Mustqail ish №1 Mavzu: Axborotlashtirilgan ish joylari va ish rejimlari Ishning maqsadi

Mustqail ish № 1
Mavzu: Axborotlashtirilgan ish joylari va ish rejimlari
Ishning maqsadi: Axborotlashtitilgan ish joylari bilan tanishish, ular haqida ma’lumotlarga ega bo’lish, shu bilan birga Axborotlashtirilgan ish joylariningf ish rejimlari bilan tanishish.
Ishning vazifasi: O’rganilayotgan mavzu bo’yicha amaliy ko’nikmalarga ega bo’lish, Axborotlashtirilgan ish joylari va uning ish rejimlarini tahlil qilish.

EHM da inson faoliyatini qulayliklarini ta’minlash maqsadida interaktiv rejimda amalga oshirilishi kerak bo’lgan Avtomatlashgan Boshqarish Tizimlari AIJ - Avtomatlashgan iash joyi deb ataladi. AIJ EHM bilan inson o’rtasidagi o’zaro aloqasini ta’minlovchi dasturiy – amaliy vositalarini o’z ichiga oladi, bular quyidagi funksiyalar:

• 
  EHM ga axborotlarni kirgizish imkoniyati;
  
• 
  EHM monitor ekranni, printer va boshqa chiqarish qurilmalarga axborotlarni chiqarish imkoniyati;
  

Avtomatlashtirilgan boshqaruv tiziminig markaziy kompyuteri bilan ulangan o’zining tarkibiy EHMdan tashkil topgan, ular o’z navbatida Intellektual AIJ deb ataladi. Kiritish qurilmalari kiruvchi axborotlarning keng spektrini qamrab olishi kerak: matnli , koordinatali, faksimelli va boshq.
AIJ (Avtomatlashtirilgan ish joyi)ni qurish uchun avvalambor o’sha mutaхasisning ish faoliyatini o’rganib chiqish lozim .O’rganilgan infilyaktsiya asosida ish joyni avtomtlashtirish maqsadida AIJ ning qurollari tanlanadi va programist mutaхasislari yordaimda yig’ilgan informatsiyaga asosan va teхnik vositalarga yarasha immitatsion model tuzishi lozim .Kaysikim ,o’sha ish joyida ish jarayoni o’zida akslantiradi .
AIJ larni quroli (kampyuter mikrokolqo’lyator, faks, kseriks ,elektron pochta va hok…) хaqida tushuncha va ularni ishlatish kompyuter asosida A.I.Jni qurish .yangi informatsion teхnologiyani muхim elemenlardan biri хozirgi zamon 8 kampyuterlari хisoblanadi .Yangi informatsion teхnalogiya deganda berilganlar bazasini yaratish va ularni kerakli soхalarda ishlatilish tushiniladi .Berilganlar bazasini yaratishalbatta lokal va umumiy хisoblash tarmoqlarini nazorad tutgan хolda ishlatiladi .Bunda maхsus programmalar berilganlari qayta ishlash tegishli informatsion ma'lumotlari tayorlash va boshqa kerak funktsiyalarni bajarishdek ishlapri kamrab oladi . Bo’larning хammasi A.I.Jning masalallariga kiradi . A.I.J. ning kompleks programmalari quyidagilarni nazarga tutgan хolda quriladi:
1) Statistik ma’lumotlarni tartiblash masalasi.
2) Har хil foydalanuvchilarni ta'minlaydigan tegishli informatsion ma'lumotlarni tayyorlash.
3) Statistik ma’lumotlarni iqtisodiy analizi, ekanomika matematik metodlari va boshqa modellarni хisobga olgan хolda.
4) Ish yuritishni хujjatlashtirish.
5) Lokal berilganlar bazasini avtomatlashtirish va ma’lumotlar bazasini yaratish. AIJ ni keng ko’lamda qo’llash informatsion qayta ishlash bo’yicha sarflanadigan vaqtni qisqartirish meхnat sarfini ancha kamaytiradi.
A.I.Jni qurishni asosiy printsipi ko’zga tutilgan ishlar kompleksini to’laligicha akslantirish problemasi. Har sinf foydalanuvchilari uchun ma'lum bir AIJ ning tipi javob beradi. A I Jni teхnik qurilmalarini foydalanish jiхatdan keyingi variantlariga olish mumkin:
1) Markazlashtirilgan EHM ulangan terminal.
2) Aloхida shaхsiy EHM, shaхsiy EHMlarni tarmogi.
3) Shaхsiy EHMlarning tarmoqini markazlashtirilgan EHMga ulangan hali mikrokalkulyatorga aloхida standart bo’lmagan хujjat va schetlarni tayyorlash va ish yuzasidan o’tkaziladigan suhbatlarda juda ko’p qo’llaniladi va meхnat sarfini yengilllashtiradi.
Avtomatlashtirilgan ish joyining muhim tasniflash xususiyati uning ish rejimi bo'lib, unga ko'ra yakka, guruhli va tarmoqli ish rejimlari ajratiladi. Birinchi holda, AWP alohida kompyuterda amalga oshiriladi, uning barcha resurslari foydalanuvchi ixtiyorida. Bunday ish joyi nostandart, aniq vazifalarni echishga qaratilgan va uni amalga oshirish uchun kichik kompyuterlardan foydalaniladi. Bitta kompyuter asosida guruhli ish rejimida ma'muriy yoki funktsional hamjamiyat tamoyiliga muvofiq birlashtirilgan bir nechta ish joylari amalga oshiriladi. Bunday holda, yanada kuchli kompyuterlar va ancha murakkab dasturiy ta'minot talab qilinadi.
Guruh rejimi odatda mutaxassislar va menejerlarning barqaror guruhlariga xizmat ko'rsatish uchun alohida bo'lim yoki tashkilot ichida tarqatilgan ma'lumotlarni qayta ishlashni tashkil qilish uchun ishlatiladi. AWP tarmog'ining ish rejimi birinchi va ikkinchisining afzalliklarini birlashtiradi. Bunday holda, har bir AWP bitta kompyuter asosida quriladi, lekin ayni paytda kompyuter tarmog'ining ba'zi umumiy manbalaridan foydalanish mumkin. Avtomatlashtirilgan ish joylarini tasniflash usullaridan biri ularni hal qilinayotgan vazifalar turiga ko'ra tizimlashtirishdir.
Quyidagi AWP guruhlari mumkin:
1. Axborot va hisoblash vazifalarini hal qilish;
2. Ma'lumotlarni tayyorlash va kiritish muammolarini hal qilish;
3. Axborot -ma'lumotnoma vazifalarini hal qilish;
4. Buxgalteriya hisobi muammolarini hal qilish uchun;
5. Statistik ma'lumotlarni qayta ishlash muammolarini hal qilish;
6. Analitik hisoblar masalalarini hal qilish.
AWPni ma'lum bir guruhga oqilona tayinlash, chuqurroq va puxta tahlil qilishga, eng maqbulini tanlash uchun bir xil turdagi AWPlarni qiyosiy baholash imkoniyatini beradi.
Keyinchalik murakkab shakl - bu kompyuterdan foydalanadigan AWP
aqlli terminal, shuningdek masofadan kirish markaziy (asosiy) kompyuter yoki tashqi tarmoq resurslariga.
Bunday holda, bir nechta shaxsiy kompyuterlar aloqa kanallari orqali asosiy kompyuterga ulanadi, har bir kompyuter mustaqil terminal sifatida ishlashi mumkin
qurilma.
Eng murakkab tizimlarda AWPlar maxsus uskunalar yordamida amalga oshirilishi mumkin
nafaqat tarmoqning asosiy kompyuter resurslariga, balki turli xil axborot xizmatlari va umumiy maqsadli tizimlarga (yangiliklar xizmatlari, milliy axborot qidirish tizimlari, ma'lumotlar bazalari va ma'lumotlar bazalari, kutubxona tizimlari va boshqalar) ulanish.
Yaratilayotgan AWPlarning imkoniyatlari ko'p jihatdan texnikaga bog'liq
ular asoslangan kompyuterlarning ishlash xususiyatlari. Shu munosabat bilan, avtomatlashtirilgan ish joyini loyihalash bosqichida axborotni qayta ishlash va berish uchun texnik vositalarning asosiy parametrlari, komponentlar modullari to'plami, tarmoq interfeyslari, qurilmalarning ergonomik parametrlari va boshqalar aniq shakllantirilgan.
AWPning ishlashi uchun zarur shart - bu texnik yordam. Bu ularni jihozlash uchun oqilona tanlangan texnik vositalar to'plami.
Axborotni qayta ishlash moslamalari - har xil sig'imdagi va turdagi kompyuterlar - kompyuter tarmoqlarini texnik qo'llab -quvvatlash uchun asosdir. Tashkiliy va iqtisodiy boshqaruvda texnik vositalardan amaliy foydalanishning o'ziga xos xususiyati hozirgi vaqtda shaxsiy kompyuterlar asosida markazlashtirilmagan va tarmoqli ishlov berishga o'tishdir.
Agar kompyuter kichik ish stantsiyasi sifatida ishlatilsa mahalliy tarmoq, unda ishlash uchun zarur bo'lgan barcha ma'lumotlar markazlashtirilgan holda saqlanadi, qayta ishlangan ma'lumotlarning miqdori oz. Bunday holda, ish tezligi kompyuter tezligi bilan emas, balki operator va mashina o'rtasidagi muloqot tezligi bilan belgilanadi. Bundan kelib chiqadiki, bu holda past tezlikda va minimal operativ xotira hajmiga ega kompyuter juda maqbuldir.
Boshqa holatda, agar kompyuter katta hajmli hujjatlarni muntazam ravishda tayyorlash uchun mo'ljallangan bo'lsa va buning uchun katta hajmdagi ma'lumot ishlatilsa, katta hajmli tashqi va ichki xotiraga ega kuchli mashinalarni o'rnatish kerak bo'ladi.
AWSning axborot mazmuni, foydalanuvchilar doirasini aniqlash va ular hal qiladigan vazifalarning mohiyatini aniqlashtirishda, AWPning axborot ta'minoti orqali amalga oshiriladi. Tashkiliy menejment sohasida foydalanuvchilarni uch toifaga bo'lish mumkin:
nazoratchilar, nazoratchilar va xizmat ko'rsatuvchi xodimlar. Foydalanuvchilarning turli toifalari uchun ishlab chiqilgan avtomatlashtirilgan ish stantsiyalari ma'lumotlarni taqdim etish turlarida farq qiladi. Masalan, xizmat ko'rsatuvchi xodimlar odatda tashkilotning ichki ma'lumotlari bilan shug'ullanadilar, takrorlanadigan vazifalarni hal qiladilar, qoida tariqasida tuzilgan ma'lumotlardan foydalanadilar.
Rahbarlar boshqaruv maqsadini amalga oshirish yoki qaror qabul qilish uchun ham ichki, ham tashqi ma'lumotlarga muhtoj.
AWP -dan foydalanish foydalanuvchi uchun odatiy ish ritmini buzmasligi kerak. AWPlar foydalanuvchining e'tiborini ularni bajaradigan xususiyatlarga emas, balki hal qilinayotgan vazifalarning mantiqiy tuzilishiga qaratadi. Ammo, agar tizim uchun ko'rsatilgan harakat bajarilmasa, foydalanuvchi buning sababini bilishi kerak va bu haqda ma'lumot ekranda ko'rsatilishi kerak.
Orion tizimi-bu ob'ektga yo'naltirilgan tizim
xavfsizlik xizmati operatorining ish joyini tashkil qilish va quyidagi quyi tizimlarni boshqarish: xavfsizlik va yong'in signalizatsiyasi, kirishni boshqarish, videokuzatuv, yong'in avtomatlarini boshqarish, muhandislik quyi tizimlarini boshqarish.
"Orion" tizimining operatori to'g'ridan -to'g'ri "Operatsion" vazifasi bilan ishlaydi va ushbu dasturning quyidagi buyruq va funksiyalaridan foydalanishi kerak:
1) dasturni ishga tushirish va operatorni aniqlash;
2) vazifani o'zgartirish;
3) zonalar va uchastkalarni qurollantirish va qurolsizlantirish;
4) signalizatsiya bilan ishlash;
5) nazorat skriptlarini ishga tushirish;
6) kirishni boshqarish elementlarini boshqarish;
7) statistikani ko'rsatish va tutun va chang chegaralarini tartibga solish;
8) ekran pardasini ishga tushirish;
9) signal signalini o'chirish;
10) ulangan qurilmalar ro'yxatini ko'rish;
12) dasturning holatini ko'rish;
13) zamin rejalari o'rtasida almashish;
14) smena haqida hisobot olish;
15) dasturni muntazam o'chirib qo'yish.
Shuningdek, "Operatsion tizim ishlamay qolganda protsedura" ga rioya qiling.


Foydalanilgan adabiyotlar:

1. 
   https://hozir.org/reja-avtomatlashtirish-texnik-vositalari.html
   
2. 
   https://hozir.org/download/zbekiston-aloqa-va-axborotlashtirish-agentligi-toshkent-axboro-v8.doc
   
3. 
   https://maccase.ru/uz/news/avtomatizi-rovannoe-rabo-chee-me-sto-arm-avtomatizirovannoe-rabochee-mesto.html
   
4. 
   www.hozir.org
   
5. 
   www.aim.uz
   
6. 
   www.fayllar.uz
   
7. 
   www.ziyonet.uz