Mustaqil ishi topshirdi : N. Qarshiyeva Qabul qildi: F. Muqimova Pazandachilikda ishlatiladigan asbob uskunalar va moslamalar haqida ma’lumotlar Ovqatni tayyorlashga kirishishdan oldin qo‘llarni sovun bilan yuvish

Don mahsulotlari juda ko‘p guruhlarga bo‘linadi. Ularga yormalar ( guruch, grechixa, manniy, arpa, suli, tariq), dukkakli donlar (mosh, loviya, no‘xat), makaron mahsulotlari, non va non mahsulotlari kiradi. Ulardan tayyorlanadigan taomlar uglevodlar, mineral moddalar va vitaminlarga boy bo‘ladi.

Don mahsulotlarining oziqlilik qiymati ulardagi oqsil, uglevod, yog‘, mineral moddalar va vitaminlarning miqdoriga bog‘liq. Bu mahsulotlar tarkibida oqsil 8-12%, kraxmal 65-78%, yog‘ 0,3-9%, mineral moddalar 2% gacha bo‘ladi, shuningdek, ko‘p miqdorda B₁, B₂, PP, E singari vitaminlar ham mavjud.

Ovqatlanishda yorma, dukkakli donlar va makaron mahsulotlaridan har xil lazzatli taomlar tayyorlashda foydalaniladi.

Oziqaviy qiymati va tarkibidagi darmondorilarning ko‘pligi bo‘yicha grechixa, so‘k, suli birinchi o‘rinda turadi, manniy va guruch keyingi o‘rinlarda turadi. Yormalar tarkibida, asosan, mineral moddalardan fosfor

va kalsiy kam bo‘ladi, shuning uchun ular sutda pishiriladi yoki sut qo‘shib tortiladi.

Don mahsulotlari tarkibidagi kletchatka moddasi ovqat hazm bo‘lishida, ichak faoliyatini yaxshilashda yordam beradi. Yormalardan taom tayyor- lashdan oldin ularga birinchi ishlov beriladi. Masalan, taom tayyorlashda avval ulardagi tashqi moddalar terib tozalanadi, manniy yormasi elanadi.

Guruch, so‘k va perlovka tarkibidagi yog‘ oksidlanishi natijasida achchiq ta'm berishi mumkin. Shuning uchun ular avval iliq, so‘ngra issiq suvda yuviladi. Manniy, grechixa, gerkules yormalari yuvilmasdan ishlatiladi. Yormalarni yuvilganda ular tarkibidagi oziq moddalarning ozginasi suvga chiqib ketadi. Perlovka yormasi juda sekin pishadi, shuning uchun uni pishirishdan oldin 2-3 soat sovuq suvda ivitiladi. Grechixa yormasini ham tez pishishi uchun yog‘siz qovurib, qizartirib olinadi.

Dukkakli donlardan juda to‘yimli taomlar tayyorlash mumkin, chunki ular tarkibida 20% gacha (no‘xatda - 28%) oqsil, yog‘ - 20%, А, B, D, E darmondori, fosfor, kaliy, kalsiy, magniy, temir, mineral tuzlar bo‘ladi. Dukkakli donlarni taomga ishlatishdan avval terib tozalanadi. Ularning pishishi qiyinligi sababli (osiyo no‘xati) 5-6 soat davomida iliq suvda ivi- tiladi. Dukkakli donlarni aslida tuz, nordon mahsulotlar (tomat) solinmay pishiriladi, chunki bular donlarni qotirib qo‘yadi. Shuning uchun no‘xat, loviya, mosh kabi masalliqlarga pishish oldidan tuz solinadi. Dukkakli donlarning pishish vaqti ularning turi va naviga qarab 30 daqiqadan 3 soatgachadir.

Donli mahsulotlarni quruq, yaxshi shamollatiladigan qorong‘i joyda, o‘tkir hidli mahsulotlardan uzoqroqda saqlash kerak. Bu mahsulotlarni uzoq vaqt (oylab) saqlash yaramaydi, chunki uning tarkibidagi yog‘ taxirlashadi, to‘yimlilik sifati pasayadi. Donli mahsulotlarni qog‘oz idishlarda saqlash tavsiya etilmaydi.

Oshхоnаdа qo‘llаniladigаn idishlardan foydalanish va saqlash

Oshxonada ishlatiladigan jihozlar, asbob va idish-tovoqlar harorat o‘zgarishiga, yuvuvchi moddalarga, dezinfeksiya vositalariga chidamli bo‘lishi, sirti silliq, tiniq bo‘lishi lozim. Oshxonada taom tayyorlashda turli idishlardan foydalaniladi.

Idish-tovoq metall, sopol, chinni, shisha, plastmassadan tayyorlanadi. Metall idishlarning aluminiy, po‘lat, jez, cho‘yan, mis va boshqa metall hamda qotishmalardan ishlanadigan turlari bor.