik degan manoni bildiradi. Bugungi kunda Bir yoki bir nechta n-p o’tishli va uch yoki undan ko’p uchlari Bo’lgan elektr o’zgartiruvchi yarim o’tkazgichli asbob Tranzistor deb nomlanadi. Tranzistorlar konstruksiyasi bo’yicha nuqtali va yassi bo’lish mumkun. Bugungi kunda faqat yassi tranzistorlar ishlab chiqariladi.

• 
  Tranzistor – eng ko’p tarqalgan yarimo’tkazgich kuchaytirgich asbobdir. Tranzistor yarimo’tkazgich material asosida yasalgan bo’lib, yaqin joylashgan ikki o’zaro ta’sirlashuvchi p-n o’tishlaridan tashkil topgan. Ikkala p-n o’tishlarni yarimo’tkazgichning uch sohasi ajratib turadi. Bu sohalar mos ravishda ,,emitter’’, ,,kollektor (chekka sohalar) va ,,baza’’ (o’rta soha) deb ataladi.